عوامل ایجاد کننده ی بوی بد دهان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

علل پاتولوژيك

هاليتوز مي تواند ناشي از بيماريهاي موضعي در حفره هاي دهان ، حلق ، بيني يا سينوسها ، بيماريهاي ريوي يا مشكلات سيستميك مثل كتواسيدوزديابتي ، اورمي يا نارسايي كبدي باشد. 1- دهان و دندان شايعترين علت پاتولوژيك هاليتوز مشكلات دهان ، زبان و دندانهاست باكتريهاي فلور طبيعي دهان به ويژه گرم منفي ها قادر به توليد تركيبات فرار سولفو (VSC ) هستند كه بوي بد ايجاد مي كنند. اين گازها ناشي از فعاليت فلور دهان روي مواد باقيمانده غــــذا ، بقاياي سلولي اپي تليال يا اگزوداتيو و تجزيه اسيدهاي آمينه اي چون متيونين ، سيستئين و سيستين هستند. بنابراين باقيماندن ذرات غذا يا هر وضعيت ديگري كه باعث تسريع رشد باكتريهاي دهان شود ، مي تواند به هاليتوز شود. بهداشت ضعيف دهان و بيماريهاي دندان و لثه هستند ، در اثر خونريزيهاي خفيف و مكرر و وجود بافت نكروتيك و تجمع ميكروبي محيط رشد مناسبي براي ايجاد بويي متعفن مي شود. بوي بدي كه در اين دو مورد ايجاد مي شود ، جزو ناخوشايند ترين موارد است . دندانهاي مصنوعي كه بخوبي جفت نشده باشند ، به علت تجمع ذرات غذا سبب هاليتوز مي شوند.

پلاكهاي دنداني توده هاي چسبنده اي از ميكروارگانيسمها هستند كه روي ريشه و تاج دندانها تجمع مي يابند و بخصوص اگر همراه با پريدنتيت باشند مي توانند باعث هاليتوز شوند.استفاده از آنتي بيوتيكها ، مصرف الكل ، دهيدراسيون يا بيماريهاي سيستميكزباعث هاليتوزمی شود. در خشكي دهان كاهش جريان بزاق مكانيسمهاي پاك كننده طبيعي دهان را مختل مي كند و منجر به هاليتوز مي شود. خشكي دهان در اثر نشانگان سيكا ، پرتودهي به سر و گردن، تب ، كاهش مصرف آب ، تنفس با دهان ، برخي بيماريهاي پاروتيد مثل اوريون يا آبسه پاروتيد يا مصرف داروهايي چون ، آنتي كولينرژيكها ، آنتي هيستامينها ، ضد افسردگي سه حلقه اي ، داروهاي ضد پرفشاري خون مي تواند ديده شود. . كمبود ويتامين هايي مانند A يا B12 و كمبود موادي چون آهن يا روي ممكن است باعث خشكي مخاط دهان شوند.

عفونتهايي مثل استوماتيت و نسان ، سرخك ، ديفتري يا برفك كه زبان يا غشاهاي مخاطي را درگير كند ، به علت تخريب بافتي و تغيير جريان بزاق هاليتوز ايجاد مي كنند. خونريزي دهان بخصوص در افراد ناتوان كه نمي توانند دهان خود را تميز كنند ، يك محيط مناسب جهت توليد گازهاي بد بو توسط باكتريها فراهم مي كند و در ژنژيويت ، هموفيلي ، لوسمي يا شيمي درماني ناشايع نيست در ضايعات توموري اوليه بدخيم و خوش خيم دهان شامل تومورهاي زان ، لثه ، گونه ها يا كام ، بوي بد به سبب تجمع مواد نكروتيك ، نشت خون و گير افتادن ذرات غذا ايجاد مي شود.

- بيني آبريزش معمولي از بيني و حتي ترشحات چركي و غليظ ناشي از عفونتهاي مجاري فوقاني تنفسي به ندرت بودار است . پرفوراسيون ساده سپتوم، دست كاري طولاني مدت بيني يا بصورت عارضه اي از جراحي معمولا با بوي بد همراه نيست. جسم خارجي فراموش شده در بيني بخصوص در كودكان و افراد عقب مانده ذهني مي تواند به هاليتوز بينجامد.

- سينوس ها بيماران با سينوزيت مزمن ممكن است هاليتوز داشته باشد در چنين حالاتي وجود عفونت يا باكتريهاي بي هوازي مطرح است . سينوزيت حاد بطور تيپيك با بي هوازيها ايجاد نمي شود و در صورت وجود هاليتوز بايد به اينكه منشا بيماري حاد آبسه دندان باشد ، انديشيد.

-لوزه ها و حلق تونسيلوليت يك علت شايع هاليتوز مزمن است . عفونت مكرر لوزه ها و آدنوئيد منجر به تونسيليت مزمن فوليكولار مي شود.منافذ عمقي كه بوجود مي آيد ، غذا ، بزاق و مواد نكروتيك را جمع مي كند . اگر مكانيسمهاي طبيعي منافذ را پاك نكند ، تجمع اين مواد به تونسيلوليت مي انجامد . زخم جراحي ناشي از تونسيلوكتومي به علت خونريزي و وجود بافت نكروتيك براي چند روزي بد بو است . آبسه پري تونسيلار نيز يك عفونت چركي ، حاد و بد بو است. فارنژيت بوسيله هر عاملي ايجاد شود ، مي تواند هاليتوز ايجاد كن

. - دستگاه گوارش ديورتيكولهاي مري با مكانيسمي مشابه ديورتيكول زنكر هاليتوز ايجاد مي كنند . در آشالازي به علت تجزيه غذا ، مايعات و بزاق گرد آمده در قسمت گشاد شده مري گازهايي توليد مي شود كه خود را به صورت آروغهاي بد بو نشــــــان مي دهند .آشالازي مي تواند باعث پنوموني آسپيراسيون مزمن نيز بيشود كه از علايم آن هاليتوز است . تومورهاي مري به علت انسداد و تخريب بافتي مي توانند با هاليتوز همراه باشنددارند. ارتباط هليكوباكترپيلوري با هاليتوز اين ميكروب يك باكتري گرم منفي S شكل و مارپيچي است كه پوشش خارجي صاف با فلاژلهاي متعدد و پوشش دار دارد . متحرك است و توليد كننده قوي اوره آز مي باشد. هليكوباكترپيلوري شايعترين عامل عفوني در انسان بوده ، در تمام نقاط دنيا و تمام گروههاي اجتماعي اقتصادي ديده مي شود و به نظر مي رسد كلونيزاسيون در طبقــــات اجتماعي پايين تر و كشورهاي در حال توسعه بيشتر مي باشد. محل زندگي آن بطور عمده در آنتر معده است .

اين ميكرب با ترشح پروتئازها و فسفوليپازها ، كمپلكس ليپيد گليكو پروتئين در لايه ژله اي موسين را تخريب نموده ، چسبندگي و سفتي آن را كاهش مي دهد ولي بطور مستقيم به مخاط دست اندازي نمي نمايد. با افزايش سن ميزان ابتلا به هليكوباكترپيلوري افزايش مي يابد و عليرغم تحقيقات گسترده هنوز روش انتقال آن بطور دقيق مشخص نشده است و تصور مي شود روش دهان به دهان و يا به احتمال بيشتر مدفوع دهان راه اصلي انتقال آن در دوران كودكي باشد.اخيرا اين ميكروب را به عنوان عاملي در جهت ايجاد هاليتوز مورد مطالعه قرار داده و نتايج جالبي نيز بدست آمده است . اين ميكروب را مي توان به روش غيرتهاجمي ( آزمون سرم شناسي ، آزمون تنقسي با كربن نشاندار ) يا به روشي تهاجمي ( اندوسكپي و بيوپسي ) تشخيص داد .

اولين بار تيومني و همكارران اين ارتباط را با مطالعه روي زوج جوان مطرح كردند. آنها دريافتند كه ارتباط قوي بين بودن هاليتوز و هليكوباكترپيلوري و از بين رفتن اين عارضه با ريشه كن شدن هليكوباكترپيلوري وجود دارد. اينكه چگونه هليكوباكترپيلوري توليد بدبويي دهان مي نمايد هنوز مشخص نيست. حداقل 40 مقاله درباره ارتباط هليكوباكترپيلوري و هاليتوز در سال 98 به چاپ رسيده است كه از طريق مدلاين قابل دسترس است.

- پنوموني ناشي از باكتريهاي هوا درريه وهاليتوز در آبسه هاي بي هوازي ريوي ، مكررا گزارش شده است .