زگیل آبکی یک عفونت پوستی است که توسط ویروسی به نام مولوسکوم ایجاد می شود. در این بیماری برجستگی های خوش خیم یا ضایعاتی در لایه های بالایی پوست ایجاد می شود. برجستگی های کوچک معمولاً بدون درد هستند. آنها بدون درمان برطرف می شوند و به ندرت جای زخم باقی می مانند. مدت زمان ماندگاری ویروس برای هر فرد متفاوت است؛ اما برجستگی ها می توانند از 2 ماه تا 4 سال باقی بمانند. زگیل آبکی از طریق تماس مستقیم پوست با فردی که ویروس را دارد یا با لمس جسم آلوده به ویروس، مانند حوله یا یک تکه لباس، بین افراد منتقل می شود. برای درمان این بیماری درمان های دارویی و جراحی در دسترس است. اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید، درمان ویروس ممکن است دشوارتر باشد یا عوارض شدیدتری ایجاد کند. برای آشنایی با علائم، علل و درمان بیماری مولوسکوم ادامه مطلب را بخوانید.

علل مولوسکوم

ویروس مولوسکوم از دو طریق می تواند موجب زگیل آبکی گردد:

• لمس اشیاء آلوده به ویروس. استفاده از یک حوله آلوده، دست زدن به لباس و یا اسباب بازی آلوده ممکن است فرد را به مولوسکوم مبتلا سازد.
• تماس مستقیم پوست به پوست. کودکان اغلب به زگیل آبکی یا مولوسکوم مبتلا می شوند؛ زیرا به دفعات زیاد، تماس مستقیم پوست به پوست با دیگران دارند. افرادی که در ورزش هایی مانند کشتی شرکت می کنند، با تماس مستقیم پوست به مولوسکیوم مبتلا می شوند. نوجوانان و بزرگسالان اغلب از طریق تماس جنسی این ویروس را دریافت می کنند.

علائم مولوسکوم

• بیماری مولوسکوم بیماری دوره ای است که بین ۲ هفته تا ۶ ماه در بدن وجود دارد؛ اما ممکن است این ویروس تا ۶ ماه خود را نشان ندهد و تا دو هفته به صورت نهفته در بدن وجود داشته باشد. این بیماری به ظاهر شبیه ضایعات سفید رنگ و پاپول های نقطه ای است که اندازه آن در طول مدت بیماری به ۵ تا ۱۰ میلیمتر نیز می رسد. مولوسکوم با مالش یا بریدن و خراشیدن بیشتر می شود و دچار عفونت باکتریایی می شود. مولوسکوم به صورت تکی یا گروهی روی پوست منتشر می شود که معمولاً به خودی خود با گذشت ۶ تا ۹ ماه نیز از بین می رود. در مواردی ممکن است تا ۵ سال نیز باقی بماند.
• برجستگی های کروی گنبدی شکل، با ظاهری دارای فرورفتگی در وسط، مولوسکوم ها هستند. این برجستگی ها دارای ابعاد و اندازه های متفاوتی هستند. اگر فرد دارای سیستم دفاعی ضعیف باشد اندازه این جوش ها بزرگ تر است.
• مولوسکوم خارش ندارد. رنگ برجستگی های مولوسکوم سفید و دارای هاله صورتی است و در هر نقطه از بدن ممکن است ظاهر شود.
• همرنگ پوست هستند و درون آنها مایعی مومی شکل وجود دارد.
• در صورتی که سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد اندازه ضایعات بزرگتر است و دارای قطر بیشتر از ۱۵ میلی متر و معمولاً مقاوم به درمان هستند.

عوامل خطر مولوسکوم

هر کسی ممکن است تحت تأثیر این ویروس قرار گیرد؛ اما برخی از افراد بیش از سایرین در معرض عفونت ناشی از ویروس مولوسکوم هستند. این گروه افراد عبارتند از:

• کودکان بین 1 تا 10 ساله
• افرادی که در مناطق گرمسیری زندگی می کنند.
• افرادی که به دلایلی مانند بیماری ایدز، پیوند اعضا یا تحت درمان سرطان بودن سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
• افرادی که به درماتیت آتوپیک که نوعی اگزما بوده و باعث پوسته پوسته شدن و خارش پوست می شود مبتلا هستند.
• افرادی که ورزش های پر برخورد مانند کشتی یا فوتبال انجام می دهند و در آن تماس های پوست به پوست اتفاق می افتد.

تشخیص مولوسکوم

در اغلب موارد امکان تشخیص بیماری بر پایه مشاهده ضایعات مذکور وجود دارد در صورت لزوم میتوان با برداشتن کامل یا تخلیه قسمت مرکزی ضایعه و قرار دادن بخش تراشیده شده میان دولام و مشاهده این ضایعه در زیر میکروسکوپ نوری با درشت نمایی ضعیف تشخیص را تأیید نمود. افتراق ضایعات منفرد مولوسکوم کونتاژیوزوم از گرانولوم پیوژنیک، کراتواکانتوم، زگیل ، آبله مرغان، اپی تلومای بازوسلولر، لیکن پلان و کهیر پاپولر ضرورت دارد

عوارض مولوسکوم

مولوسکوم کنتاژیوزوم خطرناک نیست؛ اما ظاهر ناخوشایندی بر پوست ایجاد می کند.

پیشگیری از مولوسکوم

1. از تماس مستقیم با فردی که ممکن است این عارضه را داشته باشد، اجتناب کنید.
2. اگزمای (eczema) نهفته را در کودکان درمان کنید.
3. از نظر روابط جنسی خویشتن دار باشید یا تنها با یک فرد غیرآلوده رابطه جنسی داشته باشید (کاندوم های مردانه و زنانه نمی توانند حفاظت کامل را تضمین کنند؛ زیرا ویروس می تواند در نواحی یافت شود که با کاندوم پوشیده نمی شوند).
4. از وسایل بهداشتی نظیر تیغ، حوله و نظائر آن به صورت مشترک به هیچ عنوان استفاده نکنید.
5. در استخرهای عمومی مواظب تماس با افراد آلوده باشید و از سالم بودن آب اطمینان حاصل کنید و از استفاده مشترک از وسایل شخصی مثل حوله اکیداً خودداری نمایید.

درمان مولوسکوم

مولوسکوم معمولاً شفاف بوده و در طول مدت 6 تا 12 ماه برطرف می شود. در مراحل بهبود این بیماری، جوش های پوستی دیگر واگیردار نخواهد بود. در مورد کودکان به دلیل خطر عکس العمل نامناسب بدن به ندرت نیاز به مداخله درمانی برای رفع مشکل وجود دارد. به هر حال در افراد بزرگسال و نیز برای افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها دچار مشکل است، اغلب لازم است جراحت های پوستی به منظور جلوگیری از پخش آنها در بدن تحت درمان قرار گیرند. روش درمان مناسب برای بیمار به سطح سلامت کلی فرد و تعداد و موقعیت جراحت های پوستی بستگی دارد. روش های درمان قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:

• کرم موضعی: کرم ها و پمادهای موضعی بر روی جراحت ها قرار گرفته و این کار معمولاً به مدت چند هفته تا زمانی ادامه می یابد که تمام این جراحت ها درمان شوند. عملکرد این کرم ها از طریق فعال کردن واکنش طبیعی سیستم ایمنی به ویروس عامل بیماری می باشد. کرم های موضعی حاوی رتینوئید یا محلول های ساینده و محرک پوست هستند که می توانند برای از بین بردن جراحت های ایجاد شده در نتیجه بیماری مناسب باشند. این تحریک کننده ها عبارتند از:

1. اسید تری کلرواستیک
2. اسید سالیسیلیک
3. هیدروکسید پتاسیم
4. کرم ترتینوئین
5. کانتاریدین
6. کرم امیکویمود

• سرما درمانی: سرما درمانی شامل سرد کردن جوش های پوستی با نیتروژن مایع و برداشتن آنها است. به این منظور هر نقطه از پوست در طول مدت 5 تا 10 ثانیه سرد شده و در نتیجه این کار یک لایه یخ مانند بر روی ناحیه مورد نظر و پوست اطراف آن تشکیل می شود. توجه داشته باشید برای برداشتن کامل جوش های پوستی به چند جلسه سرما درمانی نیاز بوده و لازم است بین این جلسات دو تا سه هفته فاصله زمانی وجود داشته باشد.
• لیزر درمانی: لیزر درمانی یک روش به نسبت جدید برای درمان مولوسکوم یا زگیل آبی است. در این روش از پرتوی قوی لیزر برای تخریب سلول های تشکیل دهنده جوش های پوستی استفاده می شود. به منظور دستیابی به نتایج مناسب احتمالاً لازم است چندین بار از این روش استفاده شود.
• دیاترمی (diatermy): در این روش از گرما برای برداشتن مولوسکوم استفاده می شود. به این منظور ناحیه تحت درمان بی حس شده و با استفاده از یک ابزار الکتریکی گرم می شود. به این ترتیب می توان جوش های پوستی ایجاد شده را سوزاند.
• کورتاژ: در این روش مولوسکوم با استفاده از ابزارهای خاص نازک، فلزی و قاشق مانند به نام کورت (curret) تراشیده می شود. مشابه روش دیاترمی، در این روش نیز نیاز به بی حسی موضعی قبل از شروع این درمان وجود دارد.
• داروهای خوراکی: مصرف داروی خوراکی سایمیتیدین می تواند یک درمان سیستمیک برای برخی از کودکان مبتلا به این بیماری باشد. بر خلاف کرم های موضعی و روش های جراحی، این روش بدون درد بوده و باعث باقی ماندن جای زخم و جراحت بر روی پوست نمی شود.
• درمان ترکیبی: افراد دچار مشکلات خاص در ارتباط با وضعیت سیستم ایمنی به خوبی به روش های درمان معمول برای مولوسکوم واکنش نشان نمی دهند و به همین دلیل لازم است برای رفع مشکل آنها ترکیبی از روش ها مورد استفاده قرار گیرد. روش های درمان در این شرایط با تمرکز بر بهبود عملکرد سیستم ایمنی و دستیابی به حداکثر سطح اثربخشی برای درمان مشکل انجام می شوند.

نسخه اصلی مطلب علت و علائم ضایعه پوستی مولوسکوم را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---