واکسن آسترازنکا یک واکسن کووید۱۹ است که توسط دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا توسعه داده شده و از طریق عضلانی تزریق می شود. این واکسن، با استفاده از آدنو ویروس ChAdOx1 شامپانزه به عنوان ناقل ویروسی ساخته شده است. این واکسن از دسامبر سال ۲۰۲۰، در حال انجام تحقیقات بالینی فاز III بوده است. واکسن آسترازنکا، به صورت دو دوز نیم میلی لیتری در عضله دالی بازو، در افراد بالای ۱۸ سال، تزریق می شود. دوز دوم نیز پس از ۶ تا ۱۲ هفته از دوز نخست، تزریق می شود. اثربخشی این واکسن در پیشگیری از ابتلا به موارد حاد کووید ۱۹، پس از ۲۲ روز از تزریق دوز اول، معادل ۷۶ درصد و اثربخشی آن پس از تزریق دوم، به ۸۱ درصد می رسد. ازآنجایی که ممکن است نسبت به عوارض واکسن آسترازنکا کمی نگران باشید، توصیه می کنیم پیش از تزریق آن با پزشک صحبت کنید. عوارض واکسن ها طبیعی هستند و نیاز به درمان خاصی ندارد مگر اینکه شدید باشد.

بروز عوارض واکسن در بدن انسان مربوط به واکنش های سیستم ایمنی است. شدت علائم برخی از افراد به حدی است که لازم است به پزشک مراجعه کنند؛ اما در برخی دیگر هیچ علائم و عوارضی احساس نمی شود. عوارض پوستی این واکسن مربوط به آلرژی و حساسیت است که شامل ایجاد کهیر، بثورات پوستی، خارش و قرمزی پوست می شود. این دسته از عوارض ممکن است به صورت خفیف یا شدید بروز پیدا کند و نیاز است افراد به پزشک مراجعه کرده و داروهای ضد حساسیت دریافت کنند. این بثورات میتوانند از چند روز تا بیش از یک هفته پس از تزریق اولین دوز شروع شوند.

مزایای تزریق واکسن آسترازنکا

واکسن کووید 19 آسترازنکا در جلوگیری از کووید 19 در افراد 18 سال و بالاتر مؤثر است. افرادی که دو دوز از واکسن کووید 19 آسترازنکا را دریافت کردند، حدود 62 تا 70 درصد کمتر از افرادی که واکسن را دریافت نکرده اند احتمال دارد کووید 19 بگیرند. هیچ یک از این افراد مسن تر که واکسن ها را دریافت کرده بودند، بیماری کووید 19 شدید نداشتند یا نیاز به درمان بیمارستانی نداشتند. تجربه اولیه در اسکاتلند نشان داد که واکسیناسیون کووید 19 در جلوگیری از نیاز داشتن افراد مسن به درمان در بیمارستان برای کووید 19 مؤثر بود و بسیاری از آنها واکسن کووید 19 آسترازنکا دریافت کرده بودند. انتظار می رود داده های بیشتر در مورد اثربخشی این واکسن در افراد مسن به زودی در دسترس باشد.

موارد منع تزریق واکسن آسترازنکا

از موارد منع تزریق واکسن آسترازنکا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اگر پس از تزریق انواع واکسن تا به حال واکنش آلرژیک شدید (شوک آنافیلاکسی) را تجربه کرده اید.
• اگر پس از تزریق دوز اول آن به دلیل وجود ترکیباتی مانند پلی سوربات ۸۰ دچار واکنش آلرژیک شدید شده اید.
• اگر در حال حاضر عفونت شدید با تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتی گراد) دارید.
• اگر مشکل خونریزی داخلی یا کبودی دارید یا از داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد) استفاده می کنید.
• اگر سیستم ایمنی شما به درستی کار نمی کند (نقص ایمنی دارید) یا از داروهایی استفاده می کنید که سیستم ایمنی را تضعیف می کنند (مانند کورتیکواستروئیدها با دوز بالا، سرکوب کننده های ایمنی یا داروهای سرطان).
• اگر تا به حال لخته خون در وریدهای سینوسی مغز، ترومبوسیتوپنی، سندرم نشت مویرگی یا وضعیت خودایمنی به نام سندرم آنتی فسفولیپید داشته اید. اگر سابقه ترومبوسیتوپنی ایمنی دارید، پس از تزریق این واکسن باید سطح پلاکت خود را مدام کنترل کنید.
• اگر پس از تزریق اولین دوز واکسن آسترازنکا دچار ترومبوز یا کاهش پلاکت خون شده اید.
• پیش از تزریق این واکسن، اگر باردار یا در دوران شیردهی هستید، فکر می کنید ممکن است باردار باشید یا قصد دارید بچه دار شوید، حتماً به پزشک اطلاع دهید. هنوز اطلاعات جامعی در مورد استفاده از این واکسن کووید۱۹ در زنان باردار یا شیرده وجود ندارد.

اقدامات پس از تزریق واکسن آسترازنکا

• بعد از دریافت واکسن کرونا تا نیم ساعت در مرکز بمانید. در صورت بروز علائم خفیف مانند درد، تب و آبریزش بینی از مسکن مانند استامینوفن یا آنتی هیستامین استفاده کنید و در صورت بروز عوارض شدید با مرکزی که واکسن تزریق کرده تماس بگیرید.
• قراردادن کمپرس سرد (مانند پارچه مرطوب) در محل تزریق
• مشورت با پزشک جهت امکان استفاده از مسکن های بدون نسخه
• نوشیدن مایعات زیاد
• پوشیدن لباس سبک تر و نازک تر در صورت وجود تب

عوارض جانبی واکسن آسترازنکا

عوارض شایع در محل تزریق واکسن شامل قرمزی، خارش، حساسیت، درد، سفتی، تورم و احساس گرما می باشد. درد مفاصل، بدن درد، ضعف، خستگی، لرز، کاهش اشتها، تهوع، سردرد، تب، لرز و کسالت نیز ممکن است بعد از تزریق رخ دهد. این عوارض ممکن است در بعضی مواقع تا 7 روز ابتدایی بعد از تزریق واکسن وجود داشته باشد. در صورتی که عوارض طی 7 روز اول بهبود پیدا نکند و یا تشدید شود با مراجعه به پزشک بهتر است بررسی های لازم انجام شود.در موارد نادر باعث بروز واکنش حساسیتی شدید و سریع می شود که شامل مجموعه ای از علائم افت فشار، کهیر، خارش پوستی ، گرفتگی صدا، تورم لب ها و زبان، سرگیجه، اسهال است. در برخی از موارد ممکن است واکنش های ازدیاد حساسیت به صورت 2 مرحله ای و طی 1 تا 72 ساعت مجدداً بروز نماید. ممکن است تزریق واکسن باعث بروز تشنج شود. بیمارانی که در ریسک تشنج هستند بهتر است بعد از تزریق واکسن از نظر علائم عصبی پایش شوند و در صورت بروز علائم عصبی به مرکز درمانی مراجعه شود.

نسخه اصلی مطلب عوارض پوستی واکسن آسترازنکا را در سایت کلینیک پوست صدف بخوانید.

---