درد سیاتیک چیست؟

همان درد کمری است که به دلیل اشکال در عصب سیاتیک ایجاد می شود.عصب سیاتیک عصب بزرگی است که از قسمت تحتانی کمر به سمت پاها می رود. وقتی به آن صدمه یا فشاری وارد می شود موجب درد در ناحیه ی تحتانی کمر شده که به لگن، باسن و پاها انتشار می یابد. بالغ بر ۹۵ درصد دردهای سیاتیک بدون جراحی باز بهبود می یابد.

علائم درد سیاتیک :

از شایع ترین علائم سیاتیک درد تحتانی ناحیه ی کمر است که به لگن، باسن، یک و یا هر دو پا انتشار می یابد. معمولا درد به یک پا انتشار دارد و با نشستن ، سرفه و عطسه بدتر می شود.گاهی هم بیمار در پاها احساس کرختی، ضعف و مورمور می کند. معمولا علائم به طور ناگهانی بروز کرده و می توانند طی روزها وهفته ها بیمار را درگیر کنند.

درد سیاتیک یا کمردردهایی با علل دیگر ؟

بالغ بر ۸۵ درصد از افراد در طول زندگی خود انواعی از کمردرد را تجربه می کنند. اما این کمردردها همیشه به دلیل درگیری عصب سیاتیک نیست. در بسیاری از موارد احساس درد کمر نتیجه ی اسپاسم عضلانیست. دردهای سیایتک دردهای انتشاری از ناحیه کمر و پاها هستند که حتی خود را به شکل گرفتگی عضلات پا نشان می دهند و برای روزها بیمار از این درد رنج می برد.

چه کسانی در معرض ابتلا به دردهای سیاتیکی هستند ؟

سنین شایع ابتلا به درد سیاتیکی سنین ۳۰ تا ۵۰ سال است. زنان در طول زندگی خود به دلیل بارداری و فشار رحم به عصب سیاتیک احتمال ابتلای بیشتری به دردهای سیاتیک دارند. دلایل دیگر ایجاد درد سیاتیک شامل بیرون زدگی دیسک و تغییرات تخریبی مفاصل می باشند.

فتق دیسک :

شایع ترین علت سیاتیک ، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر می باشد. دیسک، مانند بالشتکی میان مهره های شما قرار دارد این دیسکها با افزایش سن ضعیف تر شده و مستعد آسیب هستند.گاهی اوقات قسمت مرکزی دیسک که قوام ژله ای دارد به سمت لایه ی خارجی دیسک فشار وارد کرده و طبیعتأ موجب فشار به ریشه های عصبی سیاتیک می گردد. از هر ۵۰ نفر یک نفر در طول زندگی خود دچار بیرون زدگی دیسک میشود و بالغ بر یک چهارم آنها مبتلا به درد سیاتیک شده که شش هفته به طول می انجامد.

تنگی کانال نخاعی :

تغییرات فرسایشی و تخریبی مهره ها می تواند موجب تنگی کانال نخاعی شده که به اصطلاح به آن تنگی کانال می گویند .این تنگی موجب فشار به عصب های سیاتیک می شود. تنگی کانال در سنین بالای ۶۰ سال شیوع بیشتری دارد.

تومورهای نخاعی :

در موارد بسیاری درد سیاتیک می تواند به دلیل رشد تومور داخل یا اطراف طناب نخاعی یا عصب سیاتیک باشد. وقتی تومور رشد می کند ممکن است بر روی اعصابی که از نخاع نشات می گیرند فشار وارد کند.

سندروم پیریفورمیس :

پیریفورمیس عضله ایست که در عمق باسن قرار دارد. این عضله از ناحیه ی کمر شروع شده و تا استخوان ران ادامه دارد و به طور مستقیم از روی عصب سیاتیک می گذرد. اگر این عضله دچار گرفتگی یا اسپاسم شود می تواند بر روی عصب سیاتیک فشار وارد کرده و موجب درد سیاتیک گردد. سندروم پیریفورمیس در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد.

کیف جیبی می تواند موجب سندروم پیریفورمیس شود :

شاید شما به خیلی چیزهایی که موجب درد کمر می شوند آگاهی نداشته باشید. مثلا قرار دادن کیفی جیبی در جیب پشت شلوار موجب ایجاد سندروم پیریفورمیس می شود. این فشار مزمن روی عضله ی پیریفورمیس به دلیل فشار کیف در جیب عقب موجب آسیب رسیدن به عصب سیاتیک می شود. شما می توانید با قرار دادن کیف جیبی خود در جیب جلو از بروز این مشکل جلوگیری کنید.

التهاب مفصل ساکروایلیاک ( مفصل لگنی ) :

این مفصل در محل اتصال کمر به لگن قرار دارد که می تواند موجب درد در باسن ها و قسمت تحتانی کمر شود که به یک یا هر دو پا تیر می کشد. درد ممکن است با ایستادن یا بالا رفتن از پله ها بیشتر شود. التهاب مفصل ساکروایلیاک می تواند به دلایل مختلفی از جمله آرتریت، ضربه، حاملگی یا عفونت باشد.

ضربه یا عفونت :

از علل دیگر درد سیاتیک شامل التهاب عضله، عفونت یا ضربه از قبیل شکستگی مهره ها باشد. به طور کلی هر حالتی که عصب سیاتیک را تحریک کند یا فشاری به آن وارد آورد میتواند علت ایجاد درد عصب سیاتیک باشد. در بعضی از موارد هیچ دلیلی برای ایجاد درد سیاتیک تشخیص داده نمیشود.

تشخیص درد سیاتیک معاینه :

برای تشخیص اینکه شما درد سیاتیک دارید یا نه ابتدا پزشک شما سوالاتی راجع به چگونه شروع شدن و محل دقیق درد می پرسد. سپس پزشک از شما می خواهد روی پنجه ها و سپس روی پاشنه ی پایتان راه بروید، یا پای خود را بدون اینکه زانوهایتان خم شود بالا بیاورید. این تست های عضلانی یا تست های دیگر به پزشک شما در تشخیص دردهای سیاتیکی از دردهای غیرسیاتیکی کمک می کند.

تشخیص درد سیاتیک تصویربرداری( MRI ) :

ممکن است پزشکتان دستور اقدامات تصویر برداری، از جمله MRI را بدهد تا اطلاعات دقیقتری درباره ی محل و تحریک عصب سیاتیک بدست بیاورد. MRI می تواند طرز قرارگیری دیسک های بین مهره ای، تاندون ها و عضلات را نشان دهد. سی تی اسکن نیز با تزریق ماده ی رنگی می تواند اطلاعات مفیدی درباره ی نخاع و اعصاب اطراف نخاعی به پزشک بدهد. تعیین علت تحریک عصب سیاتیک در انتخاب نوع درمان بسیار کمک کننده است. عکس ساده کمر فقط می تواند بیماریهای استخوانی کمر را نشان دهد و قادر نیست که درگیری های عصبی و عضلانی را به پزشک نشان دهد. بنابراین در این موارد عکس ساده ی کمر زیاد کمک کننده نیست.

عوارض ناشی از درگیری عصب سیاتیک :

اگر شما دچار بی اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع شدیدسریعا با پزشکتان تماس بگیرید. بروز بی اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع یک اورژانس پزشکی است و احتیاج به عمل جراحی فوری برای جلوگیری از آسیب دائمی به نخاع دارد.

درمان درد سیاتیک گرما و سرما :

برای کاهش درد سیاتیک در منزل راههایی وجود دارد که از جمله گرم کردن با یک بالشتک گرم و سرد کردن با یک کیسه ی یخ میباشد که می تواند مفید باشد. گرما یا سرما را هر دو ساعت برای تقریبا ۲۰ دقیقه به کار ببرید.

درمان درد سیاتیک دارو درمانی :

اغلب مسکن ها می توانند بهبود موقتی ای در درمان درد سیاتیک ایجاد کنند. استامینوفن و داروهایی از قبیل آسپرین ایبوپروفن ناپروکسن می توانند مفید باشد. ممکن است پزشک شما استرویید داخل عضلانی نیز تجویز کند که می تواند در بهبود موقت درد موثر باشد.

درمان درد سیاتیک فعالیت و ورزشهای کششی :

سعی کنید در زمان بهبودی نسبی درد سیاتیک فعالیت کنید. حرکت و فعالیت می تواند به کاهش التهاب و درد شما کمک کند (بر خلاف نظریه قدیمی استراحت طولانی مدت).فیزیوتراپیست می تواند به شما نشان دهد که چگونه به آرامی عضلات هامسترینگ و کمری خود را با ورزش های کششی تقویت کنید. بسته به وضعیت و علت درد سیاتیک، ممکن است انجام برخی از ورزش ها برای شما ممنوع باشد. ممکن است پزشک، پیاده روی کوتاه مدت را به شما توصیه کند.

درمان درد سیاتیک اقدامات مداخله ای درد :

در بسیاری از موارد پزشک شما تزریق استرویید را در اطراف نخاع یا ریشه های عصب سیاتیک توصیه می کند که این کار موجب می شود که دارو مستقیما بر روی عصب سیاتیک قرار گیرد و بیشترین اثر را با کمترین میزان دارو در کاهش درد سیاتیک دارد.

درمان درد سیاتیک جراحی :

اگر بیرون زدگی دیسک، علت درد سیاتیک باشد و ۴ تا ۶ هفته با وجود انجام اقدامات گفته شده قبلی بهبود نیابد ممکن است نیاز به جراحی باشد که به دو روش بسته (با کمک لیزر اوزون و بدون بیهوشی و برش جراحی) و جراحی باز انجام می شود. در هر دو روش با درمان قسمت بیرون زده ی دیسک، فشار از روی عصب سیاتیک برداشته می شود و درد بیمار بهبود می یابد.

بازتوانی عصب سیاتیک :

به طور کل بعد از جراحی های کمر برای ماه ها نباید رانندگی کنید، نباید وسیله ی سنگینی را بلند کنید، نباید به جلو خم شوید. پزشک شما ممکن است برای شما فیزیوتراپی تجویز کند که به افزایش قدرت عضلات کمرتان کمک می کند. بعد از تکمیل بهبودی این شانس عالی برای شما وجود دارد که به زندگی عادی و فعالیت های معمول خود بازگردید.

درمان های مکمل :

نسخه اصلی مطلب علائم سیاتیک را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---