شانه ی یخ زده یا Frozen Shoulder یک بیماری نسبتا شایعی است که کپسول مفصل شانه را درگیر می کند اما تخریب غضروف مفصلی و استخوان را به همراه ندارد. به دنبال آن درد و خشکی و محدودیت حرکت ایجاد می شود. میزان شیوع این بیماری بطور دقیق گزارش نشده است اما گفته می شود که حدود ۲ تا ۵ درصد جمعیت را درگیر می کند. این بیماری بیشتر در خانم ها و بیشتر در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی بروز می کند.

علائم در شانه یخ زده:

• مشخصه ی این بیماری شروع درد خود بخودی و معمولا بدون علت در شانه است، که به مرور و بصورت پیشرونده محدودیت حرکتی در مفصل را به دنبال دارد.
• این بیماران معمولا با مشکلاتی از قبیل: درد های شبانه و بیدار شدن از خواب هنگام حمله های حاد، درد در حرکت و همچنین حین حمله ی حاد آن در زمان استراحت و درد در عضلات پشت گردن و شانه مواجه هستند.

آناتومی مفصل شانه:

اگر بخواهیم بصورت ساده به این مفصل نگاه کنیم، مفصل شانه یک مفصل گوی و کاسه است که از سر محدب استخوان بازو (هومروس) و بخش مقعر از استخوان کتف (اسکاپولا) تشکیل شده است.مفصل شانه طوری ساخته شده که بیشترین حرکت را بتواند برای ما ایجاد کند. در کنار این دامنه ی وسیع، ثبات هم نیاز است که توسط ساختارهای متعددی فراهم می شود. یکی کند و به آن کپسول مفصلی می گویند. در شانه ی از این ساختارها، بافت همبند محکمی است که این مفصل را احاطه می یخ زده، کپسول مفصلی شانه دچار التهاب می شود. برای همین به این بیماری کپسول چسبنده هم می گویند.

خشکی شانه در سه مرحله بروز می کند:

1. مرحله اول (در حال یخ زدن): بیمار با کوچک ترین حرکت شانه، درد شروع می شود و محدودیت دامنه حرکتی به وجود می آید.
2. مرحله دوم (یخ زدگی): درد به تدریج کاهش می یابد ولی گرفتگی و خشکی شانه بیش تر می شود و استفاده از آن دشوارتر می شود.
3. مرحله سوم (ذوب شدن): دامنه حرکتی شانه رو به بهبود می رود.

اختلال شانه یخ زده به چه دلایلی ایجاد می شود؟

یکی از مهم ترین عواملی که می تواند باعث سندروم شانه یخ زده شود، طرز نشستن فرد و سبک زندگی نادرست فرد است. افرادی که قوز می کنند، پشت کمرشان حالت خمیده پیدا می کند و کتف هایشان رو به پایین قرار می گیرد، به همین علت این افراد بیش تر مستعد ابتلا به بیماری شانه یخ زده هستند.

ریسک فاکتورها درشانه یخ زده:

1. واکنش های پس از صدمه دیدن یا جراحی
2. حرکت ندادن شانه به دلیل بروز درد ناشی از عارضه هایی مثل: بیماری التهاب مفصل، پارگی تاندون چرخاننده شانه
3. حرکت ندادن بازو به دلایلی مثل بستن آتل بعد از جراحی یا شکستگی شانه
4. سکته مغزی
5. بیماری قلبی عروقی
6. پارکینسون
7. چاقی (به دلیل خستگی عضلانی و فشار به مفاصل در اثر شکم بزرگ و وزن زیاد)
8. ضربه به شانه و بی حرکتی موقت شانه
9. دیابت
10. کار کردن زیاد با شانه
11. درد خفیف شانه و برطرف نکردن درد

تشخیص گرفتگی شانه

متخصص غالباً بیماران مبتلا به شانه یخ زده را تا شروع مرحله در حال یخ زدن یا اوائل مرحله یخ زدگی ویزیت نمی کند.متخصص جهت تشخیص افتراقی و حذف احتمال ابتلا به دیگر بیماری ها، بیمار را کاملاً معاینه می کند و سابقه پزشکی وی را به دقت بررسی می کند.

متخصص الگوی ویژه کاهش دامنه حرکتی، موسوم به “الگوی کپسولی” را که یکی از عوارض رایج ناشی از یخ زدگی شانه است، ارزیابی می کند و ابتلا به عارضه های دیگری مانند دیابت، اختلال غده تیروئید و اختلال های خودایمنی مرتبط با یخ زدگی شانه را مد نظر قرار می دهد.

تشخیص شانه یخ زده:

تشخیص و درمان به موقع فروزن شولدر می تواند از درد و سفتی دائمی مفصل شانه جلوگیری کند. پزشک می تواند براساس موارد زیر، یخ زدگی شانه را تشخیص دهد:

1. معاینه فیزیکی: در معاینه بدن، پزشک از شما می خواهد تا جایی که می توانید شانه خود را در جهت های مختلف حرکت دهید سپس دامنه حرکات شما را بررسی می کند.
2. آزمایشات بیشتر: اگر پزشک به دیابتی بودن شما مشکوک باشد انجام آزمایش خون را پیشنهاد می کند. شانه یخ زده در میان افراد دیابتی بسیار شایع است.
3. عکسبرداری: عکسبرداری از مفصل شانه برای بررسی علائم فیزیکی شانه، می تواند دلیل دیگری را برای علائم و نشانه های شما مطرح کند. عکسبرداری از شانه شامل:
4. اسکن فراصوت یا اسکن ام آر آی: اگر پزشک به پارگی روتاتورکاف مشکوک باشد.
5. اشعه ایکس: پزشک برای رد کردن سایر علل خشکی شانه، مانند آرتریت، عکسبرداری توسط اشعه ایکس را تجویز می کند.

درمان شانه یخ زده:

بخش اعظمی از بیماران با درمان های رایج نظیر ورزش درمانی، فیزیوتراپی و مصرف داروهای ضدالتهاب قابل درمان هستند. روش هایی چون کمپرس های سرد یا گرم، استفاده از تحریک الکتریکی TENS و فیزیوتراپی و… باعث کاهش درد و تورم می شوند. علیرغم درمان های فوق و حتی انجام عمل جراحی آرتروسکوپی، بیماران بسیاری دچار مشکلات عدیده ای خواهند بود و مشکل شانه منجمد آنها بخوبی برطرف نمی شود.

در کلینیک های فوق تخصصی درد جهت کنترل درد از بلوک و رادیوفرکوئنسی عصب سوپرااسکاپولار استفاده می شود که در بلوک این عصب دردهای ناشی از حرکت شانه برطرف شده و هم میتوان ورزش درمانی را موثرتر انجام داد و هم حرکات فیزیوتراپی بهتر انجام خواهد شد. در ادامه این درمان پزشک فوق تخصص درد شروع به سلول درمانی کرده و از ترکیبات پلاکت، ارتوکین ، فاکتورهای رشد سلولی جهت ترمیم و بازیافت بافت های درگیر استفاده می کند که نتایج بسیار مثبتی در ترمیم و بازسازی بافت بهمراه خواهد داشت.

ورزشها و حرکات کششی

اگر به عارضه شانه یخ زده مبتلا هستید، لازم است بدانید، این مشکل با انجام برخی ورزشها و حرکات کششی تا حد زیادی قابل درمان و پیش گیری است. در ادامه ورزش هایی را به شما معرفی می کنیم که برای درمان این عارضه علاوه بر این که دامنه حرکتی شانه را افزایش می دهند، باعث بهبود عملکرد و توانایی آن نیز می شوند. از آن جا که ریشه ایجاد مشکل چسبندگی کپسول مفصل شانه، سفتی و خشکی مفصل است، باید به طور کلی بر روی افزایش دامنه حرکتی و فعالیت مفصل به صورت صحیح تمرکز کنید تا شانه تان زودتر بهبود یابد. البته هنگام انجام حرکات کششی، معمولاً احساس درد خواهید داشت یا انجام حرکات برایتان دشوار خواهد بود که هر دوی این مسائل، کاملاً طبیعی هستند.

• ورزش برای شانه یخ زده

1-باز کردن شانه به صورت خوابیده:

• در این حرکت سعی کنید دست تان را بالای سر ببرید و به این صورت دامنه حرکتی آن را افزایش دهید. برای انجام این کار اول روی یک سطح صاف بخوابید. یک میله یا چوب به اندازه تقریبی یک متر پیدا کنید.
• در حالی که روی زمین به روی کمر خوابیده اید، این میله یا چوب را با دو دست بگیرید. طوری میله را بگیرید که فاصله دو دست تان از هم به اندازه عرض شانه هایتان باشد. دست را کاملاً صاف کنید.
• یعنی دست از آرنج خم نشود. در شروع حرکت دست ها و میله ای که در دست نگه داشته اید باید نزدیک به بدن باشند.
• حالا حرکت را به این صورت انجام دهید که دست ها را هم زمان با هم بلند کنید و همین طور که آن ها را صاف نگه داشته اید، روی سر (رو به روی صورت) و بعد بالای سر ببرید.
• این کار را طوری انجام دهید که حرکت را شانه ای که آسیب دیده است کنترل کند و به این ترتیب تحت کشش و کمی تنش قرار گیرد.
• تا جایی این حرکت را ادامه دهید که دیگر احساس کنید ادامه آن برایتان دشوار است. البته دردی نباید همراه آن باشد. حالت کشش دست را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه حفظ کنید. این حرکت را ۳ بار تکرار کنید.

2-کشش بخش عقب شانه

• ابتدا صاف بایستید. بعد دست شانه ای که آسیب دیده است را صاف کنید و بالا بیاورید تا هم ارتفاع با شانه شود. دست باید در جهتی باشد که شست دست به سمت بالا قرار بگیرد.
• حالا دست شانه آسیب دیده باید به سمت شانه مخالف حرکت داده شود. برای این کار باید از دست شانه ای که سالم است کمک بگیرید. با کمک دست سالم، دست آسیب دیده را به سمت شانه مختلف حرکت دهید.
• حداکثر کشش در این حرکت زمانی اتفاق می افتد که دست تا حد امکان به شانه مخالف نزدیک باشد. البته لازم نیست حتماً تا آن جا دست تان را حرکت دهید.
• در واقع حرکت در جایی که دیگر احساس می کنید کشش به اندازه کافی رسیده است (یعنی بیشتر از آن برایتان خیلی سخت می شود) باید انجام شود.
• دست را در حالت کشش و نقطه انتهای حرکت، حدود ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و بعد به حالت اول برگردانید.
• این کار را سه بار تکرار کنید. برای راحتی بیشتر کار و از بین رفتن درد احتمالی مفصل شانه هم می توانید ارتفاعی که در آن دست را نگه داشته اید کمی پایین تر بیاورید. یعنی دست آسیب دیده پایین تر از ارتفاع شانه به سمت مخالف بدن حرکت کند.

3-بالابردن دست به کمک دیوار

• در این حرکت هم قرار است دست شما بالای سر حرکت کند و کشش در این جهت انجام شود. ولی این بار کمی متفاوت و البته به کمک دیوار. برای انجام این حرکت، رو به روی دیوار بایستید.
• حالا دست شانه ای که آسیب دیده است را روی دیوار بگذارید. دست را به آرامی روی دیوار بکشید و بالا بیاورید. این کار را تا جایی ادامه دهید که کشش مناسبی در مفصل احساس کنید.
• دقت کنید که دردی نباید ایجاد شود. وقتی به این نقطه رسیدید، ۲۰ ثانیه کشش را حفظ کنید. بعد بدن تان را ۹۰ درجه بچرخانید ولی هم چنان دست را روی دیوار نگه دارید.
• یعنی وضعیت بدن تان نسبت به دیوار این طور می شود که دست آسیب دیده همچنان روی دیوار و بالای سر قرار می گیرد در حالی که دست دیگر از دیوار کاملاً دور می شود.
• یعنی از پهلو به سمت دیوار می ایستید. این حالت را هم ۲۰ ثانیه حفظ کنید و بعد به حالت اولی برگردید. این کار را ۳ بار تکرار کنید.

4-کشش دست از پشت به کمک دست دیگر

• در این حرکت قرار است شما دست آسیب دیده تان را از پشت کمر به کمک یک حوله یا دستمال بالا بکشید. پس یک دستمال نیاز دارید.
• دستمال، طناب یا حوله و … آنقدری باید بلند باشد که بتوانید یک سر آن را با دست آسیب دیده از پشت کمر و سر دیگر آن را با دست دیگر از بالای شانه بگیرید. یعنی تقریباً به اندازه دو برابر ارتفاع بالا تنه تان باشد.
• دستمال از سمت شانه ای که سالم است به پشت کمر بیندازید و سر آن را با همان دست نگه دارید. سر دیگر دستمال که الآن انتهای کمرتان قرار گرفته است را با دست آسیب دیده بگیرید.
• حالا در حالی که هر دو سر دستمال را در دست نگه داشته اید، سعی کنید با کمک دست سالم، دست آسیب دیده را از پشت به سمت بالا بکشید.
• دست آسیب دیده باید از آرنج خم شده باشد. این حرکت باعث می شود که دست آسیب دیده هم زمان که به سمت شانه مخالف حرکت می کند، به سمت بالا هم بیاید.
• این کار را تا جایی انجام دهید که احساس کشش در مفصل شانه کنید. البته درد نباید در کار باشد، همان طور که در همه حرکات کششی این اصل برقرار است. در حین انجام این حرکت کمر را صاف و مستقیم نگه دارید.
• اگر کمر خم شود، کشش کمتری در شانه ایجاد می شود و اثر گذاری این حرکت کمتر خواهد بود.
• زمانی که دست به کشش مناسب می رسد، آن حالت را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه حفظ کنید و بعد دست را به حالت اول، یعنی پایین و پشت کمر، بیاورید. این کار را ۳ بار تکرار کنید.

درمان شانه یخ زده:

کلیه درمان های اختصاصی برای شانه یخ زده درکلینیک درد نفس زیرنظر دکترعدل خو به صورت کاملا پیشرفته انجام میشود.

1) تزریق در شانه یخ زده :

• تزریق استرویید : تزریق کورتیکو استرویید ها به داخل مفصل می تواند، بخصوص در مراحل اولیه، به کاهش درد و بهبود حرکات شانه کمک کند.
• اوزون تراپی شانه یخ زده : نتیجه اوزون تراپی در مورد بیماران دچار شانه منجمد شگفت انگیز است. در اوزون تراپی برای بیمار مبتلا به شانه منجمد، ابتدا با تزریق مسکن، شانه بی حس می شود و به دنبال آن تزریق ازن انجام می شود. در بسیاری از موارد در همان زمان تزریق اوزون، بهبود درد در شانه توسط بیمار احساس شده و معمولا اثر درمانی آن زمان نسبتا طولانی ادامه داشته و به بیمار اجازه می دهد تا بدون هیچ دردی از شانه خود استفاده کند.
• انبساط مفصل : در این روش، مایع استریل را به داخل کپسول مفصلی تزریق می کنند تا بافت ها کشش پیدا کنند و در نتیجه حرکت آسان تر شود.

2) دستکاری شانه

در این روش بیمار را بی هوش می کنند تا هیچ دردی احساس نکند. و بعد متخصص شانه را در جهات مختلف حرکت می دهد تا بافت های سفت شده، کشیده و شل شوند.

3) جراحی

جراحی به ندرت برای شانه ی یخ زده انجام می شود. اما اگر هیچ راه دیگری جواب ندهد، ممکن است برای برداشتن چسبندگی ها از داخل مفصل شانه استفاده شود. این جراحی معمولا به صورت آرتروسکپی انجام می شود، یعنی برش های جراحی کوچکی زده می شود و یک میله ی چراغ دار را وارد مفصل می کنند و به وسیله ی آن جراحی را انجام می دهند.

4) شاک ویو تراپی

شاک ویوتراپی یکی از موثرترین روش های درمانی برای شانه ی یخ زده می باشد. پزشکان این روش درمانی را برای افزایش گردش خون در شانه و کاهش درد توصیه می کنند. شاک ویو تراپی با استفاده از امواج قدرتمند که دارد از سطح پوست عبور کرده و منجر به ترمیم بافت های آسیب دیده می شود.

---