درد در قسمت تحتانی کمر یکی از رایج ترین انواع درد های کمر است و خیلی از افراد، چه جوان و چه سالخورده آن را تجربه کرده اند. یکی از شایع ترین انواع کمر درد در قسمت تحتانی کمر مربوط به درد مفصل خاجی خاصره ای یا ساکروایلیاک می شود. معمولاً علت درد مفصل خاجی خاصره ای یا ساکروایلیاک (Sacroiliac Joint)، یا تحرک بیش از حد مفصل ساکروایلیک است و یا تحرک و فعالیت کمتر از حد معمول که باعث ضعیف شدن عضلات حمایت کننده آن می شود، می باشد. به همین دلیل است که موارد ابتلا به درد مفصل ساکروایلیاک تا این حد شیوع بالایی دارد.

البته این نکته را هم باید گفت که درد مفصل ساکروایلیاک از آن نوع مشکلاتی نیست که لزوماً دائمی و طولانی مدت باشد. روش ها و شیوه های مختلفی وجود دارد که می توانند به کاهش درد مفصل ساکروایلیاک کمک کنند. به علاوه اقداماتی هم برای پیش گیری از بروز این مشکل می توان انجام داد که کمک می کند دیگر بازگشت درد مفصل تجربه نشود.

نهایتاً اگر تمام روش های مختلف برای بهبود و پیشگیری از درد مفصل خاجی با شکست مواجه شد، همیشه گزینه انجام عمل جراحی به عنوان راه حل نهایی وجود خواهد داشت تا مشکل درد مفصل به طور کلی و دائمی از بین برود.

درمان درد مفصل ساکروایلیاک در خانه

اولین کاری که برای کاهش و بهبود درد مفصل باید انجام دهید، این است که التهاب دردناکی که معمولاً هم زمان با ایجاد مشکل در مفصل به وجود می آید، را تحت کنترل بگیرید.
یکی از کارهایی که به کاهش التهاب کمک می کند این است که به کمر و بدن به اندازه کافی استراحت بدهید تا کمر و مفصل فرصت کافی برای کاهش التهاب و ترمیم بافت ها را داشته باشد.
استفاده از کمربند طبی مخصوص درد مفصل ساکروایلیاک که می تواند از کمر حمایت کند و مقداری از فشاری که روی مفصل خاجی (ساکروایلیاک) وارد می شود را کاهش دهد.
کار دیگری که باید انجام دهید این است که مراقب فعالیت های خودتان باشید. مراقب باشید که فعالیت های شدید و حرکات و ورزش هایی که فشار زیادی به کمر وارد می کنند را کنار بگذارید و یا کاهش دهید. مثلاً برداشتن یا بلند کردن اجسام سنگین از زمین و هر حرکتی که شامل چرخش کمر باشد، برای درد مفصل خاجی(ساکروایلیاک) مضر هستند.
می توانید از سرما و گرما درمانی استفاده کنید. این روش درمانی حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می کشد. یکی از ویژگی های مثبت این روش این است که تقریباً هر جایی که باشید می توانید آن را انجام دهید. سرما و گرما درمانی را می توانید هر دو تا سه هفته یک بار انجام دهید تا التهاب ایجاد شده در مفصل و در نتیجه کمردردی که تجربه می کنید، کاهش پیدا کند.
گرما درمانی به طور مستقل (بدون سرما درمانی) هم می تواند انجام شود. گرما درمانی مثلاً می تواند خوابیدن در وان آب گرم یا یک دوش آب گرم باشد. البته ذکر این نکته هم ضروری است که گرما درمانی فقط وقتی می تواند انجام شود که درد اولیه و شدید کمر برطرف شده باشد یا التهاب شدید اولیه درمان شده باشد.

به غیر از روش هایی که گفتیم، می توانید از داروهای ضد التهاب هم برای کاهش التهاب استفاده کنید تا التهاب و تورمی که احتمالاً در مفصل ایجاد شده است را از بین ببرید.

ورزش های مناسب برای درد مفصل خاجی خاصره ای

یکی از روش های تقویت عضلات و خلاص شدن از درد مفصل خاجی (ساکروایلیاک) انجام ورزشهای رفع درد لگن برای این بیماری است. البته به غیر از اینکه درد مفصل کاهش پیدا می کند، به طور کلی بدن هم آمادگی بیشتری پیدا خواهد کرد. آمادگی عضلات بخش های مختلف بدن مثل عضلات کمر و شکم به کاهش فشاری که به کمر و مفصل خاجی(ساکروایلیاک) وارد می شود کمک می کنند.

ورزش هایی برای بهبود درد مفصل خاجی (ساکروایلیاک)در نظر گرفته می شوند که پر فشار نباشند و در ضمن باعث افزایش گردش خون در بافت های اطراف مفصل خاجی خاصره ای (ساکروایلیاک) شوند و بهبود بخش های آسیب دیده را سرعت بدهند. ورزش ها و حرکاتی که در یوگا انجام می شود معمولاً برای کسانی که از درد مفصل خاجی خاصره ای(ساکروایلیاک) رنج می برند، مفید است. انجام حرکات یوگا نه فقط به تقویت عضلات کمک می کند، بلکه باعث انعطاف پذیری بیشتر و مهم تر از آن افزایش تعادل عضلات بدن می شود که یکی از عوامل مهم برای بهبود درد مفصل است.

گاهی هم بد نیست که در کنار تمام راهکارهایی که استفاده می کنید، از یک پزشک فیزیوتراپیست کمک بگیرید. فیزیوتراپیست در صورتی که لازم باشد ممکن است مفاصل را هم ماساژ دهد. اگر درد مفصلتان شدید است، احتمالاً بهترین کاری که می توانید برای بهبود خودتان انجام دهید این است که از آب درمانی استفاده کنید. آب به خاطر خاصیتی که دارد بدن در آن شناور شده و باعث می شود فشار بسیار کمی به کمر وارد شود. در ضمن حرکت در آب خودش باعث تقویت عضلات بخش های مختلف می گردد که برای کمردرد بسیار مفید است.

خیلی از افرادی که دچار کمردرد هستند، علاوه بر کمردرد مشکل اضافه وزن هم دارند. در واقع این دو مشکل چندان هم جدا از هم نیستند. کاهش وزن و رسیدن به وزن طبیعی و متناسب، کمک زیادی به کاهش فشار به کمر و در نتیجه بهبود کمردرد می کند. برای کاهش وزن هم کارهای مختلفی می توانید انجام دهید. انجام ورزش های مختلف البته با در نظر گرفتن شرایط خاص کمردرد یا انجام ورزش های آبی و شنا و … در این امر کمک کننده هستند.

یکی از عواملی که می تواند نقش مهمی در کمردرد داشته باشد و فقط خانم ها را تحت الشعاع قرار می دهد، بحث بارداری است. بارداری علاوه بر این که باعث می شود کمر، وزن اضافی را به مدت طولانی تحمل کند، باعث به هم خوردن حالت صحیح و طبیعی بدن و به خصوص ستون فقرات هم می شود. البته برای این افراد هم ورزش های مشخصی در نظر گرفته شده است که باعث تقویت عضلات و به خصوص کاهش و پیشگیری از درد مفصل خاجی خاصره ای (ساکروایلیاک) می شود.

درمان غیر خانگی درد مفصل خاجی خاصره ای

یکی از کارهایی که برای درمان درد مفصل می توانید انجام دهید، استفاده از روش تزریق است. یعنی یک سری داروهای خاص که خاصیت ضد التهابی دارند، مانند کورتیزول به ناحیه مفصل خاجی خاصره ای(ساکروایلیاک) تزریق می شود که باعث کاهش التهاب و در نتیجه درگیری مفصل و کاهش درد می گردد. تزریق فقط صرفاً برای کاهش درد به صورت موقت انجام نمی شود. یکی از مهم ترین کارهایی که این تزریق انجام می دهد این است که به پزشک امکان می دهد وضعیت مفصل را به خوبی بررسی کرده و مشکل و علت ایجاد ان را به درستی تشخیص دهد و بعد برای رفع و درمان آن چاره اندیشی کند.

یکی از روش های درمانی تخصصی دیگر که برای درمان درد مفصل استفاده می شود، استفاده از تخریب اعصاب تغذیه کننده مفصل با فرکانس رادیویی(امواج رادیوفرکوئنسی) یا همان عصب کشی است. در این روش عصب های بسیار کوچکی که باعث ایجاد درد در مفصل می شوند به کمک فرکانس های مشخصی از امواج رادیویی از بین می روند. فرکانس رادیویی از طریق یک سوزن که به آن پروپ می گویند، به نقاط مشخصی ارسال می شوند.

البته باید به این نکته هم توجه کنید که به هر حال این روش یک روش موقت محسوب می شود چون که با این کار فقط عصب هایی که پیام درد را منتقل می کردند، از بین رفته اند و اصل مشکل ممکن است هنوز پا بر جا باشد. با این حال اگر دوست دارید از این روش می توانید استفاده کنید. اثر این روش ممکن است تا دو سال هم دوام داشته باشد. بعد از آن اگر خواستید می توانید دوباره این کار را انجام دهید

ماساژ کایروپراکتیک هم یکی دیگر از روش هایی است که می توانید از آن استفاده کنید. شاید اسم این روش کمی عجیب و نا آشنا باشد ولی بسیاری از ما با آن به طور کلی آشنایی داریم. ماساژ کایروپراکتیک در واقع چیزی شبیه به ماساژ دادن معمولی کمر است ولی هدف دار تر و تخصصی تر. هدف از این کار این است که موقعیت و حالت قرار گیری مهره ها و ستون فقرات را کمی تغییر داده تا وضعیت مهره ها نسبت به هم دوباره تنظیم گردد. البته از این روش بیشتر مواقعی استفاده می شود که مفصل قفل شده یا اینکه محدوده حرکتی آن بسیار محدود شده باشد. اگر علت درد مفصل شما تحرک بیش از حد مفصل باشد ممکن است این روش به کار شما نیاید و اوضاع را بدتر هم بکند. در ضمن کارایی این روش موقتی است و نیاز به جلسات طولانی دارد.

درمان درد مفصل خاجی خاصره ای با کمک پی آر پی و ازن

یکی از روشهای موثر در درمان این بیماری تزریق پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت به داخل مفصل است. در این روش مقداری خون از شما گرفته شده و سپس پلاکت و فاکتورهای رشدی از آن جدا شده که به داخل مفصل تزریق میشود که موجب تقویت تاندونهای حمایت کننده مفصل شده و پیشرفت بیماری را به دلیل کاهش ساییدگی مفصل متوقف میکند. تزریق گاز ازن نیز خاصیت ضد التهابی داشته و موجب کاهش درد بیمار میشود. این روشها از جمله روشهای بسیار نوین و موثر در درمان ارتروز یا ساییدگی این مفاصل است، اما باید توجه داشت شاید نیاز به تکرار داشته باشند

درمان درد مفصل خاجی خاصره ای کمک عمل جراحی

در انتخاب روش های درمانی مختلف برای انواع بیماری ها، معمولاً عمل جراحی به عنوان آخرین گزینه در نظر گرفته می شود. این جا هم همین طور است. یعنی اگر تمام روش ها بی فایده بودند و یا انجام آن ها غیر ممکن بود، باید از عمل جراحی استفاده کرد. مثلاً گاهی اوقات وضعیت مفصل و یا درد آنقدر شدید است که آن را نمی توان با روش های کمتر تهاجمی یا طولانی مدت تر درمان کرد. یعنی شرایط طوری است که همان موقع باید مشکل برطرف شود و فرصت برای بهبودی تدریجی وجود ندارد.

جراحی همراه با همجوشی چیست و چطور برای مشکل درد مفصل خاجی استفاده می شود؟

جراحی فیوژن (fusion surgery) یا جراحی همراه با جوش دادن (همجوشی استخوان ها) به جراحی گفته می شود که در آن استخوان ها به هم جوش زده می شوند. جراحی فیوژن زمان زیادی می برد و در آن لازم است برش های مختلفی در بافت ها ایجاد شود. یعنی پزشک باید برخی استخوان ها را برش داده و بخش های مختلف استخوان ها را به هم پیوند بزند تا به این صورت درد مفصل خاجی خاصره ای کاهش پیدا کند و مشکل از اساس بر طرف شود.

از آن جا که در این روش جراحی استخوانها و بافت ها به شدت آسیب می بینند، کسی که تحت عمل جراحی قرار می گیرد مجبور است چندین روز در بیمارستان بستری بماند. بعد از آن هم معمولاً یک دوره حدود ۶ ماهه برای بازیابی کامل و برگشتن به وضعیت سلامت کامل نیاز است.

ایمپلنت فیوژن برای درمان درد مفصل

یکی از کارهای دیگری که می شود برای درمان درد مفصل انجام داد (البته به عنوان یکی از آخرین گزینه های موجود) استفاده از روش ایمپلنت فیوژن است. این روش مشابه همان جراحی فیوژن است و معمولاً توسط همان جراحان انجام می شود. تفاوت این روش با فیوژن معمولی این است که جراحی فیوژن ایمپلنت کمتر تهاجمی است. بنابر این بیمار مدت کمتری لازم است بعد از عمل در بیمارستان باشد و دوره بازیابی کوتاه تری هم خواهد داشت. در فیوژن ایمپلنت، در واقع یک لایه محافظ (جنس آن می تواند مختلف باشد) در بدن کار گذاشته می شود که در این مورد این ایمپلنت در مفصل خاجی خاصره ای قرار داده می شود. به همین دلیل نیاز به برش های بافتی بزرگ وجود ندارد.

البته برخی معتقدند که این روش خطرات بیشتری نسبت به جراحی فیوژن معمولی دارد و ممکن است تنظیم و حالت صحیح ستون فقرات را بر هم بزند. ایمپلنت هایی که برای درد مفصل خاجی خاصره ای استفاده می شود معمولاً از جنس تیتانیوم است. ایمپلنت انتهای ستون فقرات را به استخوان لگن پیوند می زند و در نتیجه مفصل خاجی خاصره ای جوش می خورد. همان طور که گفتیم طول مدت بستری شدن در بیمارستان بسیار کوتاه تر از جراحی فیوژن معمولی است.
معمولاً یک شب بستری شدن در بیمارستان کافی است. دوران بازیابی هم معمولاً چیزی در حدود ۶ هفته طول می کشد. در طول دوره بازیابی بیمار می تواند از عصای زیر بغلی استفاده کند تا فشار وزن کمتری بر روی مفصل خاجی خاصره ای و لگن وارد شود.

با تمام این اوصاف، همان طور که گفتیم جراحی هیچ وقت گزینه ای نیست که همان ابتدای کار از آن استقبال کنیم. جراحی هم مشکلات و دردسر های خاص خودش را دارد. به طور مثال اینکه باید در نظر داشته باشید عمل جراحی همیشه ۱۰۰ درصد موفق نیست. یعنی ممکن است با تحمل تمام این مشکلات در آخر وضعیت بیماری بهتر نشود. به علاوه خطرات و عوارض جانبی جراحی هم اصلاً قابل چشم پوشی نیستند.
عفونت، ایجاد بافت اضافی، آسیب رسیدن به رگ های خونی و عصبی و موارد دیگر از جمله اتفاقاتی هستند که در عمل های جراحی ممکن است رخ دهند. بنابر این بهتر است قبل از اینکه به جراحی فکر کنید با پزشک فوق تخصص درد تمام راه حل های دیگر که ممکن است به رفع مشکل تان کمک کنند را بررسی کنید و در آخر اگر پزشک تان عمل جراحی را به عنوان تنها گزینه معقول و باقی مانده پیشنهاد داد، به سراغش بروید.

نسخه اصلی مطلب درمان درد مفصل ساکروایلیاک را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---