جای جوش اثری است که بعد از آسیب پوستی یا آکنه بر روی پوست باقی می ماند. وقتی فولیکول مو یامنافذ پوست با چربی های اضافی، سلول های مرده یا حتی عوامل خارجی مانند باکتری ها پُر می شوند، جوش ایجاد می شود. سپس این منافذ متورم می شوند تا در مناطق جداکننده ی فولیکول شکاف ایجاد کنند. اگر این شکاف نزدیک سطح پوست ایجاد شود ، جوش کوچک خواهد بود و زود بهبود می یابد. جوش، یک دستی بافت پوست را بر هم می زند و حالتی مانند زخم روی پوست ایجاد می کند. اگر این زخم به درستی درمان نشود ممکن است باکتری های موجود در آن به طور کامل از بین نروند و دوباره جوش بزنید.

درمان جوش صورت و رفع جای جوش یکی از مهم ترین دغدغه کسانی است که به زیبایی خود اهمیت می دهند و درگیر این مشکل هستند. بدیهی است که هیچ کس دوست ندارد بر روی صورتش جای جوش داشته باشد! خود جوش نسبتا به راحتی از بین می رود، اما از بین بردن جای جوش گاهی بسیار سخت است. جای جوش معمولی، در مدت یک تا دو ماه از بین خواهد رفت. ممکن است گاهی بر اثر عوامل خاصی، جای جوش خطرناک تر شود. راه های زیادی برای درمان جای جوش صورت از طریق مواد طبیعی ضد التهاب و حتی ضدباکتری ها وجود دارد.

این ترکیبات طبیعی کمک زیادی به از بین بردن جوش می کنند. اما گاهی جای جوش ها خیلی لج باز می شوند و به این راحتی ها از بین نمی روند. با این حال نگران نشوید ! چراکه از بین بردن جوش و رفع جای جوش غیر ممکن نیست. اگر آلودگی شدید باشد ممکن است برای از بین بردن آن تلاش زیادی صورت گیرد، اما با تلاش مداوم می توانید از شر جای جوش ها خلاص شوید. برای این کار باید به سراغ مواد طبیعی بروید چون این مواد اثرات جانبی بر جای نمی گذارند. مواد طبیعی در ابتدا شروع به روشن کردن محل جوش می کنند و به تدریج جای جوش را به صورت دائمی از بین می برند. حال میخواهیم به درمان جای جوشها به روش کلینیکی بپردازیم .

انواع جای جوش و آکنه

اسکارها یا اثرات به جا مانده از جوش و آکنه به دو دسته ی کلی تقسیم می شوند:

1. اسکارهای آتروفیک یا جای جوش فرورفته: در این حالت بافت پوستی تحلیل می رود.
2. اسکارهای هایپرتروفیک یا جای جوش برآمده: در این حالت بافت پوست اضافه می آید.

حالا ۴ نوع جای جوش داریم که در این دو دسته بندی بالا جای می گیرند، شامل:

1. اسکار قندیلی یا آیس پیک (Ice Pick Scars)
2. اسکار واگنی یا مربعی (boxcar)
3. اسکار گرد یا چرخشی (rolling)
4. زخم های گوشتی یا اسکارهای کلوئیدی

به جز موارد بالا، جای جوش ممکن است به شکل یک زخم یا اسکار واقعی نباشد. در این حالت در محل جوشی که خوب شده، لکه های تیره یا هایپرپیگمنتیشن می بینیم. این لکه ها در افراد دچار آکنه بسیار شایع هستند و نام پزشکی شان هایپرپیگمنتیشن بعد از التهاب است. لکه های تیره مسطح اند و رنگشان می تواند صورتی، قرمز، بنفش، قهوه ای یا سیاه باشد که بستگی به رنگ پوست شما دارد.

درمان انواع جای جوش فرورفته به چه شکل است ؟

اسکار قندیلی یا آیس پیک (Ice Pick)

جای قندیلی جوش (اسکار آیس پیک) که به آن اسکار مثلثی هم می گویند، سوراخی باریک و عمیق است که تا درون لایه میانی پوست (یعنی درم) ادامه دارد. وضعیت پوست دچار این عارضه به شکلی است که انگار با یک قندیل یخی یا یک ابزار تیز سوراخ شده است. اسکارهای قندیلی معمولاً سوراخ های کوچک، باریک و عمیق روی پوست ایجاد می کنند. برخی از آن ها می توانند به شکل منافذ باز و بزرگ پوستی به نظر برسند.
نحوه ی تشکیل این ضایعات: اسکارهای قندیلی بعد از کیست های عفونی یا سایر ضایعات پوستی که در عمق قرار دارند و به سطح پوست می آیند، شکل می گیرد. در این مسیر بافت پوستی تخریب شده و یک اسکار ستونی به جا می ماند.

درمان جای قندیلی جوش

برای درمان جای قندیلی جوش چند راه دارید:

1. برش پانچی یکی از راه های متداول درمان این شکل جای جوش است. در این روش، پزشک با استفاده از یک ابزار کوچک که شبیه به قالب های شیرینی پزی است، اسکار را برش می دهد. سپس پوست را بهم می چسبانند (با استفاده چسب بافتی یا تکنیک های دیگر) تا ترمیم شود.
2. پانچ گرافتینگ روش دیگری است که برای درمان انواع عمیق تر و بزرگ تر از جای قندیلی جوش استفاده می شود. مثل برش پانچی ابتدا بافت دچار اسکار از پوست جدا می شود، سپس زخم ایجاد شده با استفاده از گرافت های پوستی پر می شود. پوستی که پیوند زده می شود معمولاً از پشت گوش برداشت می شود.

هردوی این روش ها می توانند خودشان باعث اسکارهای کوچکی بشوند. اما اسکار ناشی از آن ها مسطح و تخت خواهد بود. برای همین خیلی کمتر به چشم می آید و با روش های استفاده از لیزر می توان آن ها را بسادگی محو کرد.

اسکار واگنی یا باکسکار (Boxcar)

جای واگنی جوش یا اسکار باکسکار به شکل ضایعات فرورفته ی گرد یا بیضوی شکل مشاهده می شوند که دیواره های عمودی دارند (مثل استوانه). دهانه ی این اسکارها از اسکارهای قندیلی عریض تر است و به پوست حالت ناهموار و سوراخ سوراخ (آبله رو) می دهند. نحوه تشکیل این ضایعات: زمانی که یک واکنش التهابی (مثل آنچه در زیر برخی جوش ها رخ می دهد) باعث از بین رفتن کلاژن های بافتی شود، بافت پوستی تحلیل می رود. کلاژن ها سیمان بین بافتی ما هستند و وقتی از بین بروند، بافت های زیرین پوست نمی توانند بافت های بالایی را حمل کنند. به این ترتیب محل های پراکنده ای در پوست، فرورفته می شوند. اسکار واگنی می تواند سطحی یا شدیدتر باشد.

درمان جای واگنی جوش

• پانچ گرافتینگ : مثل اسکارهای قندیلی، اسکارهای واگنی را هم می توانیم با برش پانچی درمان کنیم. این نوع اسکارها را می توانیم با(بالابردن پانچی) هم بهبود ببخشیم که روشی مشابه با پانچ گرافتینگ است. در بالابردن پانچی به جای گرافت، پوست موجود در قاعده ی اسکار را بالا می آوریم تا هم سطح با نواحی مجاور شود.
• تزریق ژل : رایج ترین روش درمان جای واگنی جوش استفاده از روش تزریق ژل یا فیلرهای پوستی هستند. تزریق ژل با استفاده از مواد مختلفی انجام می شود و می تواند به بخش های مختلف پوست حجم بدهد. منطقی است که برای درمان جای جوش فرورفته مثل اسکار واگنی، تزریق ژل انتخاب مناسبی است. ژل تزریق شده به زیر اسکار واگنی، پوست را بالا می آورد تا هم سطح با نواحی مجاور شود. تزریق ژل در مقایسه با سایر روش های درمان جای جوش، شیوه ای سریع، کم دردسر و آسان است. عیب این روش این است که دائمی نیست و بین ۱۸ ماه تا ۲ سال (بسته به فیلر یا ژل استفاده شده) ماندگاری دارد.

استفاده از لیزرهای جوانسازی

انتخاب دیگری که برای درمان اسکار واگنی داریم، استفاده از لیزرهای جوانسازی است.
لیزرها به دودسته Ablative) سوزاننده) و( Non-Ablative) غیرسوزاننده تقسیم می شوند :

1. لیزرهای سوزاننده، مثل لیزر کربن دی اکسید فرکشنال ( Fractional CO2 ) یا لیزر اربیوم یاگ ، خاصیت لایه برداری دارند و لایه ای نازک از سطح پوست بر می دارند. البته این لایه برداری پوست تحت مدیریت پزشک انجام می شود و آسیبی به پوست نمی رسد. بعد از لایه برداری، پوست شروع به ساخت بافت جدید می کند و عمق جای جوش فرورفته مثل اسکار واگنی، کاهش می یابد. لیزرهای لایه بردار یا سوزاننده در یکدست کردن پوست بسیار موثرند. عیب آن ها دوره ی نقاهت یا ریکاوری نسبتاً طولانی است. التیام و ترمیم پوستی حدود ۲ هفته طول می کشد و ممکن است در این مدت (و حتی کمی بعدتر) قرمز به نظر برسد. محو شدن این قرمزی بین چند هفته تا گاهی چند ماه زمان می برد.
2. لیزرهای غیرسوزاننده آسیبی به پوست نمی زنند و فقط پوست را برای ساخت کلاژن های جدید تحریک می کنند. بعد از کلاژن سازی رنگ و بافت پوست یکدست تر به نظر می رسد. بهترین لیزر غیرسوزاننده که کاربردهای فراوانی دارد، لیزر PDL یا Pulsed Dye Laser است. این لیزر برای درمان ضایعات عروقی، ماه گرفتگی، جای جوش و آکنه بسیار موثر بوده و می توان از آن برای درمان جای جوش فرورفته کم عمق و جای جوش برآمده (اسکارهای کلوئیدی) استفاده کرد.

اسکار گرد یا چرخشی ( Rolling Scars )

این نوع جای جوش فرورفتگی های چرخشی یا موجی شکل در سطح پوست طبیعی ایجاد می کنند. فرق اسکارهای چرخشی با واگنی این است که مرزهای این نوع جای جوش واضح نیست و در کل یک ناحیه ای از پوست ناهموار به نظر می رسد. نحوه تشکیل این ضایعات: اسکارهای چرخشی زمانی ایجاد می شوند که رشته هایی از جنس فیبر در بین پوست و بافت زیرپوستی تشکیل شود. این رشته ها اپی درم یا روپوست را به پایین کشیده و آن را مستقیماً به ساختارهای عمیق تر پوست متصل می کنند. کشیده شدن روپوست است که این ناهمواری را ایجاد می کند.

درمان جای چرخشی جوش

سابسیژن یا برش زیرپوستی یکی از روش های موثر برای درمان جای چرخشی جوش است. یک جراحی ساده که با استفاده از بی حسی موضعی به صورت سرپایی انجام می شود.
در سابسیژن، جراح یک تیغ مخصوص یا سوزن را موازی با لایه ها، وارد پوست می کند و رشته های فیبری را می برد. همان رشته هایی که گفتیم دارند سطح پوست را به پایین می کشند. بعد از بریدن این رشته ها پوست یکدست تر به نظر می رسد.

انواع جای جوش و ضایعات پوستی برآمده

اسکارهای هایپرتروفیک ضایعاتی برجسته و محکم هستند که از سطح پوست بیرون زده اند. جای جوش برآمده معمولا روی تنه (شکم و پشت) و به طور خاص بیشتر در آقایان مشاهده می شوند ولی کلا می توانند در هرکس یا در هر جای بدن ایجاد شوند. ایجاد اسکارهای هایپرتروفیک معمولا به دنبال یک جوش عمیق بیشتر رخ می دهد.

گوشتی یا کلوئیدی، شکل وخیم تری از اسکارهای برآمده هستند. تفاوت اسکارهای کلوییدی با اسکارهای هایپرتروفیک در این است که اسکارهای کلوئیدی از جوش اولیه یا آسیب اصلی، بزرگ تر می شوند. همچنین می توانند تا مدت ها بعد از خوب شدن جای جوش رشد کنند. اسکارهای گوشتی در برخی افراد بیشتر مشاهده می شوند و درواقع پوست این افراد مستعد تشکیل اسکارهای گوشتی است.
متاسفانه اسکارهای هایپرتروفیک یا کلوئید حتی پس از درمان به ظاهر موفقیت آمیز ممکن است عود کنند

نسخه اصلی مطلب درباره درمان جوش بیشتر بدانید را در سایت کلینیک پوست صدف بخوانید.

---