پیشگیری ازاعتیاد و مبارزه ملی رسانه ای ضد مواد مخدر برای جوانان(بخش چهارم)

دکتر محمد آذربایجانی [ اعصاب ، روان و مشاوره ]آدرس وب سایت : www.drazarbayejani.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس آبادی ، خیابان پارس دوم ، مجتمع مریم ، واحد 46 تلفن مطب : 32347879 - 031

مطالعه اي از ۸۱ كارتون با درجه بندي G ( نوعي درجه بندي فيلم به اين معني كه تماشاي آ ن براي تمام سنين مناسب است ) از سال ۱۹۳۷ تا سال ۲۰۰۰ نشان داد كه تقريبا ۵۰ درصد آن ها شخصيت هايي را در ح ال استفاده از الكل يا دخانيات و اغلب بدون بيان عواقب عواقب منفي آن نمايش داده اند.بسياري از پيام هاي رسانه اي مربوط به الكل ، دخانيات يا مواد مخدر به شيوه اي جذاب يا دوست داشتني ارا يه مي شوند .پيام هاي مشوق اعتياد ,اغلب در اشعار موسيقي عامه پسند،اشارات شوخ طبعانه به استفاده از مواد مخدر و نشئه شدن در نمايش هاي كمدي تلويزيون و حتي در حالات تغيير يافته اي كه گاهي اوقات در ضمن فروش نوشيدني هاي غيرالكلي، كفش هاي كتاني، اتومبيل ها وغذاهاي سرپايي نشان داده مي شوند , وجود دارند .

اين پيام ها مي توانند باعث تقويت اين عقيده شوند كه استفاده از مواد مخدر نوعي سرگرمي بي خطر است . با آموزش مهارت هاي مهم تفكر ، آموزش رسانه اي مي تواند به كودكان و نوجوانان كمك كند رسانه ها و پيام هايي را كه در مورد مواد مخدر دريافت مي كنند ,تفسير و ارزيابي كنند. به موازات اينكه جوانان ياد مي گيرند راهبرد ها و تكنيك هاي خلق و استفاده از پيام هاي رسانه اي را شناسايي كنند ، بهتر قادر خواهند بود تشخيص دهند كه چگونه و چرا پيام هايي براي آ ن هاجاذبه دارند و ت اثير اين پيام ها بر رفتار خود را درك نماين د . فرآيند تفكر مجدد و تفكر انتقا د آميز در مورد يك پيام به خودي خود آن چيزي را كه اثر تلقيحي در مقابل آن پيام است فراهم مي سازد .

آموزش شك كردن يكي از وظايف رسانه هاست.راهبرد ارتباطي خود برنامه مبارزه رسانه اي ONDCP نقش مهم آموزش رسانه اي در پيشگيري از اعتياد را اين گونه به رسميت مي شناسد ك ه : حضوراستفاده از موادمخدر در رسانه ها ت اثير نيرومندي بر نوجوانان دارد به خصوص از آنجا كه متوجه ت اثير فرهنگ عامه نمي شوند . بنابراين مهارت هاي تماشاي انتقادي و حساسيت نسبت به تحريف تصاوير ارايه شده توسط فرهنگ عامه براي ايجاد مهارت هاي مقاومتي , حا يز اهميت است.

فوايد رويكرد آموزش رسانه اي
به صورت خاص ، رويكرد آموزش رسانه اي مي تواند با آموزش مسا يل زير به جوانان به تلاش هاي به عمل آمده جهت پيشگيري از اعتياد كمك كند:
تشخيص اين كه پيام هاي رسانه اي چگونه برآ ن ها ت اثير مي گذارند.
دانش آموزاني كه واژگان رسانه اي را مي آموزند , مي توانند تكنيك هاي متقاعد سازي و وسوسه كننده در رسانه ها را شناسايي كنند. آن ها سپس مهارت هايي را كه براي محافظت از خود در برابر پيامهايي در مورد مواد مخدر و انتخاب سبك منفي زندگي موجود در بطن رسان ههاي اطراف خود كه به آن ها نياز دارند , اتخاذ م يكنند.

ايجاد تفكر انتقادي زماني كه جوانان مي آموزند رسان هها را به صورت انتقادي تحليل كنند, مي توانند پيام هاي ارزشي موجود در آن ها را كشف ك رده و تصميم بگيرند كه آيا آن پيام ها را قبول يا رد كنند . وقتي دانش آموزان ياد بگيرند پيام ها را از نظر دقت و اعتبار ارزيابي كنند ، اطلاعات و ابزار بهتري براي تصميم گيري هاي مطمئن تر جهت اجتناب از اعتياد به مواد در اختيار خواهند داشت.

تقويت عزت نفس سالم
دانش آموزاني كه در مورد رسان ه ها و تكنيك هاي آن ها مهارت و دانش داشته باشند , مي توانند در چهار چوب يك برنامه پيشگيري از اعتياد به صورتي خلاقانه از رسانه ها براي توليد پيا م هاي ارضا كننده و سازنده خاص خود استفاده كنند .آن ها همچنين مي توانند بر همسالان خود ت اثير گذاشته و باعث شوند انتخا ب هاي مثبتي در مورد استفاده از مواد مخدر انجام گيرد. تشويق عزت نفس و روابط سالم يكي از اهداف يك برنامه موثر پيشگيري از اعتياد است.فرصتها و چالشها در ميان آن هايي كه مس وول آموزش بهداشت در كلاس درس و ساير محيط ها هستند , سطح نسبتا بالايي از آگاهي و درك آموختن چگونگي تحليل نقادانه آنچه رسانه ها در رابطه با الكل و دخانيات ارايه مي دهند, وجود دارد . اين امر تا حدودي ناشي از تبليغات همه گير و تبليغ اين محصولات است .

برعكس ، بسياري از كارشناسان اظهار مي دارند كه نه تنها نوعي فقدان فعاليت در آموزش رسانه اي در خصوص مواد مخدر ( غير قانوني ) به چشم مي خورد بلكه موانع مهمي نيز بر سر راه آموزش اين مواد وجود دارند. شناسايي فرصت هايي براي تقويت هر آنچه كه موثر است و درك چالش هاي خاص مواد مخدر ( غير قانوني ) براي فراهم سازي شفافيتي كه به رشد اين رويكرد كمك خواهد كرد, ضروري است.

به طوركلي تحقيق در مورد برنامه هاي آموزش رسانه اي خاص الكل و دخانيات نشان مي دهد كه اين گونه مداخلات ممكن است بر خصوصياتي كه تصور مي شود عوامل حفاظتي عليه اعتياد به مواد باشند, تاثيرگذارند. به عنوان مثال ، يك بر نامه آموزش رسانه اي در مورد تبليغات الكل و دخانيات براي دانش آموزان مدرسه راهنمايي مي تواند باعث بهبود آگاهي ، كاهش تصورات استفاده از الكل و دخانيات به عنوان يك معيار ، افزايش نقطه نظرهاي انتقادي در رابطه با تكنيك هاي تبليغي صنعت الكل و دخانيات و كاهش قصد نوشيدن در كوتاه مدت شود . يك مطالعه ديگر نشان مي دهد كه مداخله ممكن است اثرات فوري بر نقطه نظرهاي موجود در مورد الكل و دخانيات و تاثير نيرومندتري در طول زمان داشته باشد .