در ایالات متحده آمریکا سالیانه حدود 12000 مورد جدید سرطان دهانه رحم اتفاق می افتد و در هر سال حدود 4000 خانم در اثر این بیماری می میرند.سرطان دهانه رحم باانجام منظم تست پاپ اسمیر به میزان زیادی قابل پیشگیری است. حدود نیمی از موارد سرطان دهانه رحم در افرادی اتفاق می افتد که هرگز تست پاپ اسمیر انجام نداده اند.
اگر این بیماری در مراحل اولیه شناخته شده و درمان شود بیش از 90 درصد علاج پذیر است.
زمانی که سلولهای پوششی دهانه رحم تغیر شکل یافته و به سرعت تقسیم می شوند رشدشنا افزایش یافته و به سطوح عمقی تر و یا به بافتهای اطراف گسترش می یابند و بتدریج تومور را ایجاد می کنند، این مراحل چندین سال طول می کشد.
تست پاپ اسمیر منظم می تواند مراحل اولیه که شامل تغییر شکل سلولها است را تشخیص دهد و در واقع تست بیماریابی سرطان دهانه رحم است، و در نتیجه درمان سریع این مرحله از تشکیل سرطان جلوگیری می کند.
نقش ویروس HPV
این ویروس علت اصلی سرطان دهانه رحم است و انواع مختلفی از آن وجود دارد. انواعی از آن بنام پرخطر بوده که می تواند ایجاد سرطان ناحیه مقعد،دهانه رحم،ناحیه خارجی تناسلی خانمها و واژن و آلت تناسلی آقایان شود،همچنین می توانند در ناحیه سر و گردن، سرطان ایجاد کنند. انواع کم خطر آن می تواند ایجاد زگیل تناسلی نمایند.
راه انتقال این ویروس از شخص به شخص از طریق تماس جنسی است.البته آلودگی با این وسروس حتما به این معنی نیست که در فرد ایجاد زگیل یا سرطان نماید.
این ویروس وارد سلول شده و باعث تغییر شکل می شود. یک خانم با سیستم ایمنی سالم معمولا به سرعت از آن خلاص می شود.اما در تعددکمی از خانمها به صورت مداوم می ماند و و هر چه مدت طولانی تری در بدن بماند و در سنین بالاتر باعث آسیب بیشتر سلولها دهانه رحم می شود.
در حال حاضر 2 نوع واکسن در دسترس است که در مقابل تعدادی از این ویروس محافظت ایجاد می کند (در مفابل 2 نوع پرخطر آن).در واقع این واکسن سیستم ایمنی را تقویت می کند تا بتواند با این ویروس بجنگد.
یک نوع تست HPV نیز وجود دارد که همراه با تست پاپ اسمیردر زنان 30 سال و بیشتر انجام می شود(وقتی که تست پاپ اسمیر غیر طبیعی است) که قادر به شناسایی انواع پرخطر این ویروس است.
فاکتورهای خطر
سرطان هانه رحم در هر سنی اتفاق می افتد اما اغلب موارد در سن بیشتر از 40 سال اتفاق می اقتدو بندرت در سنین جوانتر از 21 سال ایجاد می شود.
میزان خطر بستگی به سابقه تما س جنسی ،سلامتی سیستم ایمنی فرد،و روش زندگی یک خانم دارد.مهمترین فاکتور عفونت با ویروس HPV پرخطراست.سابقه شخصی دیسپلازی یا تغییر شکل سلولهای دهانه رحم،واژن،یا ولوو داشتن سابقه فامیلی سرطان دهانه رحم،سیگار کشیدن،بماریهای عفونی جنسی مثل کلامیدیانیز از ریسک فاکتورها محسوب می شود.
فاکتور خطر عفونت با HPV :
- تماس با چند شریک جنسی
- تماس با مردی که چند شریک جنسی دارد
- سن اولین مقاربت زیر 18 سال
نشانه ها
دیسپلازی سلولهای دهانه رحم اغلب بدون علامت است.با شروع علایم شامل خونریزی نامنظم،لکه بینی،ترشحات آبکی از واژن می باشد. خونریزی ماهیانه شدیدتر از معمول شده و یا خونریزی بعد از مقاربت وجود دارد. گرچه این نشانه ها می تواند ناشی از مشکلات دیگر نیز باشد که باید توسط پزشک نحت بررسی قرار گیرد.
علایم سرطان پیشرفته شامل درد لگن،مشکل در ادرار کردن،یا تورم در پاها باشد. گاهی علایم به علت فشار روی ارگانهای مجاور یا انتشار در عروق خونی یا لنفاوی آنهامی باشد.
تشخیص
در صورت شک به سرطان دهانه رحم،نیاز به یک بیوپسی یا نمونه گیری از آن است. یا برای بررسی نتیجه تست پاپ غیر طبیعی ،باید نمونه گیری انجام شود تا تایید لازم صورت گیرد.
بعد از تایید تشخیص باید اندازه و گسترش آن بررسی شود:
- معاینه لگنی و معاینه ناحیه رکتوم
- سیستوسکوپی برای بررسی مثانه و مجرای ادرار
- کولونوسکوپی
گاهی حتی نیاز به انجام رادیوگرافی سونوگرافی سی تی اسکن ام-آر-آی و توموگرافی است.
قبل از تصمیم به شروع درمان باید مرحله بندی انجام شود در مراحل اولیه درمان بهترین اثر را دارد. مثلا در مرحله 1، بقای 5 ساله ،91 درصد و در مرحله ،4 فقط 17 درصد است.
نوع درمان بستگی مرحله بیماری،سلامتی بیمار از جنبه های دیگر،تمایل به حفظ باروری در مراحل اولیه دارد. انواع درمان شامل جراحی،رادیوتراپی، و کموتراپی است. بعد از انجام درمان نیاز به پیگیری طولانی مدت است که باید چکاپ لازم و تست پاپ منظم به تعداد 2 یا 3 تست در سال برای چند سال اول انجام شود.(حتی اگر دهانه رحم کامل خارج شود)