راه های افزایش شیر مادران

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

هنوز دارویی که قطعاً شیر را افزایش دهد گزارش نشده کیفی از این نوع فرآورده های محرک شیر موجود داست . شیردادن کودک مسئله عرضه و تقاضا است و به ترتیبی که شیردهی و تقاضا شیرخوار افزایش می یابد شیر مادر هم افزوده تا کمبودی برای تغذیه وی ایجاد نشود ، بهتر است خانمهای شیرده از باردار شدن جلوگیری نمایند تا تأثیر سوئی در کیفیت شیر آنان حاصل نگردد.

پستانک و شیر خشک : برخی مادران برای ساکت کردن و یا طولانی کردن فاصله شیردهی ها را به استفاده از پستانک و یا شیر افزودنی به کودک وی را ساکت و آرام نگه می دارند . این حرکت شاید تأثیر شایانی در شیر مادریکه شیردهی وی تثبیت شده نخواهد داشت لیکن از نظر روابط با کودک و مسائل عاطفه ای بیشتر بدان توجه شده است لذا در ابتدای امر از پستانک نباید بهره گرفت و شک نیست که زیاد شدن فاصله شیردهی به تدریج مقدار شیر را کاهش خواهد داد . نتیجه انیکه حتی الامکان از پستانک پرهیز شود و پس از استقرار شیردهی فواصل را زیاد نباید کرد .

فاصله شیردهی : تا آنجا که ممکنست فاصله شیردادن را زیاد نکنید و از قطع موقت شیردهی هم خودداری کنید ( به ویژه در 3 هفته اول شیردهی ) و اگر به دلیل ویژه ای مثل مسافرت یا بستری شدن در بیمارستان لازم است مادر و کودک جدا شوند شیردوش مادر فراموش نشود و از شیر جمع شده کودک را تغذیه کنید اگر به هنگام بستری شدن مادر دارویی را استفاده میکند که در شیر ترشح میشود و برای کودک صلاح نیست از آن شیر دوشیده شده به کودک ندهید . بلافاصله پس از رفع مانع ، نظم شیردهی مادر مستقیماً به کودک خود شروع میشود و روند قبلی ادامه خواهد یافت .

درد سینه ها : از عوامل شایع قطع شیردهی مادران همین دردهای سینه است که روی تک سینه و پرشدن سینه احساس میشود که عامل آن پرشیری ، التهاب و زخم سرسینه ها می باشد .

سینه پر : پرشدن و سفتی سینه بیشتر به علت تجمع شیر در لوله های شیردهی و پرخون شده و افزایش عروق خون رسانی به سینه است که سبب سفتی و سنگینی و احساس درد میشود . اگر روش شیردادن خوب نیست یا فاصله شیردهی زیاد شود و یا کودک خواب آلود باشد این پر شدگی پیش آمد می کند و راه حل مشکل بستگی به علت آن دارد که از جمله افزایش دفعات شیردهی بخوبی این پرشدگی را رفع خواهد کرد .

تک سینه : درد نوک پستان بویژه در روزهای اولیه شیردهی کمتر مادری را نگران نکرده است .عوامل آن عادت نداشتن به مکیدن نوزاد و ناجور قرار گرفتن سر سینه در دهان نوزاد و گاهی زخمها و خراش هایی استکه روی پوست آن بوجود میآید که ممارست آرام در شیردهی و استفاده از پماد و ویتامین دی و رعایت بهداشت و پوشانیدن نوک پستان بهبودی را به ارمغان میآورد .

سینه ملتهب : آزردگی ، قرمزی ، سختی توأم با تب و لرز بین 2 تا 10 درصد موارد در سه هفته اول شیردهی برای مادر بروز میکند و تب و لرز توأم است و درجه حرارت تا 40 درجه میرسد . ساده ترین علت گرفتگی لوله های شیر استکه با گرم کردن و ماساژ بسیار آرام قابل رفع شدن است و پرشدگی و دردناکی پستانها هم معمولاً دو طرفی و یا حوصله وآرامش بهبودی می یابد . گاهی بدخیمی سینه توأم با شیردهی پیش میآید که تشخیص اختراق آن با التهاب میکربی با توجه به سابقه معاینه سینه ها به راحتی امکانپذیر است اما از همه شایع تر التهاب سینه ها توسط ورود میکربهای اسقف و هموفیلدس و اشرشیا و انتروباکتریها میباشد که احتیاج به درمان با آنتی بیوتیکهای ویژه خود را دارد که برای کودک هم ضرر نخواهد داشت .

مصرف مسکن و دریافت مایعات توصیه شده ، در روزهای شدت بیمار پستان آلوده آرام دوشیده شود و پستان سالم برای تغذیه کودک مصرف میشود و پس از شروع بهبودی کودک از هر دو سینه میتواند تغذیه شود . چنانچه سریعاً به درمان ماستیت ( التهاب سینه ) نپردازند ممکنست تبدیل به آبسه شود و شروع به موقع آمپی سیلین ، سفالکسین ، آموکسی سیلین میتواند از بروز آبسه پستان جلوگیری به عمل آورد اگر مادر به داروهای فوق حساسیت دارد از ارتیرویسین ودیگر داروها هم میتوان بهره گرفت .

آبسه : پس از گذشتن بیش از یکی دو روز از التهاب میکربی سینه ها ممکنست توده نرم چرکی که آنرا آبسه پستان میگویند حادث شود که بایستی شکافته ومحتویات آن کاملاً خالی شود و اگر بیش از یک توده آبسه موجود است هم آنها باز میشود و با انگشت داخل آنها کاملاً تخلیه و زه کشی میشود و شیر مادر هم دوشیده میشود و بعد از 24 ساعت دوباره قابل استفاده است . اخیراً با استفاده از شیوه سونوگرافی آبسه را تخلیه میکنند و موفق هم بوده اند .

کار و شیردهی : مادران پس از گذراندن چندماه اول بعد از زایمان اغلب به کاری خارج از منزل اشتغال دارند و مایل هستند شیردهی را ادامه دهند در مراکز بزرگ کارفرمایان تسهیلات ویژه برای شیردهی و نگهداری مادران بهنگام کار آنان در آن مراکز تهیه کرده اند که هم موانع شیردهی را از جلو پای آنان بر میدارد ولی مادرانیکه چنین حمایت هایی را در محل کار ندارند میتوانند در ساعات منظم شیر خود را بدوشند و آنرا طی شرایطی که خواهد آمد ذخیره سازی کنند در ساعاتیکه بکار خارج اشتغال می ورزند دیگری آن شیر را به کودک ارائه کند .

همچنین از ساعات شیردهی و زودتر بخانه برگشتن هم راهی مناسب است که برخی از مؤسسات آنرا انتخاب میکنند. آنچه مسلم است هر گونه راهی که پیش گرفته شود که شیر مادر به کودک برسد موجب رشد و سلامت عمومی وی خواهد شد و به بهانه های مختلف نبایستی اجازه داد شیردهی مادر قطع گردد .

دوشیدن : دوشیدن با دو دست و از هر دو پستان درآن واحد صرفه جویی در دقت خواهد کرد اما استفاده از مکنده معمولی و برقی هم میتواند جایگزین آن باشد . رعایت بهداشت سینه ها و وسائل جمع آوری شیر و ذخیره سازی بایستی سرلوحه کار باشد و مادرانی هستند که در ساعات فراغت کار هم می توانند از این روشها استفاده کنند و شیر برای کودک ذخیره سازی نمایند . بهتر است مدیریتها متوجه شوند که اگر کارمندهای شرکت ها کودک خود را شیر بدهند سلامت کودک تأمین میشود و ساعتهای کار کارمندان که صرف پرستاری از کودک بیمار میشود کم میگردد و بازده کاری کارمندان افزایش خواهد یافت .

ذخیره سازی : اگر شیر را با رعایت شرایط بهداشتی بدوشند و بلافاصله آن را روی یخ قرار دهند یا در یخچال نگهداری کنند تا دو روز برای کودک قابل شرب است . اگر مایل هستید که مدت زمان بیشتری ذخیره سازی کنید بلافاصله شیر را یخ بزنید ( فریزر ) و هر چه سردتر باشد بهتر است و آنرا 3 تا 6 ماه هم میتوان نگهداری کرد . برای باز کردن شیر یخ زده از قرار دادن آن درهوای داخل و یا زیر آب ملول قراردادن استفاده کنید و از آب جوش و حرارت مستقیم و میکروفر استفاده نکنید . این شیر باز شده تا 24 ساعت بشرطی که در یخچال نگهداری شود برای شرب کودک ایرادی نخواهد داشت .

جامعه و شیردهی : امروز شیردادن شایع تر از 30 سال قبل است و دستورات اجتماعی ، مذهبی هم حامی آن می باشد . درایران شیردهی تا دو سال جزء باورها است و کودکان را در مجامع و محافل و رستوران ها هم برای شیردهی میتوان به همراه مادران دید . پزشکان و بیمارستانها و ارائه دهندگان درمان و بهداشت حمایت خود را از این مادران دریغ نمی دارند .هر نوع مشوق که به مادران شیرده تعلق گیرد بازده بسیار ارزنده ای برای جامعه بدست خواهد آورد .

سنوات شیردهی : مسلم است که نوزاد 9 ماه تولد شده را باید تا 6 ماه فقط از شیر مادر تغذیه کرد زیرا بهترین ماده خوراکی برای تأمین رشد و نمو وی می باشد . ادامه شیردهی بعد از 6 ماه اول هم توصیه شده که درکنار آن به تغذیه با دیگر خوراکیها و بالاخره به مواد خوراکی جامد خواهد پیوست دراین زمان اضافه کردن افزودنی ها از جمله آهن هم توصیه میشود . شیردادن تا دو سال و بیش آن و حتی به هنگام بارداری بعدی یعنی ادامه شیردهی توأم با حاملگی هم اشکالی ندارد . فقط مادران بایستی متوجه پوکی استخوان باشند و از مصرف D-CA خودداری ننمایند . اما بهتر است فاصله بین دو حاملگی با احتساب دو سال شیردهی و قطع آن حدود سه سال در نظر گرفته شود .

برای خاتمه دادن به شیردهی بهترین راه کاستن از تعداد و دفعات شیردهی به تدریج و در مدت چندین روز می باشد . همچنین تغذیه کودک را با شیر خشک و شیر گاو آهن افزوده و خوراکیها دیگر تأمین و اشباع نمایید .و گاهی هم کودک خود ناگهان شیر مادر را ترک میکند که اگر پس از یک سالگی باشد بفال نیک گرفته میشود . اگر میخواهید شیر را ناگهان قطع کنید برای کودک کمی ناراحت کننده است ولی درمدت 3 تا 4 روز به شیر و خوراکیهای دیگر می پیوندد و خود را سیر میکند . مادر بایستی سینه ها را به بندد و اگر پرشد برای رفع ناراحتی مختصری بدوشد و از قرار دادن کیسه آبسرد هم میتوانند استفاده کنند و هورمونهای قطع شیردهی در اغلب مواقع لزومی نخواهد داشت .