افتادگی پلک مادرزادی به شرایطی اطلاق می شود که در طی آن کودکان از بدو تولد دچار افتادگی پلک باشند و یا افتادگی پلک در طی یک سال اول زندگی نوزاد ایجاد شود. افتادگی پلک مادرزادی که در هنگام تولد نوزاد وجود دارد در اغلب موارد نشانگر بیماری سیستماتیک دیگری نیست ولی در صورتی که افتادگی پلک در نوزاد، در هنگام تولد وجود نداشته باشد و در طی چند روز یا چند هفته پس از تولد ایجاد شود، در این حالت افتادگی پلک می تواند نشانگر یک مشکل جدی پزشکی باشد و لازم است تا بررسی های بیشتر صورت بگیرد تا وجود اختلالات عصبی یا فیزیکی در نوزاد تشخیص داده شود. مطالعات نشانگر این هستند که افتادگی پلک مادرزادی در بین نژادهای مختلف با درصد مشابهی بروز می کند و احتمال بروز آن بین زن و مرد یکسان است.
پتوز در کودکان اغلب به دلیل مشکل در عضله ای است که پلک را بالا مى برد.

علت افتادگی پلک مادرزادی چیست؟

در بزرگسالانی که دچار افتادگی پلک می شوند معمولا دلایلی چون افزایش سن و پیری سلول های پلکی و عضلانی، آسیب یا تروما، بیماری های مرتبط با عضلات و یا بیماری های عصبی به عنوان دلایل ایجاد افتادگی پلک بیان می شوند. با این حال دلایل افتادگی پلک در نوزادان گاهی متفاوت است. بطور معمول علت ایجاد افتادگی پلک مادرزادی که در هنگام تولد وجود دارد با رشد ناقص عضله ی پلکی مرتبط است. افتادگی پلکی که پس از تولد و در سال اول زندگی ایجاد می شود نیز ممکن است به دلیل ایجاد آسیب به عضله ی لواتور در هنگام نمو دوران نوزادی باشد؛ به این معنی که اگرچه این عضله به درستی به پلک اتصال یافته است اما قدرت کافی برای بلندکردن پلک را ندارد.

دلایل دیگری نیز ممکن است منجر به ایجاد افتادگی پلک مادرزادی شوند که کمتر شایع هستند. از جمله ی این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واکنش حساسیت زا یا آلرژی
• بیماری مرتبط با عضلات
• نقص عصبی مانند میاستنی گراویس یا سندروم هورنر
• تروما یا آسیب فیزیکی

علاوه بر موارد ذکرشده، در مواردی که افتادگی پلک شروع ناگهانی داشته و در طی چند روز یا هفته تشدید می شود می تواند نشانگر یک بیماری جدی و خطرناک مانند آنوریسم (aneurysms) یا وجود تومور باشد، بنابراین لازم است تا بررسی های بیشتری انجام شود.

علائم افتادگی پلک مادرزادی چیست؟

همانگونه که اشاره گردید، اولین نشانه ی افتادگی پلک مادرزادی این است که پلک نوزاد پایین تر از حد معمول قرار می گیرد و شكاف پلكى تنگ است . با این حال افتادگی پلک مادرزادی ممکن است نشانه های دیگری نیز داشته باشد؛ از جمله نشانه های افتادگی پلک مادرزادی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کودک برای اینکه دید بهتری داشته باشد سر خود را عقب نگه می دارد.
• کودک از مشکلات بینایی شکایت کند.
• ممکن است به اجسامی که از ارتفاعی بالای سر کودک هستند و انتظار می رود در میدان دید کودک باشند برخورد کند.
• علاوه بر این نشانه ها، مشکلات بینایی دیگری نیز ممکن است در چنین کودکانی ایجاد شود. از جمله ی این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• چشم ها در یک راستا نباشند
• چشمان کودک به دوربینی، نزدیک بینی یا آستیگماتیسم مبتلا شود.
• کودک دودیدی را گزارش می کند.
• تاری دید یا دید ناواضح ممکن است ایجاد شود.
• چشم کودک دچار فشار قرار می گیرد.
• کودک احساس سردرد و سرگیجه دارد.

افتادگی پلک مادرزادی چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص پتوز ممکن است در هنگام تولد نوزاد باشد و پزشک هنگام تولد متوجه افتادگی پلک از روی ویژگی های ظاهری آن گردد. همچنین ممکن است مدتی پس از تولد والدین از روی نشانه های ظاهری، متوجه افتادگی پلک شوند. بررسی های بیشتر توسط پزشک می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بررسی وضعیت بینایی کودک و وضعیت میدان دید او
• بررسی وجود ورم هایی که ممکن است پلک را به سمت پایین بکشند
• بررسی وضعیت ساختارهای عصبی با تست اعصاب و عضلات
• در برخی موارد ممکن است پزشک تصویربرداری از چشم را تجویز کند.

افتادگی پلک مادرزادی چگونه درمان می شود؟

روش های مختلفی وجود دارند که می توانند در درمان افتادگی پلک موثر باشند. از جمله:

جراحی پتوز پلک میتواند افتادگی پلک بالایی را ترمیم کند. البته در صورتی که افتادگی پلک با بینایی کودک تداخل ایجاد نکند این جراحی می تواند تا 3 یا 4 سالگی کودک به تعویق بیفتد. اما گاهی به دلیل اینکه احتمال ایجاد تنبلی چشم بالا است لازم است تا این جراحی در سریع ترین زمان انجام شود.

همچنین ممکن است نیاز باشد که:

• برای تقویت بینایی در چشم ضعیف تر از پچ های چشم استفاده شود.
• برای اصلاح انحنای ناهموار قرنیه که باعث تاری دید (آستیگماتیسم) میشود، از عینک مخصوص استفاده شود.
• کودکان مبتلا به افتادگی پلک خفیف باید معاینه چشمی منظم داشته باشند تا مطمئن شوند که تنبلی چشم ایجاد نمیشود.

نسخه اصلی مطلب درباره ی افتادگی پلک مادرزادی بیشتر بدانید را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید

---