پانکراس در زیر معده قرار داشته و از طریق مجراهایی به دوازدهه متصل می شود. این اندام با ترشح آنزیم های مهم، در هضم و جذب مواد غذایی نقش زیادی دارد. همچنین با داشتن سلول های ترشح کننده آنزیم، در چرخه های هورمونی شرکت می کند و در نتیجه، قند خون بدن را در سطح نرمال تنظیم می کند.

پانکراس یا لوزالمعده، یکی از اندام های بسیار مهم در تنظیم هورمونی و همچنین فرایند گوارش در بدن می باشد که اختلال در عملکرد آن، می تواند آسیب های جدی را برای بدن به همراه داشته باشد. پانکراتیت به التهاب لوزالمعده گفته می شود. التهاب لوزالمعده زمانی اتفاق می افتد که آنزیم های گوارشی در حالی که هنوز در پانکراس بوده و فعال هستند، باعث تحریک سلول های پانکراس شما و ایجاد التهاب شوند. با تکرار وقوع التهاب لوزالمعده حاد، آسیب به پانکراس رخ می دهد و منجر به پانکراتیت مزمن می شود. بافت اسکار ممکن است در پانکراس شکل بگیرد که باعث از دست دادن عملکرد آن می شود. سونوگرافی پانکراس، یکی از ساده ترین و بی خطرترین روش های غربالگری پانکراس است که به ما کمک زیادی در جهت تشخیص بیماری ها و اختلالات پانکراسی می کند. سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از داخل بدن شما استفاده می کند. تصاویر ایجاد شده توسط سونوگرافی به پزشکان اجازه می دهد تا بتوانند به تشخیص انواع بیماری ها از جمله سرطان بپردازند. امروزه دستگاه های پرتابل سونوگرافی یکی از این تجهیزات جدید پزشکی می باشد که به راحتی می توان آن را به منزل بیمار انتقال داد و کلیه سونوگرافی های مربوطه برای بیماران انجام شود.

علت التهاب پانکراتیک

شایع ترین دلایل ابتلا به پانکراتیت عبارتند از:

• مصرف سنگین مشروبات الکل
• وجود سنگ های صفراوی که موجب مسدود شدن مجرای پانکراس می شوند.
• ضربه به شکم و ناحیه پانکراس
• سطوح بالای تری گلیسیرید در خون
• سطح بسیار بالای کلسیم در خون
• بعضی از داروها مانند استروژن ها و دیورتیک های تیازیدی
• عفونت هایی مانند اوریون، هپاتیت A یا هپاتیت B و سالمونلا
• فیبروز سیستیک
• وجود تومور در پانکراس
• نقایص ژنتیکی
• ناهنجاری های مادرزادی در پانکراس
• سیگار کشیدن

علائم بیماری پانکراتیت

1. درد قسمت بالایی شکم
2. درد پشت
3. کم اشتهایی
4. سوءهاضمه
5. نفخ شکم
6. تهوع و استفراغ: بعد از خوردن غذاهای چرب
7. زردی پوست و چشم ها (یرقان)
8. مدفوع چرب و بدبو
9. دیابت

عوامل خطر سرطان پانکراس

1. سابقه خانوادگی سرطان پانکراس
2. سندرم سرطان خانوادگی ارثی
3. بالای ۶۵ سال بودن
4. در بدو تولد مرد تعیین شده است
5. چاقی
6. سیگار کشیدن
7. دیابت
8. پانکراتیت مزمن یا ارثی
9. قرار گرفتن در معرض آفت کش ها یا مواد شیمیایی مورد استفاده در فلزکاری در محل کار

انواع پانکراتیت

پانکراتیت حاد

پانکراتیت حاد شرایطی است که موجب بروز التهاب در پانکراس می شود. این التهاب اغلب کوتاه مدت است. پانکراتیت حاد شکل گیری دردی را به همراه دارد که شدت آن از خفیف تا ناراحتی شدید متغیر بوده و حتی به بیماری تهدیدکننده زندگی منجر می شود. در شرایطی که بیشتر افراد مبتلا به پانکراتیت حاد طی مدت کوتاهی پس از دریافت درمان بهبود می یابند، موارد شدیدی وجود دارند که می توانند به خونریزی در پانکراس، آسیب جدی بافت، عفونت و تشکیل کیست منجر شوند. در صورت عدم درمان، پانکراتیت می تواند به اندام های حیاتی دیگر مانند قلب، ریه ها و کلیه ها آسیب وارد کند.

پانکراتیت مزمن

پانکراتیت مزمن مشابه پانکراتیت حاد است، اما در این مورد التهاب بلند مدت است و شرایط بهتر نمی شود. در حقیقت، با گذشت زمان شرایط وخیم تر شده و می تواند به بروز آسیب دائمی منجر شود. پانکراتیت مزمن اغلب پس از یک دوره پانکراتیت حاد و احتمالاً به واسطه مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی شکل می گیرد. آسیب دیدگی پانکراس ناشی از مصرف الکل ممکن است برای سال ها هیچ علائمی نداشته باشد؛ اما پس از آن، فرد ناگهان با بروز علائم شدید پانکراتیت مواجه شود.

آیا التهاب پانکراس خطرناک است؟

التهاب لوزالمعده می تواند عوارض جدی را ایجاد کند، از جمله:

• Pseudocyst: التهاب لوزالمعده حاد می تواند مایع و باقی مانده را در جیب های سیستولی در پانکراس شما جمع آوری کند. در نتیجه یک pseudocyst بزرگ ایجاد می شود و پارگی باعث عوارضی مانند خونریزی داخلی و عفونت می شود.
• عفونت التهاب لوزالمعده حاد: این مورد می تواند پانکراس را به باکتری و عفونت آسیب پذیر کند. عفونت های پانکراس جدی هستند و نیاز به درمان فوری دارند، مانند جراحی برای برداشتن بافت آلوده.
• نارسایی کلیه: التهاب لوزالمعده حاد ممکن است باعث نارسایی کلیه شود. اگر نارسایی کلیه شدید و مداوم باشد، با دیالیز درمان می شود.
• مشکلات تنفسی: پانکراتیت حاد می تواند باعث تغییرات شیمیایی در بدن شما شود که بر عملکرد ریه تأثیر می گذارد و باعث می شود سطح اکسیژن خون به طور خطرناکی پایین بیاید.
• دیابت: آسیب به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس شما از پانکراتیت مزمن، می تواند به دیابت منجر شود.
• سوء تغذیه: هر دو پانکراتیت حاد و مزمن می تواند باعث ایجاد سوء تغذیه شود.
• سرطان پانکراس: التهاب طولانی مدت در پانکراس شما ناشی از التهاب لوزالمعده مزمن، یک عامل خطر برای ایجاد سرطان پانکراس است.

راههای تشخیص سرطان پانکراس

متخصصان برای اطمینان یافتن از ابتلای افراد به سرطان پانکراس معمولاً چند نوع تست را روی شخص انجام می دهند که در ادامه نام می بریم.

بیوپسی

برای این تست نمونه کوچکی از پانکراس برداشته می شود تا در آزمایشگاه تحت بررسی دقیق قرار گیرد.

آزمایش خون

افزایش موادی مانند کارسینوامبریونیک (CEA) و CA 19-9 در بدن بیماران جزء علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون هستند.

تست های تصویربرداری

سس تی اسکن، سونوگرافی، ای آر سی پی، پت اسکن و ام آر آی به منظور ثبت تصاویر دقیق از داخل بدن افراد و تشخیص محل رشد تومور احتمالی انجام می شود.

اقدامات قبل از سونوگرافی شکم

بهتر است شب قبل از آزمایش یک وعده غذایی بدون چربی بخورید و سپس از خوردن غذا و نوشیدنی به مدت 8 ساعت خودداری کنید. در واقع باید در روز انجام سونوگرافی پانکراس ناشتا باشید. البته امکان خوردن داروهای روتین خود را با کمی آب دارید. سعی کنید روز قبل از سونوگرافی پانکراس از مصرف نوشابه های گازدار یا حاوی کافئین، سیگار کشیدن و مصرف الکل اجتناب کنید.

تشخیص سرطان پانکراس با سونوگرافی

تشخیص مشکلات پانکراس، توسط سونوگرافی انجام می شود. سونوگرافی شکم می تواند به پزشکان کمک کند تا تصویر کاملی از ناحیه شکم شما داشته باشند. این یک روش خوب برای رد سایر شرایطی است که می تواند باعث علائم شما شود . برای انجام این عمل به پشت دراز خواهید کشید. یک ژل شفاف روی شکم شما پخش می شود و یک دستگاه کوچک به نام مبدل در سراسر ناحیه شکم تا قفسه سینه حرکت می کند. مبدل، امواج صوتی ایجاد می کند که در هنگام برخورد با چیزی جامد مانند اندام یا تومور، بازتاب می یابد. یک کامپیوتر این پژواک ها را به تصویر متحرک تبدیل می کند. پروب دستگاه اولتراسوند که در انتهای لوله قرار دارد، با تولید امواج صوتی و دریافت انعکاس آنها، تصاویری از پانکراس و بافت های مجاور در مانیتور مقابل تولید می کند.

عوارض سونوگرافی پانکراس

سونوگرافی را می توان عکسبرداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که به طور کامل روی پوست انجام می شود و به اعضای داخلی بدن نمی رسد و عوارضی در بر ندارد.

نسخه اصلی مطلب تشخیص پانکراتیت یا التهاب پانکراس با سونوگرافی را در سایت آقای امید ترکاشوند بخوانید.

---