هورمون ها پروتئین هایی هستند که به عنوان پیام رسان های شیمیایی در بدن عمل می کنند. آن ها بر عملکرد سلول ها و بافت ها در مکان های مختلف بدن تأثیر می گذارند واغلب از طریق جریان خون به اهداف خود می رسند. هورمون های استروژن و پروژسترون توسط تخمدان هاو برخی از بافت های دیگر از جمله چربی و پوست تولید می شود. استروژن باعث رشد و نگهداری خصوصیات جنسی زن و رشد استخوان های دراز می شود و پروژسترون در چرخه قاعدگی و بارداری نقش دارد.

استروژن و پروژسترون همچنین باعث رشد برخی سرطان های پستان می شوند که به آن ها سرطان پستان حساس به هورمون (یا وابسته به هورمون) گفته می شود. سلول های سرطانی پستان حساس به هورمون حاوی پروتئین هایی به نام گیرنده های هورمونی هستند که با اتصال هورمون ها به آن ها فعال می شوند. گیرنده های فعال شده باعث تغییر در بیان ژن های خاص می شوند که می توانند رشد سلول را تحریک کنند.

اگر سلول های تومور حاوی گیرنده های استروژن باشد به سرطان گیرنده استروژن مثبت (ER مثبت) یاحساس به استروژن یا پاسخگو به استروژن گفته می شود. به همین ترتیباگر سلول های تومور حاوی گیرنده های پروژسترون باشند به سرطان گیرنده پروژسترون مثبت (PR یا PgR مثبت) گفته می شود. تقریباً 80٪سرطان های پستانER مثبت هستند.به تومو رهای پستانی که حاوی گیرنده های استروژن ویا پروژسترون هستندگیرنده های هورمونی مثبت (HR مثبت) گفته می شود.

استروژن و پروژسترون چیست؟

استروژن و پروژسترون که هورمون های جنسی زنانه هستند، بر روی رشد استخوان ها و عضلات تاثیر می گذارند. هورمون در واقع پیام شیمیایی است که توسط غدد درون ریز تولید شده و در جریان خون آزاد می شود. هورمون ها به تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن مانند اشتها و رشد کمک می کنند؛ اما هورمون های جنسی نقش مهمی در تولیدمثل دارند. محل تولید هورمون های جنسی در غده آدرنال و غده های جنسی که شامل تخمدان ها در زنان و بیضه ها در مردان است، هستند.

سرطان هورمون مثبت چیست

سرطان سینه از نوع گیرنده هورمون مثبت:

در حدود80%از سرطان های سینه از نوعERمثبت هستند. این به این معناست که سلول های سرطانی در پاسخ به هورمون استروژن رشد می کنند. در حدود65%از آن ها نیز از نوعPRمثبت بوده که به معنای رشد سلول ها در پاسخ به هورمون پروژسترون است.

اگر سلول های سرطان سینه دارای تعداد قابل توجهی از گیرنده های استروژن و یا پروژسترون باشد این نوع سرطان از نوع هورمون مثبت در نظر گرفته می شود.

تومورهای استروژن/پروژسترون مثبت عموما به هورمون درمانی پاسخ مثبت می دهند که این درمان پس از جراحی، پرتو درمانی و یا شیمی درمانی انجام می شود. این نوع درمان به جلوگیری از بازگشت سرطان به وسیله مسدود کردن گیرنده های استروژن کمک می کند.

جلوگیری از اثرات استروژن

چندین نوع دارو با عملکرد استروژن در تحریک رشد سلول های سرطانی پستان تداخل دارند:

تعدیل کننده های گیرنده استروژن انتخابی (SERM):به گیرنده های استروژن متصل می شود و مانع از اتصال استروژن به این گیرنده ها می شود. نمونه هایی از SERM های مورد تأیید FDA برای درمان سرطان پستان، تاموکسیفن (Nolvadex) و تورمیفن (Fareston) است. از تاموکسیفن بیش از 30 سال برای درمان سرطان پستان گیرنده مثبت هورمون استفاده می شود.

SERMها می توانند در برخی از بافت ها به عنوان آنتاگونیست استروژن و در بافت های دیگر به عنوان آگونیست استروژن رفتار کنند. به عنوان مثال، تاموکسیفن جلوی اثرات استروژن در بافت پستان را می گیرد اما مانند استروژن در رحم و استخوان عمل می کند.

سایر داروهای ضد استروژن:فولوسترانت (Faslodex) به طریقی متفاوت برای جلوگیری از اثرات استروژن عمل می کنند. مانند SERM هافولوسترانت به گیرنده استروژن متصل می شود و به عنوان یک آنتاگونیست استروژن عمل می کند. با این حالبرخلاف SERM هافولوسترانت هیچ اثر آگونیست استروژن ندارد. این یک آنتی استروژن خالص است. علاوه بر این، هنگامی که فولوسترانت به گیرنده استروژن متصل می شودگیرنده برای تخریب هدف قرار می گیرد.

پروژسترون سرطان زاست

درمان جايگزيني هورمونی همچون پروژسترون و استروژن از عوامل خطر ساز سرطان سینه :

اين درمان عبارت است از مصرف استروژن به تنهايي يا استروژن همراه با پروژسترون به صورت قرص، تزریق يا اشکال دیگر (مثل چسب هاي پوستي). هورمون ها تركيبات شيميايي هستند كه بر فعاليت سلول ها يا اندام هاي خاص اثر مي گذارند. استروژن و پروژسترون نيز نقش مهمي در زندگي بانوان دارند، بدين صورت كه باعث تنظيم عادت ماهانه و نيز اثر بر رشد بافت پستان مي شوند. اين هورمون ها توسط تخمدان ها توليد مي شوند، اما ممكن است در آزمايشگاه يا از ساير حيوانات و گياهان نيز به دست آيند. هنگامي كه يك زن سال هاي باروري خود را پشت سر مي گذارد و به مرز يائسگي نزديك مي شود، ميزان ترشح اين هورمون ها در بدن وي كاهش مي يابد. كاهش استروژن مي تواند باعث علائم ناخوشايند يائسگي مانند گر گرفتگي و خشكي دستگاه تناسلی خارجی شود و همچنين كاهش سطح اين هورمون با وقوع بیشتری از پوکی استخوان همراه است.

درمان جايگزين هورموني معمولاً به منظور رفع علائم مذكور و كاهش خطر پوکی استخوان تجويز مي شود. اين درمان همچنين در مواردي كه يائسگي زودرس- به علل طبيعي يا درمان هاي طبي یا جراحی- در خانمی ايجاد شود، استفاده مي شود. جایگزینی هورمون با افزايش خطري متوسط براي سرطان پستان همراه مي باشد، بنابراين در زناني كه مبتلا به سرطان پستان هستند، نبايد از تركيبات دارويي مذكور استفاده شود.

در صورتي كه خانمي از علائم يائسگي رنج مي برد و مي خواهد از داروهاي گياهي جهت برطرف شدن علائمي چون اختلالات خلقي، خشكي واژن، تعريق شبانه يا ساير علائم استفاده كند، بهتر است ابتدا با يك پزشك متخصص زنان مشورت كند. بسياري از اين تركيبات گياهي حاوي استروژن هاي طبيعي هستند، اما با اين همه- چون به هرحال استروژن هستند- مي توانند خطر سرطان پستان و عود آن را افزايش دهند. به هر حال برای مصرف تمام داروها باید فایده ها و اشکالات آن ها با هم مقایسه شود. در بانوانی که در معرض خطر بالایی نیستند، مصرف این داروها منعی ندارد ولی افراد با خطر بالا بهتر است با پزشک خود مشورت کرده و سپس برای مصرف تصمیم بگیرند.

درمان انسداد هورمونی در سرطان سینه

پزشکان از انسداد هورمونی برای جلوگیری از بازگشت سرطان های پستان حساس به هورمون بعد از درمان استفاده می کنند. هورمون درمانی ممکن است برای درمان سرطان های مثبت گیرنده استروژن (ER) و گیرنده پروژسترون (PR) استفاده شود. پزشکان معمولا درمان انسداد هورمون را بعد از جراحی انجام می دهند اما ممکن است گاهی اوقات از آن برای کوچک کردن تومور استفاده کنند.

درمان مسدودکننده هورمون ممکن است تنها گزینه برای افرادی باشد که کاندیدای مناسبی برای جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی نیستند. پزشکان ممکن است توصیه کنند فردی 5 تا 10 سال پس از جراحی، هورمون درمانی داشته باشد. با این حال، این درمان بر سرطان هایی که به هورمون ها حساس نیستند تاثیری نخواهد داشت. همچنین، درمان هورمونی ممکن است روی باروری تاثیر بگذارد.

نسخه اصلی مطلب درمان انسداد هورمونی در سرطان سینه را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---