التهاب نیام کف پا یا پلانتار فاشیاتیس شایعترین علت درد پاشنه است. خوشبختانه ۹۰ درصد تمام موارد التهاب نیام کف پا با موفقیت، با درمانهای غیر جراحی و نسبتا محافظه کارانه، درمان میشوند.

از زمان شروع درمان، التهاب نیام کف پا معمولا چند ماه طول میکشد تا بهبود یابد. ممکن است ۶ تا ۱۸ ماه زمان ببرد تا درد و التهاب فروکش نماید.
در صورتی که بیمار به درمان پاسخ نداده و درد پاشنه همچنان وجود داشت، درمان جراحی ممکن است لازم باشد. مشخص شده است که جراحی التهاب نیام کف پا، بسیار موثر است اما امکان بروز عوارض پس از عمل جراحی وجود دارد.

دارو درمانی برای التهاب نیام کف پا

شایعترین نشانه التهاب نیام کف پا، درد پاشنه است، به خصوص هنگامی که اولین قدم صبحگاهی را برمیدارید یا پس از استراحت به مدت طولانی راه میروید. درد معمولا به مرور کمتر میشود اما پس از فعالیت افزایش می یابد.

• داروهای مسکن ضد التهاب

درمان معمولا با داروهای مسکن بدون نسخه مدیریت میشود تا التهاب همراه با این وضعیت، درمان شود. داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند در کاهش درد و تورم التهاب نیام کف پا، موثر باشند.

هر دو مسکن نام برده، داروهای غیر استروئیدی هستند و عوارضی دارند به خصوص در صورتی که مدت طولانی استفاده شوند. مشکلات گوارشی مانند سوزش معده و حالت تهوع شایعترین عوارض جانبی داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی هستند. عوارض کمتر شایع اما جدی تر آن عبارتند از واکنش آلرژی، پرفشاری، صدمه دیدن کبد یا کلیه.

• تزریق کورتیزون

در موارد درد و التهاب شدید که به داروهای غیر استروئیدی پاسخ نداده است ممکن است تزریق کورتیزون تجویز شود. داروهای کورتیزون یا کورتیکواستروئید برای درمان انواع مختلف بیماریها مانند آرتروز ، بورسیت و نقرس و همچنین واکنش آلرژی استفاده میشود.

این داروها التهاب در سرتاسر بدن و یا در ناحیه خاصی از بدن را درمان میکند. کورتیزون در نیام کف پا تزریق میشود. نیام کف پا نوار بافتی است که در کف پا قرار دارد.

کورتیزون یک داروی ضد التهاب قوی است و عوارض جانبی شدیدی دارد. چند تزریق میتواند به پارگی نیام کف پا یا منقیض شدن پد چربی که روی استخوان پاشنه را میپوشاند، منجر شود. بنابراین امروزه سعی میشود از انجام تزریقهای مکرر کورتون پرهیز شده و روشهای جدیدتری از جمله پی آر پی ، ازن و رادیوفرکوئنسی استفاده شود.

درمانهای خانگی التهاب نیام کف پا

بسیاری از درمانهای محافظه کارانه و غیر تهاجمی التهاب نیام کف پا را میتوان در منزل انجام داد. این درمانها ترکیبی از استراحت دادن به کف پا، اجتناب از فعالیتهایی که وضعیت را بدتر میکنند، درمانهای مدیریت درد و تکنیکهای تقویت عضلات کف پا در دوران بهبودی می باشد.

• استراحت دادن به کف پا

تقریبا یک چهارم بیماران مبتلا، با استراحت تا حد زیادی بهبود می یابند. از فعالیتهایی که در آنها باید چیزی بلند کنید یا بر کف پا فشار وارد کنید اجتناب کنید تا در دوره التیام، درد ایجاد نشود.
با این حال استراحت به خصوص برای ورزشکاران و افرادی که به واسطه شغل خود باید زیاد راه بروند یا بایستند، دشوار است. افراد فعال میتوانند با انتخاب فعالیت هایی که فشار بر نیام کف پا را به حداقل می رساند مانند شنا و دستگاههای ورزشی مربوط به بالاتنه، تا حد ممکن استراحت نمایند.

• یخ گذاشتن

یخ گذاشتن بر روی محل درد همانند برخی داروها خاصیت ضد التهابی دارد. معمولا کمپرس سرد با فواصل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ای بر روی محل درد قرار داده میشود. برای سرما درمانی باید قطعات یخ را داخل دستمال پیچیده و بر روی پاشنه بگذارید و یا پای خود را در وان یا تشت حاوی آب و قطعات یخ به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه فرو ببرید. این کار به خصوص پس از ورزش یا در پایان روز کاری مفید است.

• حرکات کششی و تقویتی

ورزش به کاهش درد التهاب نیام کف پا کمک میکند و عضلات منقبض شده را شل کرده و انعطاف پذیری را افزایش میدهد . همچنین با ورزش میتوان عضلات پا را تقویت کرد.

تکنیکهای کششی ساده با کمک پله ها، دیوار و اشیائی که در زیر کف پای خود میگذارید و پا را بر روی آن میغلتانید، انجام شود. در حرکات کششی ممکن است از اشیاء کوچک مانند تیله استفاده شود. فیزیوتراپیست به شما نحوه انجام برخی از ورزشهای کششی و تقویتی مفید برای پایین پا و کف پا را نشان میدهد که به پایدار سازی قوزک و پاشنه کمک مینماید.

پژوهشها نشان میدهند بسیاری از بیماران التهاب نیام کف پا با ورزشهای کششی و تقویت کننده عضلات کمک شایانی به روند بهبودی خود میکنند.

• آتل شبانه، ارتوتیک و نوار پیچی کف پا

ارتوتیک یا ارتوز به وسیله هایی گفته میشود که در کفش یا کف پا پوشیده میشود تا درد و مشکلات راه رفتن را مدیریت نماید. از جمله اینها میتوان به پد و کفی طبی و کاپ پاشنه اشاره کرد که به عنوان بالشتک و ضربه گیر در نواحی حساس مچ پا استفاده میشود.

در نوار پیچی یا تپینگ کف پا، بانداژ مخصوصی در کف پا قرار داده میشود تا فشار وارد شده بر رباطها را با جلوگیری از حرکت زیاد نیام کف پا، کاهش دهد. برخی افراد تنها پیش از فعالیتهای ورزشی نوار پیچی انجام میدهند و برخی دیگر در طول روز از این روش بهره میگیرند.

آتل شبانه به انواع وسیله هایی گفته میشود که با ملایمت ماهیچه ساق پا و قوس پا را تحت کشش قرار میدهد. این وسیله شب هنگام استفاده میشود و پنجه را بالا میکشد.

روشها و تکنیکهای جدید درمانی خار پاشنه و التهاب نیام کف پا

از جمله روشهای جدیدی که در صورت عدم پاسخ به درمانهای گفته شده در بالا استفاده میشود، تزریق ازن، پی ار پی و یا رادیو فرکوئنسی عصب ناحیه خار پاشنه میباشد که در این روش عصب ناحیه مبتلا را از بین برده تا بیمار دردی احساس نکند. این روش عوارض اعمال جراحی باز را نداشته و بطور سرپایی انجام میشود. پی آر پی و ازن تراپی هم از جمله روشهایی هستند که اثربخشی ای مانند اثربخشی داروهای کورتون را داشته اما عوارض کورتون را ندارند چون اصولا مکانیسم اثربخشی انها با کورتونها کاملا با هم متفاوت است ( این روشها توسط فوق تخصص درد در کلینیک درد انجام میشود).

• عمل جراحی برای التهاب نیام کف پا (توسط جراح مفاصل)

توصیه میشود در صورتی که درمانهای غیر جراحی و کم تهاجمی تا دوازده ماه انجام شده و نتیجه ای در بر نداشتند و درد و التهاب همچنان با وجود حتی تزریقات توضیح داده شده در بالا وجود داشته یا بدتر شد، عمل جراحی انجام شود.

روشهای جراحی برای درمان التهاب نیام کف پا عبارتند از :

1. عمل رسسیون عضلات دوقلو (Gastrocnemius Recession) عضلات منقبض ساق پا (عضلات دوقلو) فشار را بر نیام کف پا افزایش داده و باعث دشواری خم شدن پا میشود. در این روش جراحی، افزایش طول این عضلات انجام میشود.
2. عمل آزاد سازی نیام کف پا در این عمل که به عنوان فاشیوتومی پلانتار نیز شناخته میشود، برش کوچکی در رباط نیام کف پا ایجاد میشود تا تنش در بافتها آزاد شود.
3. عمل جراحی برای التهاب نیام کف پا بسیار موثر بوده و بیشتر بیماران بهبود می یابند. اما عمل جراحی ممکن است انحنای کف پا را تضعیف نماید و خطر صدمه دیدن عصبها نیز وجود دارد.

• درمان التهاب نیام کف پا با امواج شوک خارج از بدن

یک روش دیگر برای بیماران مبتلا به التهاب مزمن نیام کف پا، شوک درمانی خارج از بدن (ESWT) است. در این روش غیر تهاجمی از امواج صوتی با انرژی بالا استفاده میشود. امواج مستقیما به محل درد تابانده میشوند تا بهبودی بافتها را تحریک و تقویت کنند.

در این روش نیازی به برش نیست و احتمال عوارض نسبتا کم است. اما ممکن است کبودی، تورم، درد یا بی حسی تجربه شود. همچنین تردیدهایی در مورد تاثیر گذاری این روش وجود دارد.

نسخه اصلی مطلب التهاب نیام کف پا و خار پاشنه را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---