تحریک مغناطیسی مغز یا ترانسکرانیال (TMS) یکی از انواع روش های غیر تهاجمی تحریک مغز است که در طول دهه های اخیر گسترش پیدا کرده است. تحریک غیر تهاجمی مغز دارای دو حوزه ی عملکردی است. اول اینکه می تواند به عنوان روشی برای مختل کردن مغز عمل کرده و نتیجه ی این اختلال را میتوان از طریق عملکرد رفتاری متعاقب آن ، تجربه ی ذهنی یا تصویربرداری از مغز و روش های الکتروفیزیولوژیکی مشاهده کرد. این امر به روش TMS اجازه می دهد تا هم بصورت تجربی به عنوان روشی در بررسی عملکرد عصبی و هم بصورت بالینی به عنوان یک ابزار تشخیصی و درمانی مورد استفاده قرار گیرد. تی ام اس توانایی زیادی در مهیا کردن امکان برقراری ارتباطات مغزی-رفتاری همراه با دلیل دارد نه اینکه مانند تصویربرداری از مغز این ارتباط تنها بصورت همبستگی باشد.

دوم اینکه از آنجایی که می تواند عملکرد مغز را تنظیم و تعدیل کند، پتانسیل عمل کردن در نقش درمانی برای بیماری های اعصاب و روان را دارد. در این خصوص، تحریک مغناطیسی مغز بصورت مکرر به منظور درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده است و گزارش شده که در درمان سایر اختلالات اعصاب و روان از جمله اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، اختلال وسواس فکری عملی و دیگر بیماری ها نیز موفقیت آمیز می باشد.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) روشی موثر است که مزایای بسیاری نسبت به درمان های سنتی برای اختلالات روانی، توانبخشی پس از سکته مغزی، فعالیت های غیر طبیعی مغز و بسیار از اختلالات دیگر دارد. TMS بویژه برای بیمارانی که نمی توانند دارو مصرف کنند یا منفعتی برایشان نداشته است، مناسب می باشد. اگر شما هم دچار چنین مشکلاتی در طی درمان های طب فیزیکی خود هستید، می توانید زیر نظر متخصص با تجربه طب فیزیکی وتوانبخشی ، از روش تحریک مغناطیسی مغز برای درمان دردهای خود بهره ببرید.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) چیست؟

TMS یا تحریک مغناطیسی مغز درمانی نوآورانه است که در آن از میدان های مغناطیسی برای تحریک نورون های مغز که در تنظیم رفتار و خلق و خو نقش دارند، استفاده می شود. این درمان به این دلیل محبوب شده است که غیر سیستمیک (در جریان خون گردش پیدا نمی کند) و غیر تهاجمی (بدون عمل جراحی) است. علاوه بر این، ثابت شده که این روش بدون عوارض جانبی که بیماران در صورت مصرف دارو تجربه می کنند، است. TMS یک روش تحریک الکتریکی مغز از طریق پوست سر بدون ایجاد درد ناشی از جریان مستقیم الکتریکی می باشد. یک تحریک کننده موجب تولید یک میدان الکتریکی با شدت مورد استفاده در آزمایش MRI در داخل سیم پیچی روی سر می شود که بسیار مختصر است. میدان الکتریکی تاثیری بر روی پوست و استخوان ندارد اما نورون های مغز با این تغییر کوتاه مدت در میدان مغناطیسی تحت تاثیر قرار می گیرند. این امر بطور موثری موجب القای یک جریان الکتریکی در آکسون های نورون های موجود در قشر مغز می شود. این نورون ها پیام را در جسم سلولی خود و نورون های مجاور و متصل انتقال می دهند.

TMS یا تحریک مغناطیسی مغز به دو گروه تقسیم می شود: dTMS و rTMS.

مزایای این درمان چیست؟

• نیازی به بیهوشی نمی باشد.
• غیر تهاجمی است.
• به خوبی قابل تحمل است.
• می تواند کاملاً بصورت سرپایی انجام شود- بیمار می تواند خود به محل درمان مراجعه کرده و بازگردد و همچنین فعالیت های معمول روزمره از جمله شغل خود را حتی در همان روز درمان انجام دهد.
• اطلاعات فعلی نشان دهنده ی کارایی این روش در بیمارانی است که مصرف دارو در درمان افسردگی آنها بی تاثیر بوده است.
• ممکن است گزینه ای مناسب برای بیمارانی باشد که درمان با الکتروشوک (ECT) برای آنها موثر بوده است.
• اختلال حافظه ای قابل توجهی وجود ندارد.

کاربردهای تحریک مغناطیسی مغز (TMS) در درمان بیماری های مختلف

از تحریک مغناطیسی مغز در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود از جمله:

• سردرد
• افسردگی دو قطبی
• درد مزمن در پا، کمر، گردن و عضلات
• افسردگی شدید
• استرس پس از سانحه
• ام اس
• علایم منفی اسکیزوفرنی
• بیماری پارکینسون
• اختلال وسواس فکری عملی
• توانبخشی سکته مغزی
• اختلالات روانی
• فعالیت غیر طبیعی مغز
• بیحسی و گزگز دست و پا

روش کار تحریک مغناطیسی مغز

در ابتدا یک ارزیابی جامع توسط روانپزشک انجام می شود تا مشخص شود که آیا تحریک مغناطیسی مغز از نظر بالینی برای شما مناسب است یا خیر. این ارزیابی شامل جمع آوری سابقه ی کامل داروهای مصرفی و بررسی خطرات و مزایای شناخته شده ی انجام تحریک مغناطیسی مغز برای درمان بیماری شما می باشد. پس از اینکه مشخص شد که این روش بهترین گام در درمان شما است، پزشک دوره ی درمانی شامل محل انجام درمان، دفعات درمان و مدت زمان آن را مورد بحث قرار می دهد. بیمار در طول جلسات درمانی بیدار و هوشیار می باشد. متخصص عوارض جانبی را بصورت روزانه بررسی کرده و بیمار بصورت مستمر با روانشناس در ارتباط خواهد بود.

پس از اینکه روانشناس روش تحریک مغناطیسی مغز را تایید کرد، یک برنامه ی درمانی شامل پنج جلسه در هفته به مدت ۴ تا ۶ هفته و بین ۲۰ تا ۳۰ جلسه ی درمانی برای بیمار تنظیم می شود. هر جلسه تقریباً ۴۰ دقیقه بطول می انجامد.

در طول درمان چه چیزی احساس می شود؟

در حین درمان تحریک مغناطیسی مغز، بیمار احساس ضربه بر روی پوست سر خود خواهد داشت. در این درمان صدای بلندی تولید می گردد بنابراین از گوشگیر استفاده می شود. شایع ترین واکنش منفی مربوط به این درمان، درد در پوست سر یا احساس ناراحتی در حین درمان فعال است. این واکنش مختصر بوده، شدت آن خفیف تا متوسط است و پس از اولین هفته از درمان نیز بطور قابل توجهی کاهش می یابد.

بیمار در حین تحریک مغناطیسی مغز چه انتظاری باید داشته باشد؟

در این درمان از بیحسی یا آرام بخش استفاده نمی شود و بیمار در حین درمان بیدار و هوشیار است. بیمار قادر خواهد بود که پس از درمان رانندگی کند و کار یا سایر فعالیت های روزمره ی خود را بلافاصله از سر بگیرد.

بیمار پس از تحریک مغناطیسی مغز چه انتظاری باید داشته باشد؟

از آنجایی که در تحریک مغناطیسی مغز از بیحسی یا آرام بخش استفاده نمی گردد، بیمار در طول جلسه ی درمانی خود کاملاً هوشیار است. بیمار قادر خواهد بود که پس از درمان رانندگی کند و کار یا سایر فعالیت های روزمره ی خود را بلافاصله از سر بگیرد.

نتایج روش تحریک مغناطیسی مغز چه زمانی بروز پیدا میکند؟

بیشتر بیماران تا هفته ی چهارم درمان متوجه نتایج آن خواهند شد، هرچند این زمان برای هر فردی متفاوت بوده و برخی بیماران ممکن است در مدت زمان کمتری متوجه مزایای این درمان شوند. در حین درمان یک روانشناس با شما مشاوره کرده و میزان پیشرفت را ارزیابی می کند.

چه کسانی نباید تحریک مغناطیسی مغز را انجام دهند؟

درمان تحریک مغناطیسی مغز نباید برای افرادی انجام شود که دارای اجسام جدا نشدنی فلزی حساس به نیروی مغناطیسی در سر یا سایر بخش های بدن خود که در فاصله ی ۳۰ سانتیمتری از سیم پیچ مغناطیسی نورواستار قرار می گیرند، هستند.

اجسامی که ممکن است این نوع فلز را داشته باشند عبارتند از:

• گیره ها یا کویل های انوریسم
• استنت
• محرک های قابل کاشت
• الکترودهای جهت نظارت بر فعالیت مغز
• ایمپلنت های فرومغناطیسی در چشم ها یا گوش ها
• ترکش های گلوله و دیگر قطعات یا اجسام فلزی کاشته شده در سر

این درمان همچنین نباید برای بیماران دارای دستگاه های قابل کاشت که توسط سیگنال های فیزیولوژیکی مانند ضربان ساز قلب و غیره کنترل می شوند، مورد استفاده قرار بگیرد.

نسخه اصلی مطلب کاربرد تحریک مغناطیسی مغز یا تی ام اس TMSدر درمان درد های اسکلتی و عضلانی را در سایت دکتر علی فرخانی بخوانید.

---