اكثر تحقيقات انجام شده در زنان تحت درمان ART ( روشهای کمک باروری ) از اين تئوري حمايت ميكنند كه پريشاني عاطفی با كاهش موفقيت درمان در ارتباط است. بيخوابی و محروميت از خواب نوسانات روزانه چند هورمون مربوط به توليد مثل و باروري را تغيير ميدهد وحتی برعملکرد بیولوژیک بدن مانند واکنشهای ایمنی بین مادر وجنین که جهت لانه گزینی لازم است تأثیرمیگذارد. سطح پایه استرس فرد حتی با تعداد تخمکهای بدست آمده و لقاح شده ، میزان بارداری ، میزان تولد زنده و وزن تولد ارتباط قابل توجهی دارد.بطوریکه میزان موفقیت در کسانی که از آموزش و حمایت کافی جهت کاهش استرس بهره میگیرند بیشتر است.مطالعات جدیدتر نشان داده اند که وجود استرس قبل از شروع درمان نازایی و سیکل آی وی اف این مزیت را دارد که فرد فرصت آموزش جهت کاهش اضطراب را دارد ولی استرسهای در طول سیکل درمان ، اثر منفی بر نتایج روشهای کمک باروری و آی وی اف میگذارند.
در افرادی که سطح استرس بالایی ندارند اموزش تکنیکهای تن آرامی ، روشهای مدیریت استرس ، آموزش مهارتهای انطباق ، گروه درمانی و بکار گیری توصیه های روانشناسی بسیار کمک کننده است اما در موارد شدید حتی دارو درمانی لازم میگردد.
1- ورزش :پیاده روی، شناکردن یا سایر ورزشهای متعادل ممکن است استرس شما را بکاهد، و مزایای اضافی هم دارد. زنان دارای اضافه وزنی که از طریق فعالیت جسمی وزنشان را کم میکنند ، به باروری خودشان هم کمک میکنند . کاهش وزن حتی در حد چند کیلوگرم در افراد دچار افزایش وزن باعث نظم سیکل قاعدگی وتخمک گذاری میگردد . ورزشهای که انرژی زیادی مصرف میکنند ، مانند دویدن یا جاگینگ ( دویدن آرام ) موادی به نام اندورفینها ( افیونهای درونزا ) در بدن تولید میکند که باعث احساس ارامش و راحتی در فرد میشود. البته باید توجه داشت که تمرینات ورزش بیش از حد ، نیز با آزادکردن کورتیزول باعث عدم تعادل هورمونها ،بی نظمی سیکلهای قاعدگی و اثرات منفی بر باروری میگردد.
2- گوش دادن به موسیقی های ملایم مخصوصا موسیقی های هم نوای طبیعت و اواز خواندن و زمزمه کردن اشعار کودکانه نیز باعث کاهش استرس میشود.
3- تمرینات تنفسی منظم بویژه تنفس عمیق باعث تقویت عضلات و ریلکس شدن انها میگردد.
4- شرکت در کلاسهای یوگا وانجام حرکات کششی و نرمشی ملایم باعث آرامش جسمی و تمرکز ذهنی میشود.
5- خواب کافی ، تغذیه مناسب ( استفاده از میوه ها و سبزیجات بیشتر ، نوشیدن مایعات به اندازه کافی در طول روز ، گنجاندن مواد پروتئینی بیشتر در رژیم غذایی روزانه ، مصرف کمتر چربیها وغذاهای سرخ کرده، مصرف ویتامینها )
6- انجام دادن کارهای لذت بخش هر چند به ظاهر کوچک و کم اهمیت میزان سروتونین، ماده شیمیایی بالابرنده خلق در مغز، را می افزاید که در مقابله با نگرانی ها بسیار کمک کننده است.
اگر شما زوج محترم به دنبال درمان ناباروری هستید و میخواهید بهترین نتیجه را از درمان بگیرید به خاطر داشته باشید که باید در کنار هم باشید نه مقابل هم. هیچ وقت یکطرف را مقصر ندانید و در تمام مراحل درمان همراهی و همکاری داشته باشید.همچنین انتخاب یک پزشک متخصص خوب جهت درمان ناباروری که بتواند درتمام طول مدت درمان در کنار بیمار باشد و به او آرامش بدهد و از استرسهای او بکاهد بسیار اهمیت دارد.
دکتر منصوره پژمان منش متخصص زنان زایمان و فوق تخصص ناباروری و آی وی اف در اصفهان
نسخه اصلی مطلب استرس و ناباروری - بخش دوم را در سایت دکتر منصوره پژمان منش بخوانید.