هر آنچه باید در مورد لک صورت یا ملاسما بدانید

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

لک صورت یا ملاسما یک اختلال مزمن پوستی است که منجر به تجمع رنگدانه ها در بافت پوست می شود؛ این اختلال به صورت متقارن، لکه مانند و به رنگ قهوه ای روی پوست بروز می کند. ملاسما می تواند به طور قابل توجهی باعث خجالت و ناراحتی فرد در اجتماع شود. این نوع از تجمع رنگدانه ها در صورت را گاهی اوقات کلوآسما (chloasma) می نامند؛ اما چون این واژه به معنای پوست سبز رنگ است، واژه ی ملاسما به معنی پوست قهوه ای رنگ ترجیح داده می شود.
لازم است قبل از درمان ملاسما، بیماری به طور صحیح توسط پزشکان تشخیص داده شود؛ مخصوصاً زمانی که قرار است ضایعات رنگدانه ای مورد هدف قرار گیرند. زیرا ممکن است، لکه های روی پوست ملاسما نباشد و نوعی سرطان پوست مانند ملانوما (تومور سیاه رنگ لایه عمیق پوست) باشد و به اشتباه مورد درمان قرار گیرد. ما در کلینیک زیبایی دکتر جعفری پور ، تمام انواع ملاسما را با تشخیص صحیح درمان می کنیم؛ روش های درمانی ما عبارتند از: تجویز کرم، لایه برداری شیمیایی، لیزر فرکشنال، IPL (استفاده از پالس نوری شدید) و میکرودرم ابریژن. برای رزرو وقت ملاقات با دکتر جعفری پورمی توانید با شماره 03136266851 تماس بگیرید.
چه کسی به ملاسما (لک صورت) دچار می شود؟
ملاسما (لکه قهوه ای روی پوست) در زنان بیشتر از مردان شایع است؛ بسته به جمعیت مورد مطالعه از 4 نفر تنها 1 نفر یا حتی از 20 نفر تنها 1 نفر از افراد مبتلا به ملاسما مرد هستند. به طور کلی این بیماری از بین سن های 20 تا 40 سالگی شروع می شود، اما ممکن است در دوران کودکی و یا قبل از رسیدن به میانسالی نیز آغاز شود.
ملاسما بیشتر در افرادی شایع است که پوست خود را برنزه می کنند یا به طور طبیعی پوستی قهوه ای رنگ (نوع پوست 3 و 4) دارند. افرادی که پوستی روشن (نوع پوست 1 و 2) دارند یا افراد سیاه پوست (نوع پوست 5 یا 6) کمتر در معرض ملاسمای پوستی قرار دارند.

چه چیزی باعث ایجاد ملاسما می شود؟
علت ایجاد ملاسما پیچیده است. تجمع رنگدانه ها در بافت پوست، به علت تولید بیش از حد ملانین توسط سلول های رنگدانه ای (ملانوسیت ها) است. ملانوسیت ها توسط کراتینوسیت ها (ملانوز اپیدرمال) جذب و یا در لایه درم پوست (ملانوز درمال) ذخیره می شوند. یک زمینه ی ژنتیکی برای ملاسما وجود دارد؛ زیرا حداقل یک سوم از بیماران گزارش کرده اند که دیگر اعضای خانواده شان نیز به ملاسما دچار شده اند. ملاسما برای بسیاری از افراد یک اختلال مزمن به شمار می رود.

محرک های ملاسما
محرک های شناخته شده برای ملاسما عبارتند از:
-قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آسیب ناشی از آفتاب: این مهم ترین عامل خطر قابل اجتناب برای ملاسما است.
-بارداری: رنگدانه ها اغلب چند ماه پس از زایمان از بین می روند.
-درمان با هورمون ها: قرص های ضد بارداری خوراکی که حاوی استروژن و یا پروژسترون هستند، هورمون های جایگزین و دستگاه های درون رحمی عاملی برای حدود یک چهارم زنان مبتلا به ملاسما هستند.
-داروهای خاص (از جمله داروهای جدید سرطان)، صابون های معطر یا دئودورانت، وسایل بهداشتی و لوازم آرایشی: ممکن است این مواد باعث یک واکنش سمی شوند که موجب ملاسما می شود؛ ممکن است پس از آن ملاسما به صورت بلند مدت باقی بماند.
-کم کاری تیروئید (پایین بودن سطح هورمون تیروئید در حال گردش)
ویژگی های بالینی ملاسما چیست؟
ملاسما (لک صورت) به صورت لکه هایی رنگی (لکه های شبیه کک مک) و لکه های مسطح بزرگ قهوه ای رنگ ظهور می یابد. این لکه ها در هر دو طرف صورت یافت می شوند و لبه های نامنظمی دارند. چندین الگوی متمایز برای ملاسما وجود دارد.
الگوی مرکز صورت: پیشانی، گونه ها، بینی و لب بالایی
الگوی گونه ای: گونه ها و بینی
الگوی گونه جانبی
الگوی فک زیرین: خط فک
-شکل های قرمز شده یا ملتهب ملاسما (که به آن رنگدانه های قرمز صورت نیز گفته می شود)
-الگوی گردنی: تغییرات قرمز رنگی روی دو طرف گردن دیده می شود؛ این الگو بیشتر در افراد بالاتر از 50 سال رخ می دهد.
-الگوی بازویی ملاسما که شانه ها و بازوها را تحت تأثیر قرار می دهد.
گاهی اوقات ملاسما (لک صورت) به انواع اپیدرمال (سطح پوست)، درمال (لایه عمیق تر پوست) و مختلط تفکیک می شود. ممکن است برای شناسایی عمق رنگدانه ها از یک لامپ چوبی که نور سیاه و سفید (UVA1) ساطع می کند، استفاده شود.

ملاسما چگونه تشخیص داده می شود؟
مشخصه های ظاهری ملاسما (لک صورت) نشان از این دارد که تشخیص آن معمولاً مشخص و به صورت بالینی است. گاهی اوقات برای تشخیص و درمان لک صورت ویا تأیید ملاسما ممکن است از پوست نمونه برداری انجام شود. روش بافت شناسی بسته به نوع ملاسما متفاوت است. اما معمولاً درجه ای از هر کدام از ویژگی های زیر یافت می شود:
-تجمع ملانین در بنیان کراتینوسیت
-ملانوسیت های رنگی عمیق که به صورت شاخه ای یا درخت هستند.
-ملانینی که در لایه درم پوست وجود دارد.
-الاستوسیز خورشیدی و تکه تکه شدن الیاف الاستیکی
روش‎ های درمان ملاسما چیست؟
ملاسما (لک صورت) می تواند پاسخ کُندی نسبت به درمان رفع لک داشته باشد، به خصوص اگر برای مدت زمانی طولانی بدون درمان باقی مانده باشد. درمان ممکن است در افرادی که پوست حساسی دارند منجر به التهاب و تحریک پوست شود؛ این مشکل می تواند بعدها منجر به التهاب رنگدانه ها شود.
درمان موضعی

یکی از روش های از بین بردن لک های صورت درمان های موضعی است.مهارکننده های تیروسیناز (Tyrosinase)، نقطه اتکاء درمان به شمار می روند.
-کرم یا لوسیون هیدروکینون 2-4 درصد: این دارو باید به دقت در شب ها به نواحی دارای لکه مالیده شود و به مدت 2 تا 4 ماه ادامه یابد.
-کرم، لوسیون یا ژل آزلایک (Azelaic): می توان دو بار در روز از این دارو استفاده کرد. از این دارو می توان برای طولانی مدت استفاده کرد و خطری برای دوران بارداری ندارد.
-کوجیک اسید (Kojic acid) یا کوجیک اسید دیپالمیتیت (kojic acid dipalmitate): این محصول اغلب توسط یک فرمولاسیون خاص در بر گرفته شده است زیرا با مس پیوند خورده است.
-اسکوربیک اسید (ویتامین C): این محصول نیز از طریق مس عمل می کند تا مانع از تولید رنگدانه ها شود.
-کرم متی مازول (داروهای ضد تیروئیدی): این کرم ترکیب ملانین و رنگدانه ها را در ملاسماهایی که در برابر هیدروکینون مقاوم هستند، کاهش می دهد.
لایه برداری شیمیایی

رنگدانه های سطحی یا اپیدرمال می توانند از پوست جدا شوند. لایه برداری همچنین می تواند در ترکیب با مهارکننده های تیروسیناز انجام شود تا نفوذ مؤثرتری داشته باشد. لایه برداری باید با دقت بسیار زیاد انجام شود زیرا ممکن است باعث تحریک و التهاب رنگدانه ها شود.
یک درمان مناسب برای ملاسما، رنگدانه ها را از بین می برد و سلول را تنها باقی می گذارد. متأسفانه رسیدن به این سطح از درمان دشوار است. برای از بین بردن رنگدانه ها می توان از دستگاه استفاده کرد اما باید بسیار احتیاط کرد زیرا ممکن است باعث التهاب رنگدانه ها شود. بیماران باید ابتدا با مهارکننده های تیروسیناز درمان شوند و در صورت مؤثر واقع نشدن این روش، از دستگاه استفاده کرد.
به نظر می رسد لیزر فرکشنال، لیزرهای Q سوئیچ Nd:YAG و پالس نوری شدید یا IPL، مناسب ترین گزینه های درمانی هستند. در این روش ها ممکن است چندین جلسه درمانی نیاز باشد و التهاب رنگدانه ها دوره بهبودی را پیچیده کند.
استفاده از لیزرهای کربن دی اکسید یا اربیوم، لیزرهای رنگدانه (دستگاههای Q سوئیچ و الکساندریت) و درم ابریژن مکانیکی و میکرودرم ابریژن، برای درمان ملاسما باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند.

IPL یا استفاده از پالس نوری شدید

پالس نوری شدید (IPL) یا درمان با لامپ پُرنور یک روش درمانی غیرتهاجمی است که با استفاده از پالس نور مرئی با شدت بالا، ظاهر ملاسما را بهبود می بخشد. IPL بدون تأثیر گذاشتن روی لایه سطحی پوست (اپیدرم)، لایه های عمیق پوست (درم) را مورد هدف قرار می دهد. در سیستم IPL، انرژی نور توسط سلول های مورد هدف پوست که رنگی هستند (کروموفورها) جذب می شود. انرژی نور به انرژی گرما تبدیل می شود که این باعث تأثیر گذاشتن روی ناحیه مورد نظر می شود. سیستم IPL متفاوت از لیزر است؛ زیرا به جای فقط یک طول موج در هر پالس از نور، طول موجهای (یا رنگهای) زیادی ارائه می دهند.
لیزر فرکشنال

لیزر فرکشنال یک روش درمانی غیرتهاجمی است که با استفاده از یک دستگاه، پرتو تقسیم شدهی لیزر را به صورت همزمان به هزاران ناحیه درمانی میکروسکوپیک، ارائه می دهد. این فرایند با یک تصویر عکاسی که بزرگ شده یا پیکسل به پیکسل تغییر کرده باشد قابل مقایسه است. لیزر فرکشنال روی هر دو لایه ی اپیدرمال (سطحی) و درمال (عمیق) پوست اثر می گذارد.
درم ابریژن

درم ابریژن روشی برای صاف کردن و بازسازی سطح پوست است که برای درمان آسیب های شدید ناشی از نور خورشید و اختلالات رنگدانه ای مورد استفاده قرار می گیرد. درم ابریژن یک روش جراحی است که با استفاده از یک ابزار دستی قدرتمند که کمی شبیه به مته دندانپزشکی است، انجام می شود. در انتهای این ابزار یک قطعه ساینده مانند یک چرخ دندانه دار فلزی قرار دارد که از جنس الماس است. ممکن است به جای این قطعه ساینده یک برس سیمی قرار داشته باشد. این قطعه ساینده می تواند شکل، اندازه و درجه زبری مختلفی داشته باشد. پزشک دستگاه را به آرامی روی سطح پوست حرکت می دهد، قطعه ساینده باعث می شود بیرونی ترین لایه پوست ساییده شود و از بین برود و در نتیجه پوستی جدید روی آن را بگیرد.