سرطان زمانی ایجاد می شود که سلول ها توانایی تقسیم کنترل شده را از دست داده و در اثر تکثیر غیرطبیعی توده هایی سلولی به نام تومور را ایجاد می کنند. تومورها ممکن است تنها یک بافت را درگیر کنند و به سایر بافت ها منتقل نشوند (خوش خیم) و یا اینکه پس از ایجاد در یک بافت بتوانند به سایر بافت های سالم نیز رفته و موجب ایجاد تومور در آنها نیز شوند (تومورهای بدخیم). تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند اما تومورهایی که بدخیم باشند موجب سرطان می شوند.

سرطان پلک نوعی سرطان است که بر رو یا در درون پلک ایجاد می شود و بصورت عمومی جزو سرطان های اپی تلیال قرار می گیرد. این تومورها ممکن است در سلول های چربی، غدد عرق یا غدد آپوکرین ایجاد شوند. شایع ترین انواع تومورهای پلک چشم شامل موارد زیر هستند:

• کارسینوماى سلول های بازال (Basal cell carcinoma)
• کارسینومای سباسیوس یا سباسه (Sebaceous carcinoma)
• کارسینومای سلول های سنگفرشی (Squamous cell carcinoma)
• ملانوما (Melanoma)

علل ایجاد تومور بدخیم پلک چشم چیست؟

فاکتورهای خطر مختلفی برای ایجاد تومور پلکی تشخیص داده شده اند. فاکتورهای خطر عواملی هستند که احتمال ایجاد تومور را افزایش می دهند. اگرچه این فاکتورها ممکن است بصورت مستقیم منجر به ایجاد تومور نشوند اما در پیشرفت و گسترش آن نقش دارند. از جمله ی این عوامل می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• قرارگرفتن در معرض تابش نور فرابنفش: منبع معمول این اشعه ها، نور خورشید و دستگاه های برنزه کننده ی استفاده شده در پزشکی زیبایی است.
• کم بودن میزان ملانین در پوست: ملانین از پوست در مقابل اشعه های خطرناک محافظت می کند.
• نژاد: مردان سفیدپوست درصد بیشتری در بروز تومور پلکی دارند.
• سن: معمولا تومورهای پلکی سلول‍های سنگفرشی پس از50 سالگی بروز می کنند.
• سابقه ی آفتاب سوختگی پوست یا سایر آسیب های پوستی
• سابقه ی سرطان های پوستی دیگر
• برخی بیماری ها مانند بیماری بوِن ( Bowen's disease) و ...
• برخی مواد شیمیایی

علائم تومور بدخیم چشم چیست؟

افرادی که دچار تومور بدخیم پلکی شده اند ممکن است علائم زیر را بروز دهند. البته برخی افراد دچار تومور بدخیم پلکی هستند اما هیچ یک از این علائم را بروز نمی دهند. گاهی نیز این علائم وجود دارند اما علت آن تومور بدخیم چشم نبوده و به دلیل مشکلات پزشکی دیگری ایجاد شده اند.

• تغییر ظاهر پوست پلک
• ورم پلک
• ضخیم ترشدن پلک
• عفونت مزمن در پلک
• ایجاد زخمی در پلک که بهبود نمی یابد
• ایجاد توده ای گسترش یابنده در پلک که رنگی غیرطبیعی و متفاوت با بافت اطراف خود دارد

در صورتی که فرد در مورد وجود هر کدام از این علائم دچار نگرانی شده است بهتر است با پزشک متخصص مشورت نماید. توجه به این علائم از این نظر اهمیت دارد که تشخیص زودهنگام سرطان، علاوه بر اینکه روش های درمانی گسترده تری را در اختیار قرار می دهد می تواند تاثیر هر روش درمانی در بهبود شرایط فرد و کنترل بیماری را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

درمان تومور بدخیم پلک چشم چگونه صورت می گیرد؟

برای درمان موثر بدخیمی ها لازم است تا چندین پزشک با تخصص های متفاوت با هم همکاری کنند تا از جنبه های گوناگون بتوان تومور را تحت تاثیر قرار داده و از بین برد. برای بدخیمی پلک معمولا متخصصان زیر لازم هستند:

• درماتوپاتولوژیست
• جراح چشم
• آنکولوژیست پرتویی
• آنکولوژیست دارویی یا مدیکال

روش های درمانی استفاده شده برای از بین بردن تومور بدخیم پلکی بسته به نوع، مرحله ی سرطان، عوارض جانبی روش درمانی، ترجیح بیماری و شرایط کلی بیمار وابسته است. به طور کلی روش های زیر برای درمان تومور پلکی چشم به کار می روند:

جراحی برای درمان تومور پلکی چشم:

در این حالت بافت تومور همراه با بخشی از بافت های سالم اطراف برداشته می شوند. انواع روش های جراحی بسته به اندازه ی تومور و محل قرارگیری آن ممکن است به کار گرفته شوند. گاهی جراحی ها موجب تخریب چشم یا عوارضی همچون شکل نامناسب پلکی یا خشکی چشم می شوند. در برخی افراد نیز ممکن است جراحی های تکمیلی اصلاحی انجام شوند تا عوارض جراحی های اولیه به حداقل برسند.

تخليه چشم برای درمان تومور پلکی چشم:

این روش درمانی اگرچه به ندرت استفاده می شود اما گاهی بر اثر ضرورت لازم است تا چشم فرد تخليه شود. از عوارض این روش درمانی این است که فرد با یک چشم معمولا در تعیین عمق تصاویر دچار مشکل می‎ شود. عارضه ی دیگر این جراحی ها ایجاد مشکلات ظاهری است که امروزه این مشکلات به حداقل رسیده اند زیرا روش های جراحی زیبایی وجود دارند که مشکلات ظاهری حاصل از حذف چشم را رفع می کنند. در این جراحی ها از چشم های مصنوعی در محل خالی شده استفاده می شوند که می توانند هماهنگ با چشم سالم حرکت کنند. در این حالت تشخیص چشم مصنوعی بسیار دشوار است.

پرتودرمانی برای درمان تومور پلک چشم:

در این روش از پرتوهای پرانرژی اشعه ی ایکس استفاده می شود که معمولا از یک منبعی در خارج از بدن سلول های تومور را تخریب می کنند. این روش معمولا برای زمانی به کار می رود که جراحی قابلیت درمان تومور پلک را ندارد. عوارض جانبی این روش شامل ایجاد خال ها یا راش های پوستی، خشکی یا تغییر رنگ پوست، خستگی، حساسیت خفیف در پوست، ایجاد آب مروارید، تخریب پلک ها، تغییر وضعیت و محل پلک، قرمزی پوست، آب ریزش چشم، حساسیت به نور و مشکلات دستگاه گوارش است. در موارد نادری نیز ممکن است با ایجاد رتینوپاتی، نوروپاتی یا گلوکوم منجر به از دست رفتن بینایی شود.

شیمی درمانی برای درمان تومور پلک چشم:

شیمی درمانی به معنی استفاده از داروها برای تخریب سلول های توموری است. این داروها معمولا منجر می شوند تا سلول ها توان تقسیم و رشد خود را از دست دهند. معمولا شیمی درمانی در پلک های دارای تومور بصورت موضعی صورت می گیرد به این معنی که داروها بصورت مستقیم بر روی محل ایجاد تومور به کار می روند.

امروزه روش های درمانی پیشرفت های چشم گیری داشته اند. داروهایی ساخته شده اند که بصورت کاملا هدفمند به سلول های توموری آسیب می زنند. استفاده از این داروها می تواند عوارض شیمی درمانی را به حداقل برساند. باید توجه داشت که علم همچنان به دنبال یافتن روش های درمانی موثرتر با کارکرد بالاتر و عوارض بهتر می باشد.

نسخه اصلی مطلب تومور بدخیم پلک چشم چیست و علل، علائم و درمان آن را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---