بطور كلی اندوسكوپی در فیلد بینی و سینوس دو كاربرد عمده دارد :
كاربرد تشخیصی :
بسیاری از بیماریهای بینی بویژه بیماریهای مخاطی كه ممكن است در سی تی اسكن ، ام آر آی بخوبی مشهود نباشد ، براحتی با آندوسكپ قابل تشخیص است . یكی از ویژگی های عمل آندوسكوپ در مقیاس با روشهای تصویر برداری رادیولوژی ، عدم نیاز به پرتوهای مضر است .لذا بدون نگرانی و به كرات قابل استفاده است ( حتی در خانمهای باردار) آندوسكوپی بینی در تشخیص سینوزیت ، تورم مخاط و حساسیت ، تومورهای بینی ، جسم خارجی ، علل خونریزی بینی ، وجود پولیپ، بزرگی آدنوئید یا لوزه سوم ، نشت مایع مغزی ، بررسی اختلال بویایی ، بررسی علل گرفتگی گوش ، بررسی علل سردرد ، بررسی علل بوی بددهان كاربرد دارد و با توجه به عدم نیاز به پرتوهای مغز آندوسكپی برای بیمار قابل تكرار است .
لذا نقش مهمی در بررسی پاسخ بیماران به درمان دارویی یا جراحی داشته و بعد از پایان دوره درمان می توان آنرا برای بیمار تكرار كرد .
آندوسكوپی تشخیصی تحت بی حسی موضعی و بدون نیاز به بیهوشی عمومی و بصورت سرپایی در مطب یا درمانگاه قابل انجام است . در بسیاری از موارد در كودكان نیز می توان بصورت سرپایی آنرا انجام داد .انجام این روش بین 5 تا 10 دقیقه طول می كشد .
كاربرد درمانی آندوسكوپی سینوس :
كاربرد درمانی آندوسكوپی سینوس بیشتر در اتاق عمل وزیر بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی است .یكی از علل عود سینوزیت ، انسداد دهانه سینوسها ، اختلال در تخلیه ترشحات و تهویه سینوس است . این انسداد به علت تورم مخاط ناشی از عفونت ، حساسیت ، انحراف تیغه میانی بینی ویا تنگی مجرای خروجی سینوس است . این تنگی و انسداد گاه همراه پولیپ می باشد .
در جراحی آندوسكوپیك بینی وسینوس، به كمك آندوسكوپ فقط نواحی از بینی و سینوس كه دچار عارضه است تحت جراحی قرار گرفته و تنها دهانه سینوس گشادتر می شود ، بدین ترتیب از صدمه به نسج سالم بینی كه موجب اختلال در حركت مخاط میگردد، جلوگیری می شود .این تفاوت بین این روش جراحی باروشهای دیگر جراحی های سینوس است .
استفاده از آندوسكوپی بینی و سینوس در مواردی غیر از سینوزیت :
همانطور كه گفته شد در این روش می توان بدون صدمه به بافتهای سالم تنها نواحی خاص را كه لازم است ، تحت جراحی قرار داد . از این روش جراحی می توان غیر از سینوزیت در موارد زیر نیز استفاده كرد :
1- در مان تومورهای خوش خیم و بدخیم سینوس ( سرطان سینوس ) . آندوسكوپ امكان دید مناسب حاشیه تومور را میدهد لذا می توان تومور را به دقت و بدون صدمه به ساختمانهای مجاور مثل چشم و مغز خارج كرد .
2- جراحی تومورهای قاعده جمجمه : دسترسی به تومورهای قاعده جمجمه بسیار سخت و پر عارضه است . این تومورها در قسمت تحتانی مغز و در فضای بین جمجمه و بینی یا جمجمه و گوش قرار می گیرند . در روشهای معمولی ، دسترسی به این تومورها و برداشتن آنها نیاز مند عبور از مغز یا كنارزدن آن است كه عوارض بسیار شدید و حتی مرگبار دارد .
در روش جراحی آندوسكوپیك ، می توان بعضی از این تومورها را از بینی و با دید آندوسكوپ و با وسایل ظریف خارج كرد . دراینصورت احتمال صدمه به عناصر مغزی و طول دوره درمان و اقامت در بیمارستان كاهش می یابد. سالهاست كه در جراحی غده هیپوفیز از این روش استفاده می شود .
3- ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی : بطور طبیعی به واسطه وجود چند لایه كه بصورت عایق عمل می كند ، بین مغز و فضای بینی ارتباط وجود ندارد. این عناصر جداگانه عبارتند از مخاط بینی و سینوس ، استخوان قاعده جمجمه و پرده دورا یا سخت می باشد .گاهی موارد بعلت ضربه ، تومور یا بصورت خودبخود بین مغز و فضای بینی ارتباطی باز می شود .
ضربات وارده به سر می توانند موجب پارگی این عناصر جدا كننده شود . بعضی موارد نیز نقص و یا ضعف این لایه ها سبب ایجاد سوراخ بین مغز و بینی می شود در نتیجه مایع مغزی و نخاعی می تواند وارد بینی شده و بصورت آبریزش غیر چركی شفاف خود را نشان میدهد . این عارضه بسیار خطرناك بوده و میتواند موجب انتقال عفونت از بینی به مغز ومننژیت گردد كه گاهی مرگبار است. در بسیاری از این بیماران میتوان از راه بینی و با كمك اندوسكوپ و بدون نیاز به باز كردن مغز، سوراخ بین بینی و مغز را ترمیم كرد .