درمان خار پاشنه بدون جراحی اکثرا توسط روشهای متخصص های طب فیزیکی، ورزش، استفاده از کفش و کفی طبی مناسب برای خار پاشنه امکانپذیر است. خار پاشنه، زائده ای استخوانی است که در استخوان پاشنه پا پدید می آید. مچ پای انسان مرکب از هفت استخوان است که بزرگ ترین آنها، استخوان پاشنه است. گاهی در این استخوان، یک زائده خار مانند تشکیل می شود که دردناک شده و می تواند در راه رفتن اختلال ایجاد کند. مهمترین علت دردهای پاشنه، خار پاشنه است؛ امّا جالب این جاست که این درد به علّت خار به وجود نمی آید؛ درواقع، درد را همان چیزی به وجود می آورد که باعث به وجود آمدن خار پاشنه هم هست.

خار پاشنه چیست ؟

خار پاشنه در اثر التهاب فاسیای کف پا ایجاد می شود. فاسیای کف پا، یک باند پهن است که در کف پا از پاشنه تا انگشتان پا کشیده می شود. اگر به هر علّت، فاسیا ملتهب شود و این التهاب طول بکشد، می تواند باعث رسوب کلسیم در محل اتصال فاسیا به پاشنه پا شود. این رسوب غیر طبیعی کلسیم، به شکل یک زائده کوچک خارمانند است که به آن خار پاشنه گفته می شود. خار پاشنه به خودی خود دردناک نیست بلکه درد، ناشی از کشیدگی فاسیا است.

علل و عوامل ایجاد خار پاشنه

چنانکه گفتیم، علّت بروز این بیماری، وارد آمدن فشار یا آسیب به بافت پاشنه پا است که به التهاب فاسیای کف پا و استخوانی شدن بست های کف پا منجر می گردد. عوامل متعدّدی می توانند این مسأله را موجب شوند که به طور عمده عبارتند از:

• اضافه وزن (خار پاشنه بیشتر در افراد چاق دیده می شود).
• افزایش ناگهانی وزن در دوران بارداری.
• صافی کف پا
• مشکلات بیو مکانیک ( ناهنجاری هایی که منجر به راه رفتن غیر عادی می شود).
• التهاب مفاصل کف پا به هر دلیل.
• پوشیدن کفش نامناسب (پاشنه خیلی بلند کفش، تنگ بودن کفش، کفش بدون پاشنه و صاف و …)
• دویدن (راه رفتن زیاد از دویدن کمتر ضرر دارد).
• ایستادن به مدت طولانی.
• مصرف چای، هم در ایجاد التهاب اوّلیه فاسیای کف پا و هم در رسوب ثانویه کلسیم و تشکیل خار پاشنه موثر است.

علایم و عوارض خار پاشنه

خار پاشنه، عموما، خود را با درد می نمایاند. درد خار پاشنه، به صورت دردی مبهم است اما گاهی هم به صورت دردی تیز حس می شود و فرد ابراز می دارد که چیزی همچون سوزن درون پاشنه پاست که بر اثر فشارهایی مثل راه رفتن، درد ایجاد می کند. محل احساس درد در مرکز پاشنه یا لبه داخلی آن است؛ شدت درد خار پاشنه در ابتدای صبح، بعد از بیدار شدن و نیز بعد از استراحت، بیشتر است و با راه رفتن کم می شود.

این درد ، در اولین قدم بعد از استراحت طولانی مدت، بسیار شدید است. راه رفتن روی سطوح سخت و نا هموار و حمل اشیاء سنگین، منجر به افزایش درد می شود. گاهی هم با وسیع شدن زائده، درد خود به خود نیز ایجاد می گردد که در حال استراحت هم باقی می ماند. در برخی حالات که هنوز بیماری پیشرفت چندانی ندارد، ممکن است که فرد کاملا بدون علامت باشد و بیماری وی، به طور اتّفاقی در عکس ساده رادیولوژی تشخیص داده شود.

روشهای درمان خار پاشنه

فرد مبتلا، بر اثر درد به هنگام راه رفتن، سعی می کند فشار زیادی به پای مبتلا وارد نسازد؛ در نتیجه لنگان لنگان راه می رود و این لنگش، به مرور زمان و در صورت عدم درمان، موجب پیدایش ناراحتی هایی در قسمت تحتانی کمر و زانو می شود. بنابراین خار پاشنه را باید حتما مداوا کرد. اصول درمانی خار پاشنه ساده و شامل موارد زیر است:

درمان خار پاشنه با استراحت

اولین قدم در درمان خار پاشنه، استراحت است در بسیاری از موارد دیده شده که استراحت به تنهایی حتی دردهای شدید را از بین برده است. همچنین بیمار بایداز ایستادن طولانی مدت هم خودداری کند.

کاهش وزن

کنترل وزن و درمان چاقی از فشار بیش از حد روی پاها جلوگیری کرده و در درمان خارپاشنه بسیار موثر است.

استفاده از پد خار پاشنه

پد مخصوص خار پاشنه را می توانید از داروخانه ها تهیه نموده، به طور دائم در کفش خود استفاده کنید. پد، باعث کاهش فشار بر روی پاشنه و بهبود درد پا خواهد شد.

درمان خار پاشنه با طب فیزیکی

1. تمرینات کششی: کشش عضلات ساق پا و فاسیای کف پا برای کاهش فشار روی پاشنه پا.
2. ماساژ درمانی: بهبود جریان خون و کاهش التهاب ناحیه پاشنه.
3. اولتراسوند تراپی: استفاده از امواج صوتی برای کاهش التهاب و درد پاشنه پا.
4. شاک ویو تراپی: ارسال امواج شوکی به ناحیه برای تحریک ترمیم بافتی.
5. استفاده از ارتزهای طبی: کفش و کفی طبی مخصوص خار پاشنه برای کاهش فشار روی پاشنه.

متخصص طب فیزیکی برای درمان خار پاشنه در اصفهان، با توجه به میزان درد و آسیب وارده به پاشنه پا در افراد مبتلا به زائده خار پاشنه با بررسی علائم ممکن است در ابتدا روشهای خانگی مانند آموزش ورزشهای مناسب برای خار پاشنه پا را توصیه نماید و در موارد با شدت کمی بیشتر از روشهای نامبرده مانند شاک ویوتراپی خار پاشنه ، اولتراسوندتراپی و کفش و کفی های طبی مناسب برای خار پاشنه استفاده نماید.

مقایسه روش های جراحی و طب فیزیکی برای درمان خار پاشنه

روشهای جراحی	روشهای طب فیزیکی
کاربرد در صورت شدت زیاد و مقاوم به سایر درمانها	کاربرد برای موارد خفیف تا متوسط و درمان اولیه
هدف برداشتن زائده استخوانی است	هدف کاهش التهاب، درد و بهبود عملکرد
مدت زمان بهبودی طولانی تر	مدت زمان بهبودی کوتاه تر
احتمال عفونت، درد و آسیب به بافتهای مجاور	حداقل عوارض جانبی یا بدون عارضه
هزینه بالاتر	هزینه کمتر
نیاز به بستری و استراحت	بدون نیاز به بستری

اگر چه جراحی ممکن است درمان قطعی و فوری خار پاشنه باشد اما در اکثر موارد روشهای طب فیزیکی برای درمان خار پاشنه در اکثر بیماران موثر است و در صورت رعایت مراقبتهای اصولی پس از انجام هر دو روش می تواند برگشت پذیری آن را به صفر برساند.

ورزش های موثر در درمان خار پاشنه

کشش فاسیای کف پا

یک باند پهن در کف پا و زیر انگشتان پا قرار دهید و دو سر آن را در در دست گرفته بکشید به طوری که انگشتان پا به صورت نزدیک شوند. این وضعیت را به مدت سی ثانیه نگه دارید.هفت یا هشت مرتبه در روز، این کار را تکرار نمایید.

کشش تاندون آشیل

بایستید و یک پا را جلوتر از پای دیگر قرار دهید، پای جلویی را از زانو خم کنید. دقت کنید که تماس کف هیچ یک از پاها نباید با زمین قطع شود. در این حالت باید در پشت ساق، احساس کشش نمایید. این حالت را به مدت سی ثانیه نگه دارید و هفت یا هشت بار در روز انجام دهید.

گرفتن خودکار با پا

یک خودکار را روی زمین قرار دهید و با پاها آن را از زمین بردارید به طوری که کل انگشتان پا اطراف خودکار را بگیرد. برای پنج ثانیه خودکار را به همین حالت نگه دارید. انجام این کار ، سه یا چهار بار در روز کافی است.

نوشتن حروف الفبا

با انگشت بزرگ پا ، حروف الفبا را در هوا بنویسید.این کار را سه بار در روز برای هر پا ، انجام دهید.

استفاده از آب گرم

هر روز عصر یا صبح یا قبل از بیرون آمدن از رختخواب، به مدت پانزده دقیقه پاهایتان را در آب گرم قرار دهید. سپس پای خود را خشک کرده و به مدت پنج تا ده دقیقه با گوشت کوب به ملایمت روی پاشنه پا بکوبید. مراقب باشید ضربه هایتان محکم نباشد.

استفاده از یخ

در یک لیوان بستنی ، آب بریزید و در فریزر قرار دهید . پس از نیم ساعت یک چوب بستنی در لیوان قرار دهید و بگذارید کاملاً یخ ببندد؛ سپس چوب بستنی را در دست گرفته و به صورت دایره های هم پوشان روی پاشنه پا بکشید به طوری که هر دایره، نصف دایره قبل را بپوشاند. البته این روش تنها در کم کردن درد و التهاب خار پاشنه مؤثّر است و نمی تواند باعث درمان بیماری شود.

کفی مخصوص کف پای صاف

چنانچه کف پایتان صاف است و قوس طبیعی خودش را ندارد؛ از کفی های خاص به منظور حفظ قوس کف پا بهره ببرید.

بهترین مسکن ها برای درد خار پاشنه

مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(مثل استامینوفن، بروفن، مفنامیک اسید و ایندومتاسین) به عنوان مسکّن، تزریق استرویید به عنوان ضدّ التهاب، استفاده از دستگاه الکتروتراپی از روش های مورد استفاده در طبّ کلاسیک هستند.
پس از بهبودی، توصیه به استفاده طولانی از پد خار پاشنه و ورزش های کششی می شود.

نتیجه گیری

اگر خار پاشنه درمان نشود، ممکن است مشکلاتی از قبیل درد مزمن در ناحیه پاشنه، کاهش تحرک، ایجاد مشکلات ثانویه و فشار نادرست به پا، زانو، یا ستون فقرات، التهاب مزمن و در نهایت تأثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد و کاهش دامنه حرکتی پاها ایجاد شود. درمان به موقع می تواند از این عوارض جلوگیری کند و وضعیت بیمار را بهبود بخشد.

انتخاب دکتر متخصص طب فیزیکی خوب برای درمان خار پاشنه نیز می تواند روند درمان را برای شما سریعتر و راحت تر نماید. کلینیک طب فیزیکی دکتر سلمان فلاح در اصفهان آماده مشاوره و درمان شما عزیزان در این زمینه است.

نسخه اصلی مطلب خار پاشنه ؛ از علل تا درمان را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---