تفاوت سونوگرافی و اولتراسونوگرافی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

اولتراسوند (که سونوگرافی یا اولتراسونوگرافی هم نامیده می شود) یک آزمایش تصویربرداری تشخیصی غیرتهاجمی است. در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر یا ویدئوهای زنده از اندام های داخلی بدن یا بافت های دیگر مانند عروق خونی استفاده می شود. تصویر حاصل از این آزمایش، سونوگرام نامیده می شود. اولتراسوند (سونوگرافی به انگلیسی ultrasound) پزشکان را قادر می سازد تا بدون هیچ برشی جزئیات بافت های نرم درون بدن را مشاهده کنند. پزشکان معمولاً از سونوگرافی برای بررسی سلامت و رشد جنین در طی دوران بارداری استفاده می کنند. این آزمایش همچنین می تواند به پزشک کمک کند که علت بروز طیف وسیعی از علائم مانند درد، توده یا التهاب غیرقابل توضیح در نقاط مختلف بدن را تشخیص دهد. اصل کار سونوگرافی برای ثبت تصویر براساس اکوهای منعکس شده از سطح بافت است. چیزی که در مسیر امواج فراصوتی اگر غلیظ یا به اصطلاح پزشکی متراکم باشد اکوی بیشتری را بازتاب می کند. این بازتاب یا اکو، شکل ارگان را به تصویر می کشد. تغییر رنگ های خاکستری تصویر نشان دهنده ی چگالی های مختلف است.

اجزای دستگاه سونوگرافی

سونوگرافی از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:

1. مانیتور که برای نمایش تصاویر ثبت شده از بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
2. پنل کنترلی که کارشناس سونوگرافی به کمک آن می توان امواج را ارزیابی کرده و محل موردنظر را در تصویر مشخص کند.
3. پروب یا مبدل یا ترانسدیوسر که بخش اصلی دریافت کننده در دستگاه سونوگرافی به حساب می آید و معمولاً از دو کریستال ساخته شده است که یکی از کریستال ها امواج فراصوت را ارسال می کند و کریستال دیگر این امواج را دریافت می کند. سپس در داخل این پروب قسمت هایی وجود دارند که امواج فراصوتی را به امواج الکتریکی تبدیل می کنند تا بتوان آن ها را پردازش کرد.

کاربرد سونوگرافی

پزشک سونوگرافی را برای ارزیابی موارد زیر استفاده می کند:

• سونوگرافی سینه
• سیستم گوارش (همچون کبد، پانکراس یا کیسه صفرا)
• سیستم ادراری (همچون کلیه ها یا مثانه)
• قلب و عروق خونی
• طحال
• سونوگرافی بیضه
• سونوگرافی دستگاه تناسلی زنان (همچون تخمدان ها یا رحم)
• سونوگرافی تیروئید
• مغز، استخوان لگن یا ستون فقرات (در نوزادان)

از دیگر کاربردهای اولتراسوند به موارد زیر می توان اشاره کرد:

• اولتراسوند معمولاً برای تشخیص، درمان و هدایت عمل هایی همچون بیوپسی استفاده می شود.
• اولتراسوند می تواند نشان دهد که آیا یک توده سرطانی است یا یک کیست پر از مایع.
• گاهی متخصصان بیهوشی برای هدایت یک سوزن با محلول بیهوشی در نزدیک عصب ها، از سونوگرافی استفاده می کنند.
• پزشکان از سونوگرافی برای بررسی اعضای داخلی بدن با هدف تشخیص و شناسایی ناهنجاری ها استفاده می کنند.

مزایای سونوگرافی

1. بیشتر سونوگرافی ها غیر تهاجمی و امن هستند. (سوزن یا تزریقی نیاز نیست).
2. سونوگرافی ممکن است به صورت موقت دردآور باشد؛ اما در بیشتر موارد بیمار دردی را احساس نمی کند.
3. سونوگرافی به طور گسترده در اختیار افراد قرار می گیرد، کاربرد آن آسان است و نسبت به سایر روشهای تصویرداری کم هزینه تر است.
4. سونوگرافی بسیار امن است و از تابش های یونیزه شده استفاده نمی کند.
5. این بررسی ها تصویر واضح و روشنی از بافت های نرم ایجاد می کند که از طریق اشعه ایکس قابل نمایش نیست.
6. سونوگرافی برای تشخیص و بررسی زنان باردار نسبت به سایر روش ها ارجح تر است.
7. سونوگرافی، تصاویر زمان واقعی را فراهم می کند و یک ابزار خوب برای فرایندهای کم تهاجمی همچون بیوپسی سوزنی و آسپیراسیون مایع است.

روش سونوگرافی

تکنسین سونوگرافی از یک ژل مخصوص بر روی قسمتی از بدن که می خواهد آن را بررسی کند، استفاده می کند. سپس پروب را روی قسمت موردنظر قرار می دهد. امواج صوتی تولید شده توسط بافت های داخلی منعکس می شوند. سپس این امواج صوتی منعکس شده پردازش می شود و در نهایت تصویر زنده ای از درون بدن ایجاد می شود. این تصویر یا فیلم روی صفحه نمایش کامپیوتری که در کنار آن قرار دارد، نمایش داده می شود.

آمادگی قبل از سونوگرافی

لباس راحتی و گشاد بپوشید. ممکن است لازم باشد تمام لباس ها و جواهرات موجود در محل موردنظر برای سونوگرافی را از تن بیرون بیاورید. در طی انجام سونوگرافی، ممکن است از شما خواسته شود که روپوش و گان مخصوص بپوشید. آمادگی برای این روش به نوع معاینه شما بستگی دارد. برای برخی از اسکن ها، پزشک ممکن است به شما دستور دهد تا ۱۲ ساعت قبل از آمدن به کلینیک هیچ غذا و نوشیدنی نخورید. در مواردی دیگر ممکن است از شما خواسته شود که دو ساعت قبل از معاینه خود حداکثر شش لیوان آب بنوشید و از ادرار کردن خودداری کنید تا مثانه شما برای انجام این اسکن پر باشد.

عوارض جانبی سونوگرافی

سونوگرافی را می توان عکس برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که ممکن است این امواج، آسیب زننده به نظر برسند. در واقع سونوگرافی به طور کامل روی پوست انجام می شود و به اعضای داخلی بدن نمی رسد.