پوست انسان برای اینکه کیفیتی انعطاف پذیر و نرم داشته باشد، نیاز به روغن طبیعی دارد. این روغن طبیعی که به آن سبوم (Sebum) گفته می شود، از غده های چربی زیر پوست که در بیشتر سطح بدن قرار دارند، ترشح می شود. پوست چرب ، پوستی است که ترشح سبوم در آن زیاد است و ظاهری براق و درخشنده دارد. اگر از پوست چرب به خوبی مراقبت نشود، مشکلاتی مانند مسدود شدن منافذ پوست و بزرگ شدن آنها، انباشته شدن سلول های مرده ی پوست روی هم و ظاهر شدن جوش های سر سیاه و آکنه پوستی بر سطح پوست به وجود می آیند. مردان به دلیل سطح تستوسترون بالاتر تمایل به تولید سبوم بیشتری دارند؛ اما برای زنان به دلیل نوسانات هورمونی ناشی از تخمک گذاری، تولید سبوم هر ماه افزایش می یابد. تولید سبوم نیز می تواند در دوران بارداری افزایش یابد. به طور کامل نمی توان از شر پوست چرب خلاص شد. با این حال، با رعایت یک سری توصیه هایی که در مورد حفظ پوست چرب و کنترل چربی پوست وجود دارد، می توان میزان چربی آن را کنترل کرد.

دلایل چرب بودن پوست

مسائل ژنتیکی

اگر پوست یکی از والدین شما چرب است به احتمال زیاد پوست شما نیز چرب خواهد بود. پوست چرب از طریق ژن به فرزندان انتقال می یابد و در نتیجه غدد چربی پوست او بزرگ تر خواهد بود و چربی زیادی را تولید خواهد کرد که در این حالت این مسئله کاملاً جنبه ژنتیکی دارد.

عوامل محیطی

رطوبت و هوای گرم باعث می شود که پوست چربی بیشتری را تولید نماید. در عوض در آب و هوای سرد پوست خشک می گردد و باعث می شود غدد چربی برای جبران رطوبت از دست رفته چربی بیشتری را تولید کنند.

شستشوی بیش از حد صورت

اگر پوست شما چرب است ممکن است سعی کنید با استفاده از محصولات شوینده قوی به شستشوی صورت خود بپردازید. شستشوی شدید صورت با لیف و سایر وسایل مشابه یا استفاده از لایه بردار پوست باعث از بین رفتن رطوبت پوست می شود و در نتیجه غدد چربی برای جبران رطوبت از بین رفته به تولید چربی بیشتری می پردازند به همین دلیل شست و شوی ملایم پوست اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

مصرف برخی از داروها

مصرف قرص خوراکی ضد بارداری و داروهای جایگزین هورمون می تواند باعث افزایش تولید چربی شود چرب شدن پوست یکی از عوارض جانبی مرتبط با مصرف برخی از انواع داروهای استروئیدی است. مصرف برخی دیگر از داروها می تواند باعث خشکی پوست شود که بدن سعی می کند برای جبران خشکی ایجاد شده به تولید چربی بیشتر بپردازد.

استفاده از لوازم آرایشی

استفاده از لوازم آرایشی متناسب با نوع پوست، محصولات با کیفیت و دارا بودن برچسب مناسب بودن محصول برای پوست چرب اهمیت بسیار زیادی دارد. استفاده از محصولات آرایشی که کیفیت پایینی دارند به پوست آسیب می رسانند و باعث می شوند غدد چربی زیر پوست به تولید چربی بیشتری بپردازند.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی و چرب شدن پوست به یکدیگر ارتباط دارند. آندروژن ها به هورمون هایی گفته می شود که وظیفه تولید چربی را برعهده دارند و هرگونه نوسان در سطح آنها باعث افزایش تولید چربی خواهد شد. اغلب این فرایند در دوران بلوغ، قبل از پریود، دوران بارداری و دوران یائسگی رخ می دهد. استرس و بیماری باعث می شود که هورمون های بیشتری تولید شوند و تغییر سطح آنها باعث افزایش تولید چربی خواهد شد.

رژیم غذایی نامناسب

اجتناب از مصرف مواد غذایی که حاوی مقدار زیادی قند، کربوهیدرات و لبنیات فرآوری شده از اهمیت بسیار زیادی دارد؛ اما باید به خاطر داشته باشید که استفاده بیش از حد از این محصولات می تواند باعث فعالیت بیش از حد غدد چربی و چرب شدن پوست شود.

علائم پوست چرب

چرب شدن پوست با یک سری علائم همراه خواهد بود. علائمی که در عین سادگی می توانند به شما کمک کنند که چربی پوست خود را تشخیص داده و نسبت به درمان آن اقدام نمایید. از جمله ویژگی های پوست چرب عبارتند از:

• براق بودن غیرطبیعی پوست: یک ویژگی پوست چرب که از سایر ویژگی های آن متفاوت است براق بودن غیر طبیعی پوست به شمار می رود. در واقع، اگر پوست شما بدون هیچ توجیهی براق است و احساس می کنید که روی آن روغن ریخته اید، بدون شک پوست شما چرب شده است.
• آرایش روی صورت نمی ماند: اگر پوست شما چرب شده باشد به احتمال زیاد هنگام آرایش کردن دچار دردسر خواهید شد؛ چراکه اغلب مواد آرایشی با چربی تداخل داشته و چربی اجازه نمی دهد که آرایش شما به خوبی روی پوستتان بنشیند.
• آکنه و جوش : این امکان نیز وجود دارد که جوش، نقطه های سیاه و سایر انواع آکنه پس از چرب شدن پوست روی آن ظاهر شوند.

مزایای پوست چرب

برای افرادی که پوست چرب دارند مزایای مختلفی دارد:

• سبوم تولید شده توسط غده چربی سرشار از ویتامین E است که یک آنتی اکسیدان قوی است. ویتامین E محافظت در برابر رادیکالهای آزاد و همچنین فواید ضد التهابی مختلفی دارد.
• سبوم (روغن) یک مرطوب کننده طبیعی است که مانعی را تشکیل می دهد و از بین رفتن آب پوست جلوگیری می کند و پوست را مرطوب نگه می دارد.
• به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و مرطوب کننده سبوم، یک پوست روغنی به آرامی پیری می شود. ظاهر خط و چین و چروک پوستی به تأخیر افتاده و در پوستهای روغنی کاملاً آشکار نیست.
• سبوم موجود در پوست چرب همچنین از پوست در برابر آلودگی، باد و آفتاب محافظت می کند.

معایب پوست چرب

اگرچه وجود چربی در پوست امری حیاتی و لازم به شمار می آید؛ اما گاهی وجود بیش از اندازه آن می تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد. افزایش بیش از حد چربی پوست در اثر ترشح زیاد غدد چربی به وجود می آید که مشکلاتی را نظیر موارد زیر برای فرد خواهد داشت:

• ایجاد جوش صورت و آکنه در پوست
• بسته شدن منافذ پوست
• براق شدن سطح پوست
• احساس سنگینی بعد از استفاده از لوازم آرایش

مراقبت از پوست چرب

• شستن پوست چرب با رعایت اصول پاکسازی پوست باید انجام شود.

داشتن پوست چرب، میل ما را به شستن صورت آن هم به تعداد دفعات زیاد، بیشتر می کند. متخصصان پوست بر این باورند که عادت مکرر به شستن صورت، می تواند وضعیت پوست را بدتر کند. ممکن است این طور به نظر برسد که بهترین راه برای پاکسازی پوست ، حذف چربی پوست است. اگرچه این موضوع تا حدودی درست است؛ اما به یاد داشته باشید که پاکسازی بیش از حد پوست، موجب تولید بیشتر چربی می شود. به این دلیل که با تمیز کردن بیش از حد سطح پوست، ذخایر سبوم طبیعی و ضروری پوست نیز از بین می روند. بنابراین این می تواند به چرب شدن بیشتر پوست شما کمک کند. علاوه بر این، محصولاتی که برای تمیز کردن و پاکسازی پوست استفاده می کنید، باید متناسب با نوع پوست شما باشند.

• محصولات مراقبتی پوست چرب را با دقت انتخاب کنید.

معمولاً محصولاتی که برای پوست چرب فرموله شده اند، بسیاری از آنها حاوی ترکیبات شیمایی قوی هستند که می توانند چربی پوست را تشدید کنند. به خصوص محصولاتی که حاوی الکل، سولفات، بنزوئیل پراکسید و همچنین AHA های روزانه هستند. اگرچه این محصولات اثر کوتاه مدت برای از بین بردن چربی اضافی پوست دارند؛ اما با گذشت زمان و کمبود چربی در پوست منجر به تولید چربی اضافی می شوند. بیشتر شدن چربی پوست، تنها از پیامدهای استفاده از چنین محصولاتی نیست. در واقع تخریب سد پوستی را نیز به دنبال دارد که می تواند منجر به حساسیت، جوش، التهاب و کم آبی بدن شود. بنابراین باید محصولاتی را برای پوست چرب انتخاب کرد که فاقد مواد شیمایی مضر باشند و باعث خشک شدن پوست نشوند.

• استفاده از مرطوب کننده های سبک و یا آبرسان را فراموش نکنید.

حذف محصولات آبرسانی که برای همه انواع پوست ضروری است، منطقی نیست. محصولات آبرسان به منظور حفظ سطح رطوبت و جلوگیری از کم آبی، ضروری هستند. اگر نگران جوش و لک های پوستی هستید، از مصرف محصولات سنگین خودداری کنید. چیزی که مهم است این است که محصولی را انتخاب کنید که سبک باشد تا از ایجاد جوش های سرسیاه و منافذ برجسته به دور باشید. معمولاً آبرسان ها گزینه بهتری نسبت به کرم های مرطوب کننده هستند؛ چرا که بافتی سبک دارند، پوست را آبرسانی می کنند و موجب افزایش چربی پوست نمی شوند.

• نوسانات هورمونی را در نظر بگیرید.

یکی از دلایل اصلی عدم تعادل سطح چربی پوست، تغییرات هورمونی داخلی بدن است. هورمونی که باعث ایجاد این مشکل می شود، هورمون آندروژن است. معمولاً این هورمون قبل از دوران قاعدگی و یا در افرادی که سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند، به بیشترین میزان خود می رسد. در چنین وضعیتی، هورمون آندروژن پیام هایی را به غدد چربی ارسال می کند و به آنها این پیام را می دهد که روغن بیشتری تولید کنند. همچنین در زمان استرس، در دوران بلوغ، دوران بارداری، پس از زایمان و همچنین یائسگی، هورمون آندروژن آزاد می شود و پوست را مستعد آکنه می کند.

• مراقب رژیم غذایی خود باشید.

ریشه بخشی از مشکلات پوستی، به فعالیت دستگاه گوارش مربوط می شود. این نشان می دهد که رژیم غذایی شما چقدر برای سلامت پوست اهمیت دارد. اگر از چربی پوست رنج می برید، از مصرف بیش از حد شکر و لبنیات اجتناب کنید؛ چراکه مصرف بیش از حد غذاها و خوراکی های حاوی شکر، میزان تولید چربی پوست را افزایش می دهد، زیرا انسولین هورمون IGF-1 را ایجاد می کند که می تواند تولید سبوم را افزایش دهد. افزایش تولید سبوم، افزایش چربی پوست را به دنبال دارد. همچنین رژیم غذایی با کمبود منزیم، ویتامین B، روی و امگا 3 می تواند منجر به افزایش تولید چربی پوست شود. متخصصان پوست به مصرف غذاهای غنی از روی توصیه می کنند. به این دلیل که روی به تنظیم غدد تولید کننده چربی کمک می کند. برخی از منابع غذایی مانند حبوبات و آجیل، غنی از روی هستند.

• از محصولات آرایشی متناسب با پوست چرب استفاده کنید.

استفاده از محصولات آرایشی که بافت سنگین دارند، موجب باز شدن منافذ و در نتیجه افزایش چربی پوست می شوند، به خصوص وقتی که بخواهید ساعت های طولانی آن را بر روی پوست خود داشته باشید. اگر پوست چرب دارید، از کرم های آرایشی با بافت سبک و متناسب با پوست چرب استفاده کنید. مهم است که زیرسازی آرایش شما به خوبی انجام شده باشد. یکی از موارد مهم برای افزایش ماندگاری آرایش برای پوست چرب و استفاده کمتر از کرم های سنگین برای پوشش و ماندگاری بیشتر، آرایش بر روی پوست تمیز و هیدراته شده است. بنابراین استفاده از محصولات متناسب با پوست چرب و دانستن اصول آرایشی مخصوص پوست چرب، شما را به استفاده از کرم های آرایشی سنگین بی نیاز می کند.

• روتین پوستی مخصوص پوست چرب داشته باشید.

یکی از مشکلات رایج در افرادی که دارای پوست چرب هستند، این است که آلودگی بر روی پوست آنها خیلی راحت تر می نشیند. این به دلیل وجود چربی بیش از حد بر روی پوست است. داشتن یک روتین پوستی متناسب با پوست چرب، به شما کمک می کند تا پوست خود را از آلودگی ها به دور نگه دارید. البته ناگفته نماند که محصولات برای روتین پوستی، باید به دقت انتخاب شوند؛ چراکه استفاده از محصولات متناسب با پوست چرب، می توانند به کنترل چربی پوست کمک زیادی کنند. تنها چیزی که اهمیت دارد، انجام روتین پوستی به طور منظم است. توصیه می شود که روتین پوستی را هم صبح و هم شب انجام دهید.

موارد تشدید کننده پوست ‏ چرب

1. استفاده از مرطوب کننده هنگامی که پوست بیش از حد چرب است.
2. استفاده از رژیم غذایی مناسب پوست‏ های خشک.
3. رژیم غذایی نامناسب، استرس، هورمون.
4. استفاده از محصولات مراقبت از پوست ، پوست را بیش از حد خشک می‏کند. اگر پوست چرب بیش از حد خشک شود چربی بیشتری تولید می‏ کند.
5. شستشوی بیش از حد یا مالش باعث تحریک و افزایش تولید چربی می‏ شود.
6. غذاهای چرب نیز وضعیت را بدتر می کنند. روغن یا چربی از طریق منافذ به سطح پوست می‏ آیند و پوست چرب را بدتر می‏کنند.

نسخه اصلی مطلب چرا پوست برخی از افراد چرب است؟ را در سایت دکتر جمال الدین حسن زاده بخوانید.

---