کنترل پاتولوژیک وزن در ورزشکاران ، ناهنجاری های تغذیه ای

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

کنترل پاتولوژیک وزن در ورزشکاران : ناهنجاری های تغذیه ای
هنوز به روشنی معلوم نیست که ورزشکاران نسبت غیر ورزشکاران بیش تر در معرض خطر ابتلا به ناهنجاری های تغذیه ای قرار داشته باشند. در مطالعه ای که در هر مورد هر دو گروه انجام گرفت، آشکار شد خطر ابتلا به ناهنجاری های تغذیه ای، ارتباط چنذانی با ورزشکار یا غیر ورزشکار بودن آزمودنی ندارد. یافته های مشابهی در دختران ورزشکار و غیر ورزشکار شهرهای مختلف نشان داد، ورزشکاران بیش از غیر ورزشکاران در معرض خطر ابتلا به ناهنجاری های تغذیه ای قرار ندارند.همچنین، این مطالعه نشان داد دختران اسپانیایی و آسیایی سفید پوست در مقایسه با دختران نوجوان آفریقایی-آمریکایی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. با این وجود، ورزشکارانی که در رشته ی ورزشی آنها وزن و ظاهر از اهمیت بالایی برخوردار است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ناهنجاری های تغذیه ای قرار دارند. همچنین، احتمال خطر در زنان ورزشکار بیش از مردان است.

تفاوت های آشکاری از لحاظ رشد بلوغی در ژِیمناست های نمایشی مرد و زن وجود دارد که به انرژی دریافتی کافی مربوط است. در رشد بلوغی و اولین قاعدگی ژیمناست های زن تاخیری وجود دارد، در حالی که الگوی رشد ژیمناست های مرد عادی به نظر می رسد. با این حال، در مورد زنان نیز چند استثناء وجود دارد که در آنها تاخیرهای رشدی مشاهده نشده است.مطالعه ای روی شناگران زن انگلیسی رشته ی شنای موزون ( ورزشی که امتیاز دهی آن به صورت نظری بوده و در آن ظاهر ورزشکار مهم می باشد ) نشان داد که این گروه تقربیا فاقد اختلالات قاعدگی ناشی از ناهنجاری های تغذیه ای بوده اند. هیچ یک از 23 عضو تیم ملی که مورد بررسی قرار گرفته بودند، قطع قاعدگی نداشته و تنها 3 نفر از 23 نفر دارای قاعدگی نامنظم بودند.

دیدگاه سنتی وجود دارد که نشان دهنده ی مجموعه سازه های وراثتی، اجتماعی و روانی موثر در گسترش ناهنجاری های تغذیه ای است. با این حال، ممکن است سازه ی مهم دیگری نیز در گسترش ناهنجاری های تغذیه ای ورزشکاران وجود داشته باشد که به تمایل آنها به داشتن عملکرد ورزشی مناسب بستگی دارد. از آنجایی که به دست آوردن وزن و ترکیب بدنی بهینه برای عملکرد ورزشی سطح بالا مهم و حیاتی می باشد، لذا بسیاری از ورزشکاران خود را در معرض محدودیت های غذایی قرار می دهند. کم خوری در ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران زن رایج است، در مطالعه ای روی ورزشکاران زن و مرد دانشگاهی مشخص شد که 23% مردان و 62% زنان به منظور کاهش وزن، انرژی دریافتی ناکافی داشته اند. با این وجود، از آنجایی که محدودیت غذایی، توده ی متابولیک را کاهش می دهد، لذا غذا خوردن عادی بدون اضافه وزن دشوار است، در نتیجه ورزشکاران برای گریز از اضافه وزن، کالری کمتری مصرف کنند که پیامد آن گسترش ناهنجاری های تغذیه ای است.
شایع ترین ناهنجاری های تغذیه ای در میان این ورزشکاران عبارت اند از؛ بی اشتهایی عصبی، پراشتهایی و بی اشتهایی ورزشی. این شرایط در ورزشکاران زن، اغلب به صورت چگالی ( تراکم ) کم استخوان و قطع قاعدگی ظاهر می شود که به آن مثلث زن ورزشکار می گویند. ورزشکاران و مربیان باید نسبت به نشانه های هشدار دهنده ی ناهنجاری های تغذیه ای، حساسیت نشان دهند. این نشانه ها عبارتند از :

- ایراد گرفتن از غذا
- ایراد گرفتن از وزن
- اظهار نگرانی های مرتب درباره ی چاق شدن
- انتقادهای مرتب از الگوهای غذایی هم تیمی ها
- رفتن به حمام هنگام یا پس از وعده های غذایی
- شکایت درباره ی احساس سرما
- استفاده از داروهای ضد یبوست
- غذا خوردن مکرر به صورت انفرادی
- تمرین های اضافی علاوه بر برنامه های تمرینی عادی

بی اشتهایی عصبی و ورزشی
ویژگی بی اشتهایی عصبی و ورزشی، مصرف کم غذا به دلیل ترس از چاق شدن می باشد. پیامد این امر کاهش وزن است که ورزشکاران را در معرض تهدید جدی سلامتی قرار می دهد. ممکن است افراد مبتلا به بی اشتهایی ورزشی، دارای الگوهای تمرینی غیر عادی باشند که از آن جمله میتوان به تمرین در زمان آسیب دیدگی و تمرین های بیشتر علاوه بر برنامه های تمرینی عادی اشاره نمود.محدود کردن دریافت کالری ناشی از بی اشتهایی، با چگالی (تراکم) کم استخوان همراه می شود که این امر عدم کسب چگالی استخوانی بهینه در دوران نوجوانی و در نتیجه افزایش خطر شکستگی های ناشی از فشار را موجب می شود. اگرچه این شرایط به نوبه ی خود مهم است، اما باید به خاطر داشت که میزان مرگ و میر ناشی از بی اشتهایی عصبی 18 درصد گزارش شده است که به طور معمول به دلیل خود کشی یا عدم تعادل آب و الکترولیت می باشد. درمان جایگزین با هورمون (جای گزینی استروژن) راهبردی برای مقابله با پیامدهای قطع قاعدگی می باشد، اما کاهش شدت و مدت تمرین و افزایش دریافت کالری یا اعمال هر دو بازبرگرداندن ورزشکاران به وضعیت تعادل انرژی، منطقی تر است. به این منظور، ورزشکاران باید آگاه باشند که با رژیم غذایی مناسب می توان توده ی عضلانی را افزایش و بافت چربی را کاهش داد که این اقدام عملکرد و ظاهر آنها را به طور موثرتری به وضعیت بهینه نزدیک می کند. همچنین، ورزشکاران باید تفاوت بین تمایل به لاغر بودن و نیاز بدون چربی بودن را درک کنند.

پراشتهایی عصبی
ویژگی این بیماری پرخوری بیش از حد می باشد که طی آن فرد غذای زیادی مصرف می کند و سپس برای دفع غذاهای مصرف شده استفراغ کرده و یا از داروهای ملین استفاده می کند. این چرخه ی پرخوری و تخلیه کردن در بیماری پراشتهایی عصبی اغلب ( نشانگان پرخوری - تخلیه ) نامیده می شود.اغلب، ورزشکاران مبتلا به پراشتهایی عصبی دارای وزن طبیعی و یا نزدیک به طبیعی می باشند و به همین دلیل شناسایی آنها از شناسایی افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی دشوارتر است. نشانه های این بیماری عبارت از فاسد شدن دندان ها و لثه ها (به دلیل تماس با اسید معده در اثر استفراغ)، خیز (ادم)، عدم تعادل الکترولیت ها، آب زدایی و حمام رفتن های بیش از حد می باشد.