آشنایی بیشتر با ضایعات عروقی و درمان آنها

دکتر گیتا فقیهی [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drgitafaghihi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند،بلوک آ،طبقه سوم،کلینیک صدف تلفن مطب : 32240828 - 031

ضایعه های عروقی پوستی، ضایعه هایی به شكل خال، لك، زخم یا ضایعه های بدخیم سرطانی هستند كه جزو اصلی تشكیل دهنده شان رگ های سرخرگی ـ سیاهرگی و لنفاوی است. متخصص پوست برای تشخیص نوع ضایعه عروقی، به شكل و رنگ ضایعه در بیمار توجه می كند. اگر ضایعه ته رنگ قرمز یا ظاهری شبیه به رگی داشته باشد كه خون در آن جریان دارد، به این نتیجه می رسد كه منشا آن رگ است اما در بررسی های تخصصی تر ساختمان سلولی ضایعه هم بررسی می شود تا معلوم شود ضایعه، خطری برای بیمار در پی دارد یا نه.

انواع ضایعه های عروقی
ضایعه های عروقی را به سه گروه طبقه بندی می شوند :
الف ـ ضایعه های عروقی كه جریان خون در آنها شدت زیادی دارد و اختلال عمده در آنها در محل اتصال شریان ها با وریدها دیده می شود. به طور طبیعی فشار و شدت جریان خون در شریان ها بالاتر و در وریدها پایین تر است. در این اختلال دریچه ارتباطی بین شریان ها و وریدها كار طبیعی خود را انجام نمی دهند و خون با فشار بالا وارد وریدها شده، آنها را گشاد و از زیر پوست برجسته و ضربان دار می كند.

ب ـ ضایعه های عروقی كه جریان خون در آنها شدت پایینی دارد و عملكرد مویرگ ها دچار اختلال می شود؛ مانند بیماری های «لكه سالمون» و «ماه گرفتگی»

ج ـ ضایعه های عروقی مختلط كه معمولاً در شریان ها، وریدها و مویرگ ها مشاهده می شوند. در این بیماری دست ها و پاها به شكل بیمارگونه و غیر قرینه ای بزرگ شده و خال های متعدد برجسته نیز دیده می شوند. علاوه بر اینها، اختلال هایی نیز در شكل و اندازه جمجمه بروز می كند. این بیماری درمان خاص یا قطعی ندارد.

خال های عنكبوتی
شكل و قیافه ضایعه خال های عنكبوتی دقیقاً مانند این است كه عنكبوت بسیار كوچك قرمز رنگی روی پوست تان نشسته باشد. این ضایعه نقطه ای است كه مویرگ های بسیار ریزی از حاشیه اش خارج شده و شكل عنكبوتی به خود گرفته اند. خال های عنكبوتی خال هایی دو تا سه میلیمتری هستند و بیشتر در افراد دارای پوست روشن دیده می شوند. این بیماران می گویند: «وقتی این نقطه را با دست فشار می دهیم قرمزی اش از بین می رود اما بعد از مدتی دوباره قرمز می شود.» قرمز شدن دوباره ناحیه نشان دهنده این نكته است كه این ضایعه منشا عروقی دارد و در دو فرم بدون دلیل و با دلیل دیده می شود. در فرم با دلیل می توان ردپای مصرف بعضی از داروها، مشكلات كبدی، تابش آفتاب، مصرف هورمون و… را دید.

رگ های ریز كنار بینی
هر جا كه رگ باشد، سر و كله ضایعه های عروقی هم ممكن است آنجا پیدا شود، حتی پره های بینی هم از شر آنها در امان نیستند. مویرگ های ریز كنار بینی از جنس سیاهرگی هستند و اندازه شان زیر یك میلیمتر است و به دلایل مختلفی مانند تابش آفتاب، ضربه خوردن یا زخمی شدن، داشتن زمینه بیماری های كبدی و كلیوی، مصرف بعضی داروها و… ایجاد می شوند. این ضایعه های عروقی گاهی به لیزر پاسخ درمانی مناسبی می دهند اما در بعضی موارد متخصص پوست از روش های تخریبی مانند حرارت برای درمان این ضایعه ها كمك می گیرند.

رگ های بد تركیب در ساق پا
كمتر كسی وجود دارد كه واریس را نشناسد؛ یك بیماری عروقی طوری زیر پوست دیده می شود كه انگار چند كرم كنار هم چنبره زده اند. رگ های واریسی رنگ شان بنفش است و اگر خیلی مشهود باشد، بیمار حتماً باید به پزشك عروق مراجعه كند تا درمان زمینه ای انجام شود. بعد از درمان زمینه ای متخصص پوست وارد عمل شده و روی سطح پوست درمان می شود.

ضایعه های عروقی با شیوع بسیار كم
برخی از ضایعه های عروقی كه میزان شیوع شان بسیار كم است و ممكن است به دنبال یك ضربه به وجود بیایند.در ناحیه ای كه سرخرگ و سیاهرگ به هم متصل می شوند، می توان یك ضایعه با ته رنگ خاكستری ـ آّی مشاهده كرد. ضایعه عروقی بدخیمی به نام «آنژیوساركوم» وجود دارد كه نادر است و به صورت تغییر رنگ قرمز ـ آبی و در حد وسیع در كف سر در سنین بالا به وجود می آید. بعضی وقت ها بدون علامت است و بعضی وقت ها هم با علامتی مانند تورم همراه است. در چنین مواقعی بیمار باید شیمی درمانی شود و از متخصصان سرطان شناسی هم كمك گرفته می شود. درصد بدخیمی ها بالا نیست اما خوش خیم ها درصد قابل ملاحظه ای را شامل می شوند. البته پیدایش بعضی ضایعه های عروقی به دلیل داشتن یك زمینه است. بیماری هایی مانند بیماری قلبی، اشعه درمانی، جراحی های سینه می توانند زمینه های ابتلا به بعضی سرطان ها با منشا عروقی را در افراد فراهم كنند.»

درمان لیزری ضایعات عروقی
انواع مختلف این ضایعات می توانند به راحتی با استفاده از تکنولوژی مدرن نظیر لیزرها و IPL و سایر روش های تهاجمی و غیرتهاجمی تحت درمان قرار گیرند. تکنولوژی IPL عموما برای ضایعات عروقی کوچک تر و سطحی تر و لیزرهای نظیر Nd:YAG برای ضایعات عروقی عمقی تر مورد استفاده قرار می گیرند. درصد موفقیت به قطر ضایعه های عروقی، میزان عمرشان و تازه یا قدیمی بودن شان بستگی دارد. ضایعه هر چه سطحی تر و ته رنگ قرمزتر داشته باشند و اشعه لیزر به عروقش برسد، طبعاً میزان موفقیت هم بالاست، مانند لكه های ماه گرفتگی و خال های عنكبوتی. ضایعه هایی كه عمق بیشتری دارند و بنفش تر هستند، درمان مشكل تر است. در مواردی كه ضایعه به درمان مقاومت نشان می دهد، می توان از لیزرهای دیگری مانند اندی یگ و دی اكسیدكربن استفاده كرد. ضایعه هایی كه عمیق خیلی زیادی دارند و بخشی از آنها از تابش اشعه لیزر جان سالم می برد، قابلیت عود دوباره را دارند. در ضایعه های بزرگ و پر از رگ و خون، به دلیل خونریزی های زیاد و غیرقابل كنترلی كه اتفاق می افتد از جراحی استفاده نمی شود و از سایر روش های درمانی كمك گرفته می شود.