بیضه ها قسمتی از دستگاه تناسلی در مردان است که وظیفه مهمی چون ساختن هورمون های مردانه مانند تستوسترون و اسپرم (سلول های مولد مردانه) را به عهده دارد. این عضو به دلیل ساختار خود به دمای زیاد و حتی دمای بدن یعنی 37 درجه حساس است و اگر به مدت طولانی در این دما یا بالاتر قرار گیرد به بافت آن صدمه جدی وارد می شود و شاید برای همیشه کارایی خود را از دست بدهد، به همین دلیل در کیسه ای به نام کیسه بیضه قرار گرفته تا دمای آن تنظیم شود. بیضه ها درون کیسه ای قرار دارند که به آن اسکروتوم گفته می شود. وجود مشکل در بیضه ها می تواند منجر به بروز مشکلات جدی در فرد مانند ناهماهنگی هورمون ها، اختلالات جنسی و ناباروری شود. در بسیاری از موارد مشکلاتی اعم از درد، تورم یا توده در بیضه ها مشاهده می شود که برای تشخیص دلیل اصلی آنها، پزشک سونوگرافی اسکروتوم را تجویز می کند. این تصاویر می توانند به پزشک در تشخیص بیماری یا جراحت کمک کنند.

کاربرد سونوگرافی اسکروتوم

برخی از دلایل انجام سونوگرافی بیضه عبارتند از:

توده های بیضوی

توده بیضوی، توده غیرنرمالی نیست که ممکن است درون بیضه ها تشکیل شوند. توده بیضوی، مشکلی شایعی است که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. توده های بیضوی می تواند در مردان، نوجوانان یا کودکان نیز رخ دهد. این توده ها در یک یا هر دو بیضه ایجاد می شود. توده های بیضوی نشانه ای از وجود مشکلاتی در بیضه هایتان است. این توده ها ممکن است در اثر صدمه ایجاد شده باشند؛ اما می تواند از مشکلات پزشکی اساسی جدی تری نیز باشد.

پیچ خوردگی بیضوی

شایع ترین مشکلی که برای دستگاه تناسلی مردانه رخ می دهد، موقعیت بسیار دردناک پیچ خوردگی بیضه است. طنابی با نام طناب اسپرمی خون را به بیضه ها می رساند. در حین پیچ خوردگی بیضه ها، این طناب می پیچد. در نتیجه جریان خون متأثر شده و بافتهای بیضه شروع به مردن می کنند. پیچ خوردگی بیشتر در میان پسران نوجوان شایع است. افرادی بین 12 تا 18 سال، 65 درصد بیماران مبتلا به این مشکل را تشکیل می دهند. با این حال کودکان و افراد بزرگتر هم ممکن است به این مشکل دچار شوند.

اپیدیدیمیت

اپیدیدیم مجموعه ای از لوله های کوچک است که اسپرم را جمع آوری و ذخیره می نماید. به پشت هر بیضه متصل است. یکی از شایع ترین دلایل وجود درد در بیضه، اپیدیدیمیت، التهاب این لوله ها است که ممکن است در اثر عفونت ایجاد شود. اپیدیدیمیت معمولاً یک عفونت باکتریایی ثانویه است که در اثر مواردی همچون عفونت مجرای ادراری یا عفونت های مقاربت جنسی (STI) عود می کند. باکتری موجود در مجرای ادراری (لوله حامل ادرار و اسپرم از آلت تناسلی) از مجرای ادرار و دستگاه تناسلی به اپیدیدیم می رسد.

عدم نزول بیضه

معمولاً هر دو بیضه در کیسه بیضه قرار می گیرند. عدم نزول بیضه یا بیضه نهفته بدان معناست که یک یا هر دو بیضه در کیسه قرار نمی گیرد و در جایی مانند کشاله ران و یا درون قسمت پایینی شکم قرار گرفته است. تقریباً 5 درصد از کل پسران با این مشکل زاده می شوند. کودکان نارس یا با وزن اندک در خطر بیشتری از ابتلا به این مشکل قرار دارند. نیمی از کودکان به هنگام تولد دارای بیضه نهفته هستند و بیضه ها در سه ماهه اول به درون کیسه وارد می شوند.

ناباروری

بیضه ها محل ساخت و ذخیره اسپرم هستند. مشکلاتی که بر بیضه ها اثر می گذارند، گاهی می تواند ناباروری مردان را به همراه داشته باشد. مشکلات احتمالی می تواند عبارت باشد از عفونت، صدمات، جراحی ها یا بیماری های قبلی.

واریکوسل

واریکوسل زمانی اتفاق می افتد که شبکه عروق کیسه بیضه بزرگ می شوند. این عروق مشابه عروق واریس در پا هستند. واریکوسل در سن بلوغ شکل می گیرد و در طول زمان بزرگتر می شود و راحتتر قابل تشخیص خواهند بود. واریکوسل بیشتر در قسمت چپ کیسه بیضه ایجاد می شود. این به آن دلیل است که آناتومی مردان در دو سمت بدن یکسان نیست. واریکوسل می تواند به صورت همزمان در هر دو سمت وجود داشته باشد؛ اما به ندرت رخ می دهد.

نحوه انجام سونوگرافی اسکروتوم

معاینه توسط یک پزشک انجام می شود. این کار معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد. قبل از معاینه، از فرد خواسته می شود تا روی تخت بخوابد. سونوگرافی اسکروتوم خارج از بدن انجام می شود. یک دستگاه کوچک و دستی که مبدل نامیده می شود برای گرفتن تصاویر استفاده می شود. پزشک، ژل مبتنی بر آب را به ناحیه اسکروتوم اعمال می کند تا اطمینان حاصل شود که مبدل روی پوست راحت حرکت می کند. پزشک این مبدل را به طرف عقب و جلو بر روی اسکروتوم حرکت می دهد تا تصاویر بیضه ها را بگیرد. فشار کمی وارد می شود و اذیت کننده نیست؛ اما گاهی می تواند در ناحیه هایی که متورم است احساس درد ایجاد شود.

آمادگی جهت انجام سونوگرافی اسکروتوم

• زخم های باز با انجام سونوگرافی مغایرت دارند؛ زیرا ژل سونوگرافی موجب تحریک زخم یا آلودگی بیشتر آن می شود.
• قبل از انجام سونوگرافی، پزشک خود را از سابقه اعمال جراحی قبل خود مطلع کنید.
• سونوگرافی بیضه ها نیاز به آمادگی خاصی ندارد و قبل از انجام این سونوگرافی، نیازی به جلوگیری از خوردن یا نوشیدن وجود ندارد.
• رعایت بهداشت محدوده دستگاه تناسلی لازم است.

تفسیر سونوگرافی اسکلروتوم

رادیولوژیست بعد از دیدن تصاویر سونوگرافی اسکروتوم، نتیجه را تجزیه و تحلیل می کند. سپس گزارشی را با جزئیات برای پزشک ارسال می کند. اگر در تصاویر مربوط به سونوگرافی مشکلات یا عامل غیرطبیعی دیده شود، می تواند نشانه یکی از موارد زیر باشد:

• وجود عفونت در بیضه
• وجود کیست خوش خیم در بیضه
• پیچ خوردگی بیضه که باعث محدود شدن جریان خون در بیضه می شود.
• وجود تومور در بیضه
• ابتلا به هیدروسل (کیسه خوش خیم از مایعات در اطراف بیضه)
• اسپرماتوسل (کیست پر از مایع در مجاری بیضه)
• واریکوسل (تورم ورید در عروق اسپرماتیک بیضه)

اگر رادیولوژیست یکی از این حالات را تشخیص دهد، انجام معاینات بیشتر را به پزشک توصیه می کند.

عوارض سونوگرافی اسکروتوم

خطرات نادری برای این سونوگرافی وجود دارد. معاینه ممکن است باعث ناراحتی یا درد درصورتی که آسیب یا تورم در ناحیه بیضه وجود داشته باشد، شود. برخی از اسکن های پزشکی تولید اشعه می کنند؛ اما سونوگرافی اشعه ای ندارد که باعث می شود که خطر کمتری داشته باشد.

نسخه اصلی مطلب سونوگرافی اسکروتوم برای تشخیص کدام بیماریها کاربرد دارد؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---