درمان پای پرانتزی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

ژنووارم، زانوی پرانتزی یا پا کمانی به انحراف مفصل زانو گفته می شود. در این حالت هنگامی که مچ پاها کنار هم قرار می گیرند، زانوها از هم فاصله دارند.

علل پرانتزی شدن پاها

به 4 دلیل ممکن است پاها پرانتزی شوند که این دلایل عبارتند از:

1- کمبود ویتامین D3 در کودکی

هنگامی که نوزاد به دنیا می آید فرم اندام های تحتانی، به شکل هلالی یا پرانتزی می باشد. به تدریج طی 2 سال صاف می گردد و به صورت طبیعی تا 4 سالگی زانوها به حالت X یا ضربدری ملایم در خواهند آمد و زاویه استخوان ران و ساق به حدود 6 درجه خواهد رسید.
در صورت کمبود مصرف ویتامین D3 یا اختلال در متابولیسم کلسیم و فسفر، اصلاح پرانتزی در طی رشد رخ نمی دهد و حتی ممکن است تشدید گردد و زانوها ظاهر پرانتزی به خود بگیرند.

2- پاره شدن مینیسک داخلی و ساییدگی در سمت داخل زانو

اتفاق به نسبت شایعی که معمولاً در خانم های بالاتر از 40 سال رخ می دهد، پارگی مینیسک داخلی و همچنین کندگی مینیسک از ریشه می باشد، که در صورت عدم درمان مناسب، می تواند زانو را به سمت آرتروز و کج شدن ببرد و ایجاد زانوی پرانتزی بنماید.

3- آسیب صفحه رشد یک طرفه در کودکان

این آسیب به دلیل به هم خوردن تعادل رشد مساوی، در دو طرف صفحه رشد، منجر به انحراف زانو در اندام آسیب دیده می گردد.

4- شکستگی در مفصل زانو یا استخوان های ساق و ران

در صورت بد جوش خوردگی در سطح مفصل زانو یا انحراف محل شکستگی در استخون های بالا و پایین زانو امتداد طبیعی در اندام از دست می رود.

تشخیص زانوی پرانتزی

اولین قدم گرفتن شرح حال و بررسی سابقه و زمان ایجاد پرانتزی است. سپس در حالت ایستاده از جهات مختلف و در راه رفتن، انحراف اندام بررسی می گردد. در تصویر برداری عکس ایستاده زانو با نمای رخ و نیم رخ و عکس الایمنت مفصل، یا 3 مفصل که امتداد اندام را از مفصل لگن تا مچ پا نشان می دهد و با ترسیم خطوط و زوایا روی عکس الایمنت، سهم انحراف را در بالا و پایین زانو، و میزان آن را جهت تصمیم در درمان مشخص می نماید. عکس های رادیولوژی اضافه بر آن نیز در مواردی کمک کننده است.

درمان زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی در صورتی که میزان انحراف کم باشد و در طی زمان پیشرونده نباشد، و بیمار درد کناره داخلی زانو احساس نکند، نیاز به اصلاح جراحی یا استئوتومی ندارد. ولی اگر غیر از این باشد نیاز به جراحی خواهد بود. در ادامه به روش های جراحی درمان زانوی پرانتزی خواهیم پرداخت.

درمان جراحی

قبل از بسته شدن صفحات رشد در کودکان و نوجوانان، می توان با متوقف کردن یک طرفه صفحه رشد، که به صورت موقت به وسیله پیچ و پلاک یا منگنه در سمت محدب صفحه رشد اعمال می شود و همچنان رشد در سمت مقعر ادامه می یابد، به تدریج انحراف را اصلاح نمود.

پس از کامل شدن رشد، تنها با عمل استئوتومی یا برش جراحی روی استخوان می توان آن را اصلاح نمود. که به دو روش گوه بسته و گوه باز انجام می شود. عمل جراحی استئوتومی در زانوی پرانتزی اغلب در زیر زانو و سپس بالای زانو و به ندرت، هم از زیر زانو و هم بالای زانو انجام می پذیرد.

آرتروپلاستی یا تعویض مفصل

در بیمارانی که دچار انحراف هستند و علاوه بر آن دچار آرتروز یا تخریب شدید عفونت زانو شده اند و بعد از سن میانسالی می باشند، با انجام عمل آرتروپلاستی زانو یا تعویض مفصل، هم انحراف اصلاح می شود و هم سطح غضروفی تخریب شده با پروتز جایگزین می گردد.