همه چيز درباره اعتياد به سيگار

دکتر محمد آذربایجانی [ اعصاب ، روان و مشاوره ]آدرس وب سایت : www.drazarbayejani.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس آبادی ، خیابان پارس دوم ، مجتمع مریم ، واحد 46 تلفن مطب : 32347879 - 031

همه چيز درباره اعتياد به سيگارچه كسانی سيگار می كشند
بالا رفتن آگاهی درباره اثرات منفی سيگار بر سلامتی و افزايش محدوديت ها، سيگار كشيدن را در كشورهای پيشرفته به ميزان ثابتی كاهش داده است. در حالی كه سيگار كشيدن و مصرف ساير انواع توتون در كشورهای توسعه يافته در حال كاهش است، در كشورهای در حال توسعه، اين ميزان روبه افزايش است. هم چنين سيگار كشيدن در ميان افراد دارای سطح تحصيلات و درآمد پائين تر در حال افزايش است.

مطالعات نشان می دهد كه عوامل ژنتيكی در وابسته شدن يا وابسته نشدن فرد به سيگار نقش دارند. در ميان افرادی كه مبتلا به اختلالات خاص روانپزشكی هستند، احتمال سيگار كشيدن بيشتر است. در پيمايشی كه در آمريكا بر روی دريافت كنندگان خدمات سرپايی روانپزشكی انجام شده، نشان داده شده است كه ميزان استعمال سيگار در ميان مبتلايان به اسكيزوفرنی ۸۸ درصد، در ميان افراد مبتلا به مانيا ۷۰ درصد و در ميان مبتلايان به افسردگی ۴۹ درصد است. پژوهش ديگری نشان داده است كه ۸۵ درصد كسانی كه به دليل وابستگی به الكل به مراكز درمانی مراجعه می كنند نيز سيگاری هستند.

آيا سيگار كشيدن خطرناك است ؟
بله، سيگار كشيدن يكی از مهم ترين علل بيماری و مرگ قابل پيشگيری است. نيكوتين به شدت سمی است. خوردن حدود ۴۰ ميلی گرم نيكوتين خالص، يا مقدار موجود در دو نخ سيگار، كشنده است. اما زمانی كه سيگار دود می شود، بيشتر نيكوتين سوزانيده شده و تنها يك تا چهار ميلی گرم آن توسط بدن فرد جذب می شود.

با سوختن توتون يك قير چسبناك از تركيب صدها ماده شيميايی به وجود می آيد كه سرطان و بيماری راه های هوايی را سبب می شود. قير در دود توتون به شكل ذرات ريزی آزاد می شود كه به شش ها و راه های هوايی آسيب رسانيده و دندان ها و انگشتان را رنگی می كند. قير عامل اصلی سرطان های ريه و گلو است. سوختن توتون هم چنين توليد منواكسيدكربن می كند، يعنی گازی سمی كه قابل ديدن يا بوييدن نيست. با استنشاق دود سيگار، منواكسيدكربن به جای اكسيژن با هموگلوبين موجود در گلبول های قرمز اتصال می يابد.

نيكوتين با افزايش سرعت ضربان قلب، سبب می شود كه قلب شديدتر كار كند حال آن كه منواكسيدكربن قلب را از اكسيژن اضافی كه لازمه اين كار سنگين است، محروم می نمايد. اين يكی از راه هايی است كه بدان وسيله سيگار كشيدن به قلب آسيب می رساند. زمانی تصور می شد كه سيگارهای دارای تار و نيكوتين كمتر ممكن است برای فرد سيگاری كم ضررتر باشند. اما تحقيقات نشان داده است كه سيگارهای سبك نيز عيناً می توانند همان بيماری ها را توليد كنند.

آيا توتون اعتيادآور است ؟
بله، زمانی كه فرد شروع به كشيدن سيگار می كند، به ويژه در دوران جوانی، شانس معتاد شدن بسيار بالا است. سيگاری های مبتدی به سرعت نسبت به اثرات سوء آغازين، تحمل پيدا می كنند و اگر آثار محرك و مطبوع سيگار برای ايشان لذت بخش باشد استعمال مستمر آن را آغاز می كنند. سيگاری هايی كه به طور منظم سيگار می كشند، معمولاً تعداد ثابتی سيگار را در روز دود می كنند. سيگاری های كانادايی به طور ميانگين، روزانه ۱۶ سيگار دود می كنند. وابستگی به نيكوتين عوامل روانشناختی و فيزيكی را درگير می كند.

عوامل روانشناختی می تواند شامل احساس لذت و هشياری باشد. كسانی كه به طور منظم سيگار می كشند، ممكن است ياد بگيرند كه برای دست يافتن بدين احساسات اثرات نيكوتين را بر بدن خويش تحمل كنند. در اين افراد هم چنين علائم يا آغازگرهای شرطی شده ای برای مصرف سيگار شكل می گيرد. برای مثال برخی افراد هميشه پس از غذا، در حين پرداختن به كاری خاص يا در وضعيت های خاص عاطفی مانند احساس افسردگی يا اضطراب، سيگار خود را آتش می زنند. اين آغازگرها الگوهای رفتاری يا عاداتی را به وجود می آورند كه تغيير آن ها دشوار است.

از نشانه های وابستگی فيزيكی اضطرار فرد برای سيگار كشيدن چند دقيقه پس از برخاستن از خواب، دود كردن سيگار در فواصل منظم در طول روز و ضروری قلمداد كردن اولين سيگار روزانه و مقدم دانستن آن بر ساير كارها است. كسانی كه به نيكوتين وابسته هستند، ممكن است نسبت به آثار نامطلوب آن تحمل پيدا كنند. در اين صورت ديگر از سيگار كشيدن لذت نخواهند برد، اما به كشيدن سيگار ادامه می دهند تا دچار علائم ترك نشوند. علائم ترك سيگار شامل تحريك پذيری، بی قراری، اضطراب، بی خوابی و خستگی است. اين علائم طی دو هفته به تدريج از بين می روند. در برخی افراد تمركز مختل شده و تمايل شديد به سيگار كشيدن برای هفته ها تا ماه ها پس از ترك سيگار ادامه می يابد.

ترك سيگار
كسانی كه سيگار كشيدن را ترك می كنند، عموماً می توانند پس از چند سالی به سطح افراد غيرسيگاری برسند، به ويژه اگر ترك سيگار را در جوانی انجام داده باشند. ترك سيگار ممكن است در چند مرحله انجام شود، از اين رو تلاش مداوم امری ضروری است. فرآورده های حاوی نيكوتين كه به ترك سيگار كمك می كنند، مانند پچ، آدامس، شكل استنشاقی يا اسپری بينی می توانند در كاهش تمايل به سيگار كشيدن و تخفيف علائم ترك موثر باشند.

كاربرد اين محصولات در كنار انگيزه قوی برای ترك و وجود ساير حمايت ها مانند حمايت خانواده، دوستان، گروه ترك سيگار يا حمايت های تلفنی می تواند بسيار موثر باشد. برخی داروهايی كه در آن ها نيكوتين به كار نرفته است می توانند فرد را در ترك سيگار ياری كنند. اين داروها شامل بوپروپيون(زيبان) و نورتريپتيلين(آونتيل) هستند. هر دوی اين داروها با نسخه پزشك به فروش می رسند. در برخی افراد كاهش تدريجی مصرف قبل از ترك، به كاهش علائم ترك كمك كرده و به آن ها اجازه می دهد كه رفتارهای خود را به تدريج تغيير دهند.

استراتژی های كاهش تدريجی مصرف شامل به تاخير انداختن هر وعده سيگار كشيدن، كاهش تعداد سيگارها و دودكردن بخش كمتری از هر نخ سيگار است. گر چه كاهش تدريجی مصرف می تواند برخی خطرات تهديد كننده سلامتی را كاهش دهد، اما برای سيگاركشيدن منطقه بدون خطر وجود ندارد. كاهش تدريجی نمی تواند جايگزين ترك سيگار شود.