اسکولیوز، وضعیتی است که با انحراف ستون فقرات همراه است که در آن ستون فقرات منحنی بزرگی را از یک طرف به طرف دیگر شبیه به حرف S یا حرف C تشکیل می دهد. در برخی موارد، ستون فقرات ممکن است پیچ خورده یا چرخیده شود. در موارد شدید اسکولیوز یا انحراف ستوان فقرات، منجر به درد می شود و حتی می تواند تنفس را دشوار کند. در صورت وجود یک یا چند مورد از علائم فوق بایستی جهت معاینه به پزشک مراجعه شود. اسکولیوز شدید می تواند به قلب، ریه ها، کبد و دیگر اعضای داخلی بدن فشار وارد کند.

تشخیص و درمان زودهنگام جهت جلوگیری از بروز مشکلات مرتبط با عملکرد تنفسی و قلبی عروقی اهمیت دارد. در صورت اسکولیوز شدید، بیمار می تواند از بریس های ارتوپدی (کمربند طبی) استفاده کنند تا علائم این وضعیت را کاهش دهد. بریس ها اکثر اوقات توسط پزشک متخصص تجویز و ساخته می شود، لذا فرد با مراجعه به کلینیک دکتر فروغ می تواند نسبت به تهیه آن اقدام کند.کاهش درد اسکولیوز با این روش به افراد کمک می کند تا از لگن، زانوها و سایر مفاصل خود، به طور معمول برای انجام کارهای روزمره استفاده کنند. بدون حمایت و محافظت از کمر، درد ممکن است با گذشت زمان افزایش یابد و منجر به مشکلات و بیماری های دیگری در ارتباط با درد لگن و زانو شود.

چه عواملی باعث اسکولیوز می شود؟

علت اسکولیوز را اغلب نمی توان مشخص کرد. دلایل عمده ای که پزشکان می توانند تشخیص دهند، عبارت اند از:

• فلج مغزی ، گروهی از اختلالات سیستم عصبی که بر حرکت، یادگیری، شنیدن، دیدن و تفکر فرد تأثیر می گذارد.
• دیستروفی عضلانی، گروهی از اختلالات ژنتیکی که منجر به ضعف عضلات می شود.
• نقایص مادرزادی که بر استخوان های ستون فقرات یک کودک تأثیر می گذارد، مانند اسپینا بیفیدا
• آسیب نخاعی یا عفونت ها
• افرادی که سابقه اسکولیوز در خانواده دارند بیشتر احتمال دارد به این بیماری مبتلا شوند. احتمال ابتلای دختران به این عارضه بیشتر از پسران است.

علائم اسکولیوز

عارضه اسکولیوز باعث بروز درد نمی شود. افراد مبتلا به اسکولیوز ممکن است هیچ تغییری در ستون فقرات خود احساس نکنند؛ ولی امکان دارد در زمان پوشیدن لباس متوجه شوند که اندازه لباس برایشان مناسب نیست و یا طرز قرارگیری بدنشان در حالت مستقیم قرار ندارد. معمولاً والدین متوجه عدم تقارن بدن کودک می شوند. با ایجاد انحنا در ستون فقرات، وضعیت بدن به گونه ای تطبیق داده می شود که سر در مرکز قرار بگیرد. در نتیجه شانه ها و لگن نامتوازن به نظر می رسند و در نتیجه لباس به شکل نامناسبی بر بدن قرار می گیرد.

شایع ترین علائم اسکولیوز عبارتند از:

1. ناهم راستایی شانه ها
2. ناهم راستایی لگن
3. ناهم راستایی سینه ها (در دختران) یا نوک سینه (در پسران و دختران جوان)
4. برجستگی یا برآمدگی استخوان کتف خصوصاً در یک طرف
5. متمایل شدن بدن به یک سمت
6. برآمدگی دنده در یک طرف ستون فقرات که بیشتر در زمان خم شدن به جلو قابل مشاهده است.
7. اسکولیوز به خودی خود باعث ایجاد درد نمی شود ولی انحنای ناشی از چرخش ستون فقرات می تواند باعث بروز درد از جانب عضلات، مفاصل و رباط های مرتبط شود چرا که در این حالت فشار نامتوازن بر این ساختارها وارد می شود.

تشخیص اسکولیوز

از تست خم شدن به سمت جلو (تست آدامز) جهت ارزیابی برجستگی دندان ها یا تغییرات ایجاد شده در ستون فقرات و تشخیص اسکولیوز استفاده می شود. جهت انجام این تست، بیمار به آرامی از قسمت کمر به سمت جلو خم شده و پزشک ستون فقرات را از پشت ارزیابی می کند. در همه موارد از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده نمی شود؛ چراکه این روش معمولاً بر تشخیص انحراف ستون فقرات به کار نمی رود. عدم استفاده از اشعه ایکس از قرارگیری کودکان در سنین رشد در معرض تشعشعات جلوگیری می کند. با این حال اگر علائم قابل توجه عدم تقارن و تغییرات دیگر در زمان معاینه مشاهده شوند امکان دارد جهت ارزیابی هر گونه انحراف یا چرخش در مهره ها از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده شود.

در صورت احتمال وجود عفونت، تومور یا مشکلات مرتبط با دستگاه عصبی که باعث ایجاد اسکولیوز شده اند، ممکن است از ام آر آی استفاده شود. در زمان استفاده از اشعه ایکس برای ارزیابی انحراف ستون فقرات، از روش کاب (Cobb method) جهت بررسی محل و میزان هر انحنا استفاده می شود. وجود انحنای بیش از 10 درجه نشان دهنده وجود اسکولیوز می باشد. همچنین جهت تعیین بلوغ و رشد اسکلتی یا رشد استخوان نیز ممکن است از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده شود. جهت ارزیابی پایان رشد در کودک از علامت ریسر (Risser sign) در تصاویر اشعه ایکس از استخوان های لگن استفاده می شود. به منظور کمک به روند تشخیص، میزان انحنای ستون فقرات با سطح فعالیت رشدی مقایسه می شود.

بریس اسکولیوز

بریس اسکولیوز یک پوشش پلاستیکی سفت است که در اطراف بالاتنه بسته می شود و از زیر بازوها تا باسن را پوشش می دهد. این بریس دارای بندهایی است که آن را در جای خود نگه داشته و ستون فقرات را صاف نگه می دارند. به بریس، ارتز یا کمربند طبی نیز گفته می شود. انواع مختلفی از بریس وجود دارد. متخصص ارتوپدی برای انتخاب بریس مناسب به شما کمک می کند.

کاربرد بریس اسکولیوز

بریس های کمر یا کمربندهای طبی اسکولیوز به دلایل مختلف به عنوان گزینه ای جایگزین برای جراحی کمر مؤثر هستند. عملکرد این کمربندها شامل موارد زیر می شوند:

• حرکت را محدود می کنند: در درجه اول برای کاهش میزان درد مرتبط با اسکولیوز، یک کمربند طبی میزان حرکتی را که می توانید داشته باشید، محدود می کند. این امر باعث تثبیت ستون فقرات شده و موارد تحریکی را که به عنوان درد به مغز شما منتقل می شوند کاهش می دهد.
• وضعیت قرارگیری بدن را بهبود می بخشند: طراحی یک کمربند طبی اسکولیوز به گونه ای است که دو نقش اساسی را ایفا می کند. اول بریس از چهارچوب و حالت بدن شما پشتیبانی می کند و دوم اینکه به طور طبیعی ستون فقرات شما را در موقعیت صحیح هدایت می کند.
• از بدفرمی های بدن جلوگیری می کنند: در حالی که کمربندهای طبی مشکلات ستون فقرات مانند اسکولیوز را درمان نمی کنند؛ اما می توانند کمک های ارزشمندی را به فرد کنند که فرقی با درمان ندارد. یک کمربند طبی مناسب از وخیم تر شرایط جلوگیری می کند.
• استرس و فشار را کاهش می دهند: این واقعیت که یک کمربند طبی، میزان حرکتی را که می توانید با کمر یا ستون فقرات خود داشته باشید محدود خواهد کرد، کمک بسیار خوبی است. این امر از فشار بیش از حد و صدمه دیدن به ستون فقرات جلوگیری می کند.

انواع بریس اسکولیوز

• بریس بوستون

بریس تجویز شده برای بیماران اسکولیوز، معمولاً بریس بوستون است. این بریس نوعی ارتز توراکولومبوساکرال (TLSO) است که معمولاً از آن به عنوان بریس های کم نمای یا زیر بغل یاد می شود. مدل های دیگری از بریس بوستون مانند CTLSO وجود دارد که یک TLSO با کشش گردن است. این موارد برای منحنی های درجه بالا واقع در ستون فقرات قفسه سینه استفاده می شود، اما به طور کلی خیلی کم استفاده می شود. بریس بوستون اندازه کوچکی دارد و دارای قطعات پلاستیکی است که به صورت کاملاً سفارشی ساخته می شوند تا متناسب با بدن فرد استفاده کننده باشد.
از جلو مهاربند بوستون دقیقاً از زیر پستان شروع می شود و تا ابتدای ناحیه لگن گسترش می یابد. در پشت از زیر تیغه های شانه شروع می شود و تا پایین استخوان دنبالچه ستون فقرات ادامه می یابد و قسمت بالاتنه را پوشانده است. بریس بوستون با اعمال فشار به الگوی منحنی ستون فقرات به منظور جلوگیری از انحنای بیشتر کار می کند. این امر نواحی کمر را وادار به انعطاف پذیری» می کند، به شکم فشار می آورد و منحنی خلفی کمر را صاف می کند.

• بریس ویلمینگتون

بریس ویلمینگتون یکی دیگر از متداول ترین TLSO ها است. با این حال، بر خلاف بریس بوستون، بریس ویلمینگتون به صورت کاملاً سفارشی برای افراد ساخته می شود، بر اساس گچ گرفته شده در حالی که بیمار دراز کشیده و رو به بالا است. پس از تولید گچ، نیروهای اصلاحی مخصوص منحنی نخاعی پوشنده برای تکمیل بریس اضافه می شوند. بریس ویلمینگتون به روشی مشابه ژاکت تنگ به بدن زده می شود و به دلیل عدم وجود نقاط باز و شکاف، به عنوان TLSO تمام تماسی شناخته می شود.

• میلواکی بریس

بریس میلواکی ارتز اصلی سرویکو- سینه ای -کمری-ساکرال (CTLSO) است که برای افرادی که منحنی بالای توراکس آنها تشخیص داده شده است تجویز می شود. این نوع بریس اسکولیوز طراحی متمایزی دارد که برای دستکاری قسمت بالاتنه بدن فرد استفاده کننده طراحی شده است. بریس میلواکی از لگن تا گردن امتداد دارد و با کمربند پلاستیکی لگن و حلقه گردن ساخته می شود. این موارد به یک میله فلزی در جلو و عقب بریس متصل می شوند. این میله های فلزی در اصلاح اسكولیوز نقش حیاتی دارند، زیرا به كشیدن تنه كمك می کنند در حالی كه حلقه گردن سر فرد استفاده كننده را از طریق لگن در موقعیت مرکزی نگه می دارد. نوارهای فشار از نظر استراتژی بر روی میله های فلزی دارای تسمه قرار می گیرند و به شکل منحنی نخاعی استفاده کننده تراز می شوند. بریس میلواکی به عنوان اولین بریس اسکولیوز مدرن دیده می شود.

• بریس بند چارلستون

بریس بند چارلستون معمول ترین بریس اسکولیوز شبانه است. دقیقاً مانند بریس ویلمینگتون، بر اساس گچ گرفته شده از تنه بیمار به صورت سفارشی ساخته و استفاده می شود. پس از تنظیم بریس، بر اساس اشعه ایکس ستون فقرات بیمار، نیروهای اصلاحی به بریس اضافه می شوند. بریس بند چارلستون به گونه ای طراحی شده است که در حالت خوابیده قرار دارد، نه هنگام بالا بودن و حرکت به اطراف. این امر به بریس اجازه می دهد تا نیروهای بیشتری اعمال کند و با توجه به اینکه سر از روی لگن متعادل باقی بماند محدود نمی شود. بریس بندی چارلستون علاوه بر اعمال نیروهای جانبی برای فشار دادن منحنی ستون فقرات به خط وسط کمر، فشار را نیز برای خم شدن و نگه داشتن ستون فقرات در حالت استاندارد و مناسب اعمال می کند. این موقعیت را می توان در شب هنگام خوابیدن و دراز کشیدن خیلی راحت تر از روزهایی که فرد مشغول انجام کارهای روزمره است، نگه داشت.

• بریس پروویدانس

بریس پروویدانس همان فشار بیش از حد اصلاح کننده را در ستون فقرات اعمال می کند که بریس بندی چارلستون اعمال می کرد که فقط هنگام خوابیدن در شب و دراز کشیدن امکان پذیر است. با این حال، تفاوت اصلی با این نوع بریس اسکولیوز این است که به جای خم شدن منحنی ستون فقرات در جهت مخالف، یک شانه کمی بالا می رود تا نیروهای جانبی و چرخشی روی منحنی اعمال شود. بریس پروویدانس با هدف فشار دادن منحنی به سمت خط وسط یا حتی فراتر از آن در برخی موارد استفاده می شود.

• بریس جنسینگ

بریس جنسینگ با هدف تشویق حرکت اصلاحی به جای محدود کردن حرکت مانند بریس هایی که قبلاً دیده ایم، طراحی شده است. این نوع بریس کمر فرد را در موقعیت مخالف منحنی ستون فقرات قرار می دهد.

نحوه تهیه بریس اسکولیوز در تهران

• مراجعه به کلینیک دکتر فروغ
• تجویز بریس مناسب توسط متخصص
• ساخت بریس

روش ساخت بریس اسکولیوز با استفاده از اسکنرها و پرینترهای سه بعدی آغاز می شود. به طور کلی تکنولوژی اسکن سه بعدی در ساخت بریس های اصلاحی ستون فقرات به صورت دقیق و مطابق با ویژگی های فرد کاربرد زیادی دارد. در واقع اسکنرهای سه بعدی در روش ساخت بریس اسکولیوز جایگزین قالب گیری سنتی از ستون فقرات به منظور تعیین نقاط فشار و ویژگی های بریس مورد نظر می باشند. مرحله ی اسکن سه بعدی شامل ارائه ی یک عکس کلی از ستون فقرات، تعیین نقاط مهم در آن و دادن پیشنهادات بهتر در فرایند طراحی و تولید بریس اصلاحی است. البته از نرم افزارهای طراحی، به منظور تعیین محل فشارها و دیگر جزییات نیز استفاده می شود. در نهایت یک فایل جامع و دقیق به پرینترهای سه بعدی ارسال می شود تا بریس اصلاحی ستون فقرات با توجه به ویژگی های ارائه شده ساخته شود.

توصیه های استفاده از بریس اسکولیوز

• بیمارانی که از بریس اسکولیوز استفاده می کنند، باید هر روز برای رعایت بهداشت دوش بگیرند.
• قسمت هایی از پوست که بریس تحت فشار قرار می دهد باید بررسی شود.
• اگر قرمزی وجود داشته باشد که نیم ساعت برداشتن از بریس از بین نرود، بریس مجدداً تنظیم می شود.
• برای جلوگیری از ایجاد زخم به دلیل بریس، ماساژ باید با الکل انجام شود.
• همواره یک تی شرت و یا زیرپوش صد درصد از جنس کتان در زیر بریس بپوشید.

مدت زمان استفاده از بریس اسکولیوز

مقدار زمانی که شما هر روز باید بریس بپوشید به چندین عامل بستگی دارد که شامل رشد شما و نوع بریسی است که شما می پوشید. معمول ترین بریس های روزانه روزی ۱۶ تا ۲۳ ساعت پوشیده می شوند.

عوارض بریس اسکولیوز

هنگام پوشیدن بریس، وجود مقداری قرمزی طبیعی است؛ اما اگر:

1. قرمزی ظرف 30 دقیقه پس از برداشتن بریس از بین نمی رود.
2. دچار تاول یا زخم می شوید.
3. بثورات پوستی در زیر بریس تان ایجاد شده است.
4. تعداد دیگری از مشکلاتی موقتی می توانند در هنگام پوشیدن بریس اتفاق بیفتند. به عنوان مثال، برخی از افراد ممکن است وقتی بریس به تن دارند، نتوانند به راحتی نفس بکشند. یا ممکن است بریس درست بعد از خوردن غذا خیلی تنگ شود.

قیمت بریس اسکولیوز

عوامل مختلفی مانند نوع و مدل بریس اصلاحی، روش ساخت بریس اسکولیوز، میزان دقت و ظرافت به کار گرفته در آن و جنس مواد مورد استفاده در تهیه ی آن شامل آلومینیوم، پلاستیک و غیره، مکانیزم پدهای فشاری و جنس بدنه که هرچه سازگاری بیشتری با پوست داشته باشد، دارای قیمت بالاتری خواهد بود و در تعیین قیمت بریس اسکولیوز تأثیرگذار خواهند بود.

نسخه اصلی مطلب کاربرد بریس اسکولیوز در درمان انحراف ستون فقرات را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---