سوال : من شاغل در كارخانه سيمان هستم (بخش اداري) و در محيط كار ما گرد و غبار و خاك زياد است (همچنين در شهري كه زندگي مي كنم وزش باد همراه با خاك زياد بوده و تقريبا آب و هواي خشك دارد ) به طوريكه احساس مي كنم پوستم هر روز تيره تر و خشك مي شود اگر امكان دارد با توجه به محيط كار اينجانب كرم و صابونهايي معرفي كنيد كه باعث شادابي و روشني پوست شود.
جواب : در صورتيكه محتواي آب پوست طبيعي باشد، پوست نرم، صاف، قابل ارتجاع و درخشان است. در حالت طبيعي يك حركت مداوم آب از لايه هاي عمقي پوست به طرف لايه هاي سطحي وجود دارد و در نهايت اين آب از سطح پوست تبخير مي شود.
هنگامي كه پوست به عللي اعم از عوامل داخلي يا خارجي نتواند اين ميزان آب را حفظ كند، پوستي خشك حادث مي شود. از عوامل خارجي مي توان مواجهه با آب و هوا يا باد گرم را نام برد. از طرف ديگر شستن بيش از حد پوست سبب از بين رفتن لايه هاي چربي محافظ پوست شده و پوست را خشك مي كند. مواجهه پوست با بعضي مواد نيز از دسته عوامل خارجي محسوب مي شوند.
شاغلي كه در تماس مداوم با مواد شوينده و پاك كننده هستند مانند جراحان و تكنسين هاي آزمايشگاهها نيز فرد را مستعد پوست خشك مي سازند. همچنين درمانهايي كه براي آكنه انجام مي شود اگر بي رويه و بيش از حد اعمال شود، مي تواند پوست خشك ايجاد كند. عامل ديگر داخلي مربوط به توانايي پوست در نگهداري رطوبت پوست است.
يك عامل مهم، بالا رفتن سن است كه سبب كم شدن توانايي پوست در حفظ رطوبت مي شود. همچنين بعضي از بيماريها مانند درماتيت آتوپيك از ميزان اين توانايي مي كاهد. رژيم هاي سخت، سوء تغذيه و كمبود مواد غذايي نيز مي تواند سبب به هم ريختگي اين سد حفاظتي شود. پوست خشك ظاهري خشن و مات دارد و گاهي پوسته هاي ريزي روي آن ديده مي شود.
همچنين خطوط پوست در اين موارد واضح تر به نظر مي رسد. ممكن است خشكي پوست به حدي باشد كه سبب ايجاد خارش شود كه خود اين امر پوست را مستعد عفونتهاي باكتريال و قارچي مي كند. هنگامي كه پوست به حد بالاي خشكي برسد به آن Xerosis گفته مي شود.
كار عمده مرطوب كننده ها حفاظت از رطوبت پوست و دفاع در برابر آسيبهاي محيطي است. معمولا هم افراد نياز به استفاده از مرطوب كننده ندارند وافرادي كه پوستشان چرب است به مصرف مرطوب كننده احتياجي پيدا نمي كنند. هر چند اين افراد هم در مواجهه با هواي گرم و خشك، باد يا هواي سرد ممكن است نياز به استفاده از مرطوب كننده ها پيدا كنند.
مرطوب كننده ها به اشكال مختلف امولسيون مايع پماد و كرم ديده مي شوند كه محتواي چربي و آب در اين موارد با هم فرق مي كند. مهمترين نكته در انتخاب يك مرطوب كننده توجه به نوع پوست است كه مي تواند خشك، چرب، معمولي و مختلط باشد. براي پوستهاي خشك بايد از مرطوب كننده هاي حاوي چربي استفاده كرد و استفاده صرف از جاذب الرطوبه ها كافي نيست.
در مورد پوستهاي چرب نيازي به استفاده از مرطوب كننده نيست مگر در برخورد با آب و هواي گرم يا سرد.
در مورد پوست نرمال بايد از مرطوب كننده اي كه ميزان چربي كمتري داشته باشد استفاده كرد در مورد پوست مختلط يا صورتهاي داراي T- Zone (پيشاني، بين و چانه) نبايد در اين محلها كه چربتر از ساير نقاط صورت است از مرطوب كننده استفاده نمود. در مرطوب كننده افزودن رايحه مي توانند تحريك كننده يا ناخوشايند باشد. در اينصورت بايد از موادي استفاده شود كه اصطلاحا هيپوآلرژيك ناميده مي شوند. مورد ديگر افزودن ضد آفتاب به مرطوب كننده است، اگر مرطوب كننده براي غروب و شب استفاده مي شود نيازي نيست كه حاوي ضد آفتاب باشد.
از طرف ديگر معمولا استفاده از يك لوسيون مرطوب كننده زير ضد آفتاب در صورتي كه قرار است چند ساعت در معرض آفتاب قرار بگيريد، توصيه مي شود. به عنوان يك قاعده نبايد پوست خشك را زياد (بخصوص با صابون) شست، همچنين نبايد با آب و هواي خشن برخورد داشت.
معمولا استفاه از مرطوب كننده پس از شستن صورت توصيه مي شود و بايد آن را وقتي هنوز پوست كمي رطوبت دارد استفاده كرد و به آرامي روي پوست پخش كرد. ماساژ زيادي توصيه نمي شود و ممكن است پوست را حساس كند. تعداد دفعات استفاده از مرطوب كننده بستگي به نوع پوست و نياز آن دارد. بايد مرطوب كننده را روي صورت و گردن ماليد و اگر T- Zone صورت چرب است روي اين قسمت از مرطوب كننده استفاده نگردد.