روش کم تهاجم آندوسکوپی برای درمان دیسک کمر

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

نتایج پژوهشها حاکی از اثربخشی بالای روشهای نوین درمان دیسک از جمله اندوسکوپی است که در مقایسه با جراحی باز مزایای متعددی نیز دارند.دکتر محمد ابراهیم طاهریان، متخصص ارتوپدی و فلوشیپ اندوسکوپی دیسک در گفتوگو با خبرنگار پژوهشی ایسنا اظهار داشت: امروزه با گسترش تکنولوژی و ماشینیسم و استفاده از انواع وسایل نقلیه، تحرک مردم خصوصا در جوامع پیشرفته کاهش پیدا کرده و باعث ضعف عضلانی و از طرفی فشار روی ستون فقرات ودر نهایت دیسکهای کمری وگردنی وایجاد ساییدگی در مهره های ستون فقرات شده است.

از طرفی تمایل به انجام بعضی ورزشهای غیر اصولی و سنگین، شیوع این عوارض را بیشتر کرده است. در بین دیسکهای ستون فقرات، دیسک کمر از شیوع بیشتری برخوردار است.وی در خصوص ساختمان دیسک گفت: دیسک قسمتی از ستون فقرات است که در بین مهره ها قرار گرفته وباعث انعطاف پذیری ستون فقرات و درنتیجه جلوگیری از صدمات به سیستم عصبی ونخاع میشود.

دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت مرکزی که به صورت ژله مانند ونرم بوده و به آن نوکلئوس گفته میشود و قسمت محیطی که قوام سفت تری دارد و به نام آنولوس نامگذاری شده است.نسبت این دو قسمت در جاهای مختلف ستون فقرات مثلا در ستون فقرات گردنی با ستون فقرات سینهیی و یا کمری متفاوت است.

طاهریان خاطرنشان کرد: ستون فقرات از سه قسمت گردنی، سینهیی و کمری تشکیل شده است. اگر به هر دلیلی فشار روی ساختمان دیسک زیاد شود دیسک تحمل این فشار را نداشته و قسمت ژله مانند به تدریج به قسمت محیطی فشار وارد کرده وابتدا قسمت محیطی یا انولوس برجسته شده ودر صورت ادامه فشار این قسمت پاره شده و قسمت ژله مانند بیرون ریخته وبه ریشه های عصبی فشار وارد آورده و نهایتا بیماری دیسک را ایجاد میکند؛ بنابر این دیسک به طور طبیعی در همه مردم وجود دارد ولی اگر شرایط بالا ایجاد شود، حالت بیماری به خود می گیرد.

به گفته وی، اگر دیسک در ناحیه گردن باشد علایم در گردن وشانه و دستها بروز میکند ولی اگر در ناحیه کمر باشد میتواند در کمر، باسن، ران، ساق و پاها بروز کند.علایم میتواند به صورت درد، بی حسی و ضعف عضلانی در دستها، شانه، دیسک گردن و یا ضعف و سستی و درد در اندامهای تحتانی و کمر باشد.

طاهریان با بیان این که امروزه اعمال جراحی با روشهای کم تهاجمی در زمینه های ارتوپدی، جراحی عمومی و زنان به صورت وسیع مورد استفاده قرار می گیرند، اظهار داشت: آرتروسکوپی شانه، زانو و لاپاراسکوپی نمونه های این اعمال هستند. در رشته جراحی اعصاب نیز اعمال جراحی دیسک به صورت minimal invasive به نحوی گسترده در حال انجام بوده و نتایج رضایت بخشی داشته است.

انسیزیون کوچک و کاهش عوارضی مانند خونریزی، چسبندگی، عفونت و بازگشت سریعتر بیماران به فعالیت روزمره در مقایسه با اعمال جراحی باز از نتایج این اعمال است.
این فلوشیپ اندوسکوپی دیسک با اشاره به پژوهش انجام شده در این خصوص گفت: از سال 1387 تا سال 1391 تعداد 120 بیمار مبتلا به دیسک کمری به دو روش ترانس فورامینال و اینتر لامینار تحت عمل جراحی قرار گرفتند و از تعداد فوق 42 بیمار به روش ترانس فورامینال و 78 مورد به روش اینتر لامینار عمل شدند. بیهوشی در موارد ترانس فورامینال بصورت موضعی و تزریق آرام بخش و در اینتر لامینار به صورت بیهوشی عمومی بوده است.

در این پژوهش، بیمارانی انتخاب شدند که عمدتا دیسک منفرد داشته یا دیسک غالب آنها یکی بوده بدون تنگی کانال نخاعی آرتروز پیشرفته یا لغزیدگی مهره های کمری. روش جراحی دیسک بین مهره ای پنجم کمر و اول کمر به صورت اینتر لامینار و در سطوح بالاتر به صورت ترانس فورامینال یا اینتر لامینار بوده است. از این تعداد بیمار، 75 نفر مرد و 45 نفر زن بوده اند.

متوسط سن بیماران 40 سال و متوسط زمان جراحی 1.5 ساعت بوده است. بیماران حداکثر 24 ساعت بستری ولی اکثرا در انتهای همان روز ترخیص شده اند. پیگیری بیماران ماهانه تا سه ماه و سپس هر شش ماه انجام شده است.

وی درباره نتایج این پژوهش گفت: از بین این بیماران، هشت نفر با عود دیسک مواجه شدند که عمدتا مربوط به دیسک مهره پنجم کمر و اول لگن بوده و در درجات بعدی دیسکهای بین مهره سوم و چهارم و چهارم و پنجم بوده است. از 35 بیمار اول، چهار نفر و از 85 نفر بعدی بعدی نیز چهارمورد عود وجود داشته است. همچنین یک مورد صدمه به عصب مثانه که یکطرفه بوده و بیمار در ادرار کردن مشکل داشت ایجاد شد که چون یکطرفه و نسبی بود طی شش ماه علایم کاهش پیدا کرد.

نتایج بر اساس Score VasوScore Oswestry disability بررسی شد. Score Vas در اندامهای تحتانی از 8.4 به 2.1 و در ناحیه کمری از 7 به 2.5 کاهش پیدا کرد. نتایج براساس Score Oswestry disability)ODI) از 66 به 26 درصد کاهش پیدا کرد.

طاهریان یافته های این پژوهش را حاکی از اثربخشی بسیار مناسب آندوسکوپی دیسک کمری در مواردی که بیمار خوب انتخاب شود عنوان و تصریح کرد: انسزیون حدود 5 تا 10 میلی متر عدم دستکاری استخوانی استفاده از رادیو فرکوئنسی برای جمع شدن دیسک سالم و ترمیم آنولوس و کاهش چشمگیر عوارضی چون خونریزی، چسبندگی، دردهای ناحیه کمری و برگشت سریع به کار روزمره از مزایای این روش است. البته به علت Learning curve آهسته، این روش نیاز به زمان کافی برای به دست آوردن تجربه لازم دارد.

وی موارد عود بیشتر را نیز ناشی از عدم تجربه کافی جراح در استفاده از این تکنیک در شروع این شیوه جراحی و از طرفی پارگی وسیع آنولوس عنوان کرد که باعث خارج شدن مجدد نوکلئوس از قسمت پاره شده می شود. Dysesthesia در اندام تحتانی بیشتر به علت دستکاری ریشه های عصبی حین آندوسکوپی بوده که به تدریج برطرف می شود.
منبع : خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا