بعلت احتمال عوارض عمل باز و تهاجمی بودن آن از حدود سی سال قبل روش های با تهاجم کم(minimal invasive) در درمان بیماران مبتلا به هرنی دیسکال که به درمانهای غیر جراحی پاسخ نداده اند ، معمول گردیده است. فصل مشترک کلیه این روش ها عدم استفاده از چاقو و برش جراحی است. اکثر این روش ها درون اتاق عمل و تحت بی حسی موضعی انجام میگردد . بیمار در وضعیت پرون(دمرو) روی تخت اتاق عمل میخوابد و تحت بی حسی موضعی عمل انجام میشود.

در اکثر این روش ها یک سوزن از قسمت طرفی ستون مهره ای در پشت در محل فضای گرفتار وارد مرکز فضای دیسک میگردد و بوسیله این روش حجم قسمت مرکزی دیسک کاهش می یابد. به کاهش حجم نوکلئوس دیسک ، نوکلئوتومی اطلاق میگردد. در نتیجه این اقدام فشار داخل دیسک کاهش یافته و کم شدن فشار داخل دیسک سبب کاهش فشار قسمت بیرون زده دیسک بر روی ریشه عصبی میگردد و بدین جهت درد بیمار کاهش می یابد.این روش ها در تعداد محدودی(حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد) از موارد بیرون زدگی دیسک که نیازمند عمل جراحی می باشند، موثر است.

چرا روش های کم تهاجمی کاربرد محدود در درمان دیسک دارند ؟

علت اینست که در این روش ها عمدتا مرکز دیسک تحت تهاجم قرار گرفته و بعلت اینکه فاصله مرکز دیسک از قسمت بیرون زده زیاد است، تاثیر این روش ها محدود خواهد بود

مواردی از روش های کم تهاجمی عمل بسته دیسک

۱- استفاده از لیزر

این روش از حدود سی سال قبل ابداع و امروزه بطور وسیع در اکثر کشورهای جهان انجام میشود. در این روش از لیزر های خطی استفاده شده و مرکز دیسک سوزانده و تبخیر میگردد.در اکثر ایالت های امریکا مراکزی بنام Laser spine institute وجود دارد که به این کار اشتغال دارند . این روش به نام PLDD(Percutaneous Laser Disc Decompression) نامیده میشود . در مقاله ای جداگانه این روش را مورد بررسی قرار خواهم داد.

۲- استفاده از امواج رادیوفرکوئنسی

در این روش که نوکلئوپلاستی نیز نامیده میشود با وارد کردن سوزن به مرکز دیسک این قسمت در چند نقطه با امواج فوق حدود ۹۰ درجه گرم و نوکلئوس منعقد میگردد. در نتیجه این عمل حجم نوکلئوس کاهش می یابد. کاربرد این روش عمدتا در دیسک های هرنیه خفیف بصورت بالجینگ و یا پرترود خفیف میباشد.

۳-percutaneous automated nucleotomy

در این روش با وارد کردن میله ای به داخل دیسک با وارد کردن یک میکرو دریل از طریق آن در مرکز دیسک آن را تراشیده و با ساکشن خارج میکنند. در نتیجه حجم دیسک کاهش می یابد

۴-نوکلئوتومی با استفاده از فشار آب

در این روش لوله ای را وارد دیسک کرده و از طریق آن میله ای مجهز به میکرو پمپ را در داخل دیسک وارد نموده و با استفاده از فشار آب نوکلئوس را تراشیده و با ساکشن خارج میکنند.

۵- نوکلئوتومی با استفاده از گاز ازون

اگر چه مخلوط اکسیژن و ازون کاربری های متعدد اکسیداتیو، ضد التهابی و ضد عفونی زیادی دارد، جهت تزریق داخل دیسک آن اثرات نوکلئوتومی و کاهش حجم دیسک نیز ذکر شده است. البته این روش هنوز قطعی نیست و اگرچه مجوز استفاره آن در اروپا وجود دارد ولی هنوز توسطFDA تایید نشده و اجازه استفاده از آن بدین منظور در امریکا هنوز وجود ندارد.

۶- تزریق دیسکوژل جهت نوکلئوتومی

دیسکوژل نوعی الکل میباشد اغشته به فلز تنگستن که اخیرا بعنوان روش با تهاجمی کم مورد استفاده قرار گرفته است. اگر چه نتایج اولیه این روش بخصوص کاربرد آن در درمان دیسک های گردنی مثبت گزارش شده است ولی این روش هنوز مجوزFDAآمریکا را ندارد. اخیرا مجوز ورود آن در ایران توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی صادر شده است.خود اینجانب certification کاربرد و عمل جراحی با دیسکوژل را دارم. در صورتی که بیماری درخواست استفاده از آن را داشته باشد برای انجام آن آمادگی دارم. البته روش های دیگر تهاجمی کم در درمان دیسک وجود دارد که از حوصله این بحث خارج میباشد.

نتیجه گیری و مشکل روش های تهاجمی کم

اگر چه روش های تهاجمی کم در درمان بیرون زدگی دیسک روش هایی عمدتا کم خطر و با عوارض کم محسوب میشوند ولی بعلت نقطه هدف آنها که مرکز دیسک میباشد تاثیر آنها در درمان دیسک های بیرون زده نسبتا شدید کاملا محدود میباشد. اثر این روش ها اکثرا در مورد دیسک های خفیف بصورت بالجینگ و یا پرترود میباشد. در این روش ها پارگی دیسک نباید وجود داشته باشد.

شاید بسیاری از بیمارانی که با این روش ها درمان میشوند با ادامه استراحت و درمان های طبی نیز بهبودی یابند.در بین روش های فوق در حال حاضر استفاده از لیزر جایگاه بیشتری داشته و در اکثر کشورهای جهان در مراکز لیزر ستون فقرات این عمل انجام میشود. همانگونه که ذکر شد عمل جراحی دیسک با لیزر بنام PLDD(Percutaneous Laser Disc Decompresion نامیده شده و بعلت اهمیت ان و ارتباط آن با روش ابداعی اینجانب این روش در مبحثی جداگانه مورد بررسی قرار خواه گرفت.

نسخه اصلی مطلب جراحی دیسک به روش بسته را در سایت دکتر احمد شکرچی زاده بخوانید.

---