گردن درد در هر جایی از بدن، از پشت گردن و پایین سر گرفته تا بالای شانه ها و کتف اتفاق می افتد. درد باعث محدودیت حرکتی در ناحیه گردن و سر می شود. درد گردن بیماری شایعی است، مخصوصاً در بین افراد بالاتر از ۵۰ سال. در اغلب موارد گردن درد با فعالیت هایی که باعث کشیدگی گردن می شود، به وجود می آید. عضلات خاص درگیر در گردن درد عبارتند از عضله بالابرنده کتف که در صورت وجود درد در ناحیه گردن در مراحل اولیه آن بایستی برای درمان به پزشک مراجعه کرد تا تشخیص قطعی در مراحل اولیه صورت گیرد؛ چرا که درمان گردن درد، در این مراحل بسیار مفید تر و مؤثرتر واقع می گردد. ماهیچه بالابرنده کتف یکی از ماهیچه های سطحی پشت است. غیر قابل لمس است و در زیر بخش نخست ماهیچه ذوزنقه ای قرار دارد که هم عمل کننده بر مفصل شانه و هم عمل کننده بر ستون مهره ها است. خاستگاه این ماهیچه از توبرکول زوائد عرضی مهره های گردنی C1 تا C4 و پیوندگاه آن به لبه داخلی (vertebral) استخوان کتف بالای خار کتف است. مهمترین کارکرد این ماهیچه کشش بالایی کتف است و نقش ثابت کردن کتف و خم کردن جانبی گردن را برعهده دارد. ماهیچه بالابرنده کتف توسط اعصاب گردنی (C3, C4) و عصب کتفی پشتی (Dorsal Scapular) از ریشه (C5) عصب دهی می شوند. کارکردهای این ماهیچه بالا بردن استخوان کتف، پیوند دادن ستون فقرات به گردن و کمک به نزدیک کردن بازو به محور بدن هستند. بسته به موقعیت، این عضلات می توانند بیش از حد کشیده شوند یا خیلی منقبض شوند که ممکن است باعث گردن درد و حتی سردرد و میگرن شود. این درد معمولاً از ناحیه گردن شروع می شود؛ اما تمایل به جلو رفتن به سمت پایین و به سمت شانه ها و قسمت فوقانی کمر هم دارد.

گرفتگی عضله بالا برنده کتف

خشکی و گرفتگی گردن معمولاً با دشواری در حرکت دادن گردن، به ویژه در زمان چرخاندن سر به پهلو، همراه است. این ناراحتی گاهی سر درد ، گردن درد، درد شانه و یا بازو را نیز در پی دارد و باعث می شود بیمار هنگام نگریستن به پهلو یا عقب تمام بدن را بر خلاف جهت گردن بچرخاند.

علت گرفتگی عضله بالا برنده کتف

در ادامه به رایج ترین دلایل خشکی و علت گردن درد اشاره می کنیم:

رگ به رگ شدن و پیچ خوردن گردن

شایع ترین دلیل گرفتگی گردن رگ به رگ شدن عضلات و بافت های نرم، به ویژه عضله ی آسیب پذیر بالابرنده کتف (لواتور اسکاپولا) است. عضله بالابرنده کتف واقع در پشت و اطراف گردن مهره های گردنی را به شانه متصل می کند. عصب های سوم و چهارم گردنی این عضله را کنترل می کند.

بسیاری از حرکات روزانه به رگ به رگ شدن عضله بالابرنده کتف منجر می شود:

• قرار گرفتن گردن در حالت نامناسب هنگام خوابیدن به گونه ای که به عضله های گردن فشار وارد شود.
• آسیب های ورزشی مانند زمین خوردن یا وارد شدن ضربه ناگهانی که سر را به یک سمت می کشاند.
• هر گونه فعالیت توام با چرخش مکرر از راست به چپ یا بالعکس سر، مانند شنای کرال سینه
• حالت اندامی نامناسب مانند قوز کردن هنگام نگاه کردن به صفحه نمایشگر یا پایین آوردن طولانی مدت سر برای نگاه کردن به موبایل
• وارد شدن فشار بیش از اندازه به گردن
• نگه داشتن گردن در وضعیت غیرطبیعی برای مدت طولانی، برای مثال مانند حالتی که گوشی تلفن را بین شانه و گردن نگه می دارید.

علائم گرفتگی گردن

علائم ناشی از خشکی و گرفتگی گردن معمولاً تا چند روز یا چند هفته استمرار دارد و باعث گردن دردی می شود که شدت آن در بازه ای از درد خفیف هر چند آزاردهنده تا درد بسیار شدید و محدود کننده متغیر است. اگرچه خشکی عضلات گردن در بعضی موارد نشانه ابتلا به عارضه ای جدی است؛ اما اکثر موارد درد یا گرفتگی حاد و ناگهانی گردن به دلیل ماهیت بهبودی دهنده و پایدار مهره های گردن به سرعت التیام می یابد. شدت گرفتگی عضلات گردن در هر فرد متفاوت است. همانطور که اشاره شد بارزترین علامت خشک شدن گردن درد گرفتن گردن هنگام چرخاندن سر است به گونه ای که فرد نمی تواند گردن خود را حرکت دهد.

تقویت عضله بالا برنده کتف

در وضعیت ایستاده سعی کنید در سمتی که شانه افتادگی دارد کتف را بالا بیاورید و حدود ده تا پانزده ثانیه نگه دارید (این حرکت را به حالت پرتاب شانه افتاده به سمت بالا به طور پی در پی انجام بدهید). در حالت ایستاده قرار بگیرد و سعی کنید شانه ها را به سمت بالا ببرید. سپس سعی کنید شانه ها را پایین تر از حد طبیعی بیاورید. تمرین بعدی جلو و عقب بردن شانه ها است. به طوری که باید کتف ها را از هم دور یا به هم نزدیک کنید. در حالت ایستاده قرار بگیرید و دو وزنه در دست هایتان بگیرید. حال شانه ها را بالا ببرید و برای لحظاتی در این وضعیت نگه می دارید. سپس پایین می آورید این تمرین موجب بهبود قدرت عضلات بالابرنده کتف و وضعیت شانه ها می شود. وزنه می تواند از ۵/۲ تا ۱۴ کیلوگرم باشد.

تلاش کنید هنگام کار، استراحت، راه رفتن و نوشتن، شانه ها را در یک سطح نگه دارید. هرگز طی یک مسیر کیف و کتاب خود را فقط با یک دست حمل نکنید، بلکه سعی کنید این کار را به صورت متناوب با هر دو دست انجام دهید. رعایت بهداشت حرکتی و حفظ وضعیت صحیح نیز برای رفع این عارضه مفید خواهد بود.

بهترین راه های درمان گردن درد ناشی از آسیب عضله بالا برنده کتف

گردن دردهای جزئی نیاز چندانی به درمان های پزشکی ندارند و با بهره گیری از درمان های خانگی ساده و پایه ای مانند استراحت، پک گرم و سرد، کرم بی حسی موضعی، چسب های مسکن موضعی به خوبی تسکین می یابند؛اما گردن درد شدید طرح درمان متفاوتی دارد که شامل ترکشن (کشش گردن)، گردنبند طبی نرم، طب فیزیکی و فیزیوتراپی (اولتراسوند، ماساژ، درمان دستی)، مصرف دارو، تزریق موضعی کورتیزون یا داروی بی حسی، مصرف شل کننده های عضلانی و مسکن و عمل جراحی می شود. متخصص اکثر اوقات پس از معاینه بالینی و گفتگو با بیمار می تواند امکان ابتلا به عارضه های جدی را رد کند و درمان مناسب را توصیه کند. متخصص از طریق آموزش دادن تمرین های کششی و تقویتی، حرکات اصلاحی گردن و ماساژ صاف کننده گردن کمک مؤثری به بهبود گردن درد می کند. متخصصین از روش های زیر برای درمان گردن درد استفاده می کنند:

• اولتراسوند: اولتراسوند درد مفصلی و عضلانی را از بین می برد.
• تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS): در این روش از جریان های الکتریکی ضعیف برای تسکین درد استفاده می شود.
• متحرکسازی (موبیلیزاسیون): این روش نوعی درمان دستی است که با هدف بهبود عملکرد مفصل و کشش عضلات و رباط های سفت و خشک ناحیه گردن انجام می شود.
• تراکشن: چنانچه تحریک ریشه عصب یا گرفتگی و اسپاسم عضلات علت گردن درد باشد، کشش مستمری به گردن وارد می شود تا درد برطرف شود.

ورزش برای درمان گردن درد

متخصص، تمرین هایی را به بیمار آموزش می دهد تا آنها را در خانه و کلینیک انجام بدهد. این تمرین ها به بهبود حرکت گردن کمک می کند و در عین حال عضلات گردن و بالای کمر را تقویت می کند تا از عود علائم در آینده جلوگیری شود.

بالابرنده کتف یا لواتور اسکاپولا (Levator scapulae). این ماهیچه در هر طرف گردن از بالای ستون فقرات گردنی تا کتف کشیده می شود. بالابرنده کتف نقشی کلیدی در خم شدن و چرخاندن گردن به پهلو دارد. در صورت کشیدگی عضله، انجام این حرکات با مشکل روبرو می شود.

نسخه اصلی مطلب بهترین راه های درمان گردن درد ناشی از آسیب عضله بالا برنده کتف را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---