علت شانه یخ زده (شانه منجمد یا فروزن شولدر) چیست؟

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

شانه یخ زده ( Frozen Shoulder ) یا شانه منجمد که به آن کپسولیت چسبنده ( Adhesive Capsulitis ) نیز گفته می شود به علت از بین رفتن تدریجی حرکات مفصل شانه به وجود می آید . این اختلال به علت چسبندگی یا به وجود آمدن بافت اسکار ایجاد می شود و علت بروز آن سفت شدن یا کلفت شدن بافت همبند اطراف مفصل است . بافت اسکار ایجاد شده باعث از بین رفتن توانایی حرکتی و محدود شدن حرکات بازو خواهد شد . در این مقاله به بررسی شانه یخ زده می پردازیم .

علل شانه یخ زده

• علت شانه یخ زده به طور کامل شناخته شده نیست . ارتباط واضحی بین شغل یا دست غالب وجود ندارد . عوامل کمی ممکن است فرد را در خطر ابتلا به شانه منجمد قرار دهند .
• شانه منجمد در افراد مبتلا به دیابت بیشتر رخ می دهد . به علاوه ، بیماران دیابتی مبتلا به شانه منجمد مرحله خشکی شدید تری داشته که مدت زمان بیشتری طول می کشد .
• برخی بیماری های دیگر من جمله کم کاری تیروئید ، پر کاری تیروئید ، پارکینسون و بیماری قلبی با شانه منجمد همراهی دارند .
• شانه منجمد می تواند در اثر بی حرکتی موقت ایجاد شده پس از جراحی ، شکستگی یا دیگر آسیب ها ایجاد شود . مجبور کردن بیماران به حرکت دادن شانه پس از جراحی و آسیب یکی از راه های توصیه شده برای پیشگیری از شانه منجمد است .

علائم و سیر بیماری شانه منجمد

در این بیماری ابتدا شانه دردناک می‏ شود و پس از مدتی حرکت آن هم محدود می‏ شود . اوایل بیمار نمی‏ تواند دستش را به پشتش برساند و کم کم نمی‏ تواند آن را بالا ببرد و یا از بدن دور کند . با گذشت زمان درد کمتر شده ولی محدودیت حرکتی آن باقی می‏ ماند . در نهایت پس از مدتی حرکات شدیدا محدود می‏ شوند . کم کم بیماری خود به خود رو به بهبودی می‏ گذارد ، درد ها از بین رفته و حرکات شانه تقریبا طبیعی می‏ شود .

مراحل بیماری شانه یخ زده

• مرحله درد : در این مرحله درد بیمار بسیار شدید بوده ولی هنوز محدودیت حرکتی کم است . این مرحله معمولا 9-2 ماه طول می‏ کشد .
• مرحله خشکی : در این مرحله درد کمتر شده و محدودیت حرکتی زیاد می شود . این مرحله حدود 12-4 ماه طول می‏ کشد .
• مرحله ذوب شدن : حرکات شانه طی مرحله ذوب شدن به آرامی بهبود می یابند . بازگشت کامل قدرت و حرکت به حالت طبیعی یا نزدیک به طبیعی معمولا 6 ماه تا دو سال طول می کشد .

درمان شانه یخ زده

از درمان های غیر جراحی شانه یخ زده می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1. فیزیوتراپی شانه ؛ برای درمان این بیماری در فیزیوتراپی ، تمرین درمانی و تکنیک های دستی به منظور کاهش درد ، افزایش دامنه حرکتی و افزایش عملکرد شانه انجام می شود .
2. فیزیوتراپیست سعی می کند با استفاده از یک سری تکنیک های درمانی ، گارد و اسپاسم عضلات پشتی را کاهش دهد تا بیمار احساس راحتی بیشتری داشته باشد . همچنین فیزیوتراپیست یکسری تمرینات را برای افزایش دامنه حرکتی به بیمار آموزش می دهد که باید از روز اول ، ۳ تا ۵ نوبت در روز تکرار شوند .
3. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ؛ این داروها هم برای کاهش التهاب و هم برای تسکین درد عمل می کنند . این داروها ممکن است در مراحل اولیه سندروم شانه منجمد ، وقتی کپسول شانه ملتهب می شود ، تأثیر بیشتری داشته باشند . هرگاه فرایند ملتهب شدن ثابت بماند و بیمار وارد مرحله یخ زدگی شانه شود ، این داروها شاید دیگر تأثیر چندانی نداشته باشند .
4. درمان دستی و مانوپلاسیون ؛ درمان دستی و مانوپولاسیون برای شانه یک درمان غیرتهاجمی می باشد که در آن بیمار تحت بی حسی یا بیهوشی عمومی قرار می گیرد و پزشک مفصل شانه را در جهات مختلف حرکت می دهد تا کشش یا آزادسازی کپسولیت شانه و درنتیجه آزاد کردن گرفتگی شانه حاصل شود .
5. درمان با لیزر ؛ درمان با لیزر در طول چند هفته باعث کاهش التهاب مزمن داخل مفصل می شود و باعث می شود که فرد به تدریج دامنه حرکت و فعالیت نرمال خود را بار دیگر بدست بیاورد و شانه یخ زده ناشی از بیماری از بین برود .
6. اوزون درمانی ؛ شواهد پزشکی نشان داده اند که روش اوزون درمانی تا ۹۹ درصد در درمان شانه یخ زده موفق بوده است . بیماران تایید کرده اند که در طی سه هفته درمان ، خشکی و دردشان به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و در خیلی از موارد کاملا از بین رفته است .
7. پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) ؛ پلاسمای غنی از پلاکت ، نوع دیگری از درمان تزریقی احیاکننده است و قوی تر از پرولوزن تراپی یا اوزون تراپی محسوب می شود . برخلاف اوزون تراپی یا پرولوزون تراپی ، در روش PRP از خون خود بیمار برای ترمیم بافت های آسیب دیده و رشد بافت های جدید استفاده می شود .