چربی پلک یا زانتلاسما و گزانتلاسما (انگلیسی: Xanthelasma) برآمدگی زرد رنگ، سفت و کوچکی است که زیر پوست پلک بنا به علتی که به خوبی مشخص نیست، تشکیل می شود و بی ضرر است. گزانتلاسما مربوط به رسوب چربی در برخی سلول های پوست سطحی پلک است. چربی پلک اختلال شایعی است که روی سطح قدامی پلک ایجاد می شود و معمولاً به طور دوطرفه، نزدیک زاویه داخلی چشم ظاهر می گردد. این ضایعات اکثراً در افراد مسن دیده می شوند و در مبتلایان به حالت افزایش چربی خانوادگی، دیابتی ها و سایر مبتلایان به (افزایش چربی به علت خاص) ایجاد می شود. افراد ممکن است از نظر زیبایی تمایل به خارج کردن آن داشته باشند؛ ولی این عارضه اغلب عود می کند. در درمان این ضایعات، کنترل رژیم غذایی و کاهش سطح لیپید سرم بسیار ضروری است. در ادامه روشهای درمان چربی های پلک شرح داده میشود.

علت چربی پلک

چربی پلک معمولاً در اثر وجود مقادیر زیاد لیپید خون یا چربی ها به وجود می آید. این مورد ممکن است علامت یکی از بیماری های زیر باشد:

• هایپرلیپیدمی یا کلسترول بالای خون
• دیابت، گروهی از بیماری ها که باعث بالا رفتن قند خون می شوند.
• کم کاری تیروئید، شرایطی که تیروئید هورمون کافی و مورد نیاز بدن را تولید نمی کند.
• سیروز صفراوی اولیه، بیماری که در آن مجاری صفراوی در کبد به آرامی از بین می رود.
• کلستاز، وضعیتی که در آن جریان صفرا از کبد کند یا متوقف می شود.
• سندرم نفروتیک، اختلالی که باعث آسیب عروق خونی در کلیه ها می شود.
• بیماری خونی مانند اختلالات لیپید متابولیک مونوکلونال گاموپاتی. این مورد نوعی بیماری ژنتیکی است که بر توانایی بدن در تجزیه مواد و حفظ عملکردهای مهم بدن از جمله هضم چربی ها تأثیر می گذارد.
• سرطان، یک بیماری جدی که در آن سلول های بدخیم با سرعت و به صورت کنترل نشده در داخل بدن رشد می کنند.
• اثرات جانبی مصرف برخی از داروهای خاص مانند تاموکسیفن، پردنیزون (ریوس) و سیکلوسپورین (نئورال، گنگراف، ساندیمون)
• بروز این بیماری بیشتر در بین خانواده ها و افراد آسیایی یا مدیترانه ای شایع است.

عوامل خطر چربی پلک

در صورت ابتلا به هرکدام از موارد و بیماری های گفته شده در قسمت بالا، احتمال ابتلا به این بیماری در شما افزایش خواهد یافت. همچنین در صورت داشتن کلسترول بالا یا تری گلیسرید، احتمال ابتلا به چربی پلک در فرد افزایش خواهد یافت. در صورتی که دچار هر کدام از بیماری ها یا مشکلات گفته شده هستید، بهتر است برای کاهش احتمال ابتلا به عارضه چربی پلک با پزشک مشورت کنید.

تشخیص گزانتالاسما

پزشک شما با بررسی پوست اطراف چشم می تواند گزانتالاسما را با معاینه چشمی تشخیص دهد. بیوپسی پوست می تواند وجود رسوب چربی در زیر پوست را تأیید کند. پزشک شما ممکن است برای شما آزمایش خون هم تجویز کند تا سطوح لیپیدهای خون شما را بررسی کند، عملکرد کبد را ارزیابی کرده و یا وجود دیابت را بررسی کند.

پیشگیری از گزانتالاسما

پایین آوردن کلسترول ممکن است به درمان زانتالاسما نیز کمک کند. برای برخی افراد تغییر در رژیم غذایی و انتخاب سبک زندگی ممکن است برای درمان کلسترول کافی باشد. برای کاهش کلسترول نیاز با رعایت نکات و انجام اقدامات زیر است:

• از مصرف سیگار خودداری کنید و میزان مصرف الکل را محدود کنید.
• وزن را کنترل کنید.
• حداقل 30 دقیقه در بیشتر روزهای هفته ورزش کنید.
• مصرف چربی های اشباع را که در موادی مانند کره یافت می شود محدود کنید.

درمان گزانتلاسما

برای درمان گزانتالاسما از روش های مختلف استفاده می شود از جمله درمان دارویی، برداشتن ضایعه با جراحی، کرایوتراپی ، لیزر CO2، پلکسر یا پلاسما تراپی که پزشک با توجه به شرایط شما و حجم توده زانتالاسما به شما مشورت میدهد تا بهترین روش بدون بازگشت را انتخاب کنید. در صورتی که کلسترول شما کنترل نشود یا کلسترول بالا ارثی داشته باشید احتمال برگشت مجدد عارضه وجود دارد. در برخی موارد پایین آوردن سطح کلسترول میتواند به صورت خود به خود باعث از بین رفتن گزانتالاسما شود. تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی سالم و افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن روش های طبیعی برای پایین آوردن سطح کلسترول هستند.

پلکسر یا پلاسما تراپی

پلکسر یکی از روش های درمانی رایج برای انواع مشکلات پوستی بدون برش و بخیه است که بدون نیاز به بیهوشی و با بیحسی موضعی انجام می شود. پلکسر یا دستگاه پلاسما جت انجام می شود که تاباندن اسپارک های بسیار ظریف 1/0 میلیمتری به محل درمان باعث تصعید یا SUBLIMATION چربی داخل توده می شود یعنی چربی از حالت جامد مستقیم به حال بخار در آمده و از بین می رود. از این روش درمانی علاوه بر از بین بردن چربی های پوستی برای درمان پوست شل و چروکیده اطراف چشم و افتادگی خفیف پلک هم استفاده می شود. گرمای شدید ایجاد شده توسط پلاسما تراپی باعث تحریک کلاژن سازی در لایه های عمیق پوست می شود.

کرایوتراپی

انجماد توده چربی با نیتروژن مایع یا ماده شیمیایی دیگر که باعث یخ زدن، خشک شدن و افتادن آن می شود.

جراحی لیزر

از لیزر CO2 فرکشنال برای برداشتن توده چربی استفاده می شود. در مطب هایی که لیزر ندارند از روش جراحی الکتروکوتر برای برداشتن عارضه استفاده می شود یا این که از تیغ جراحی به روش سنتی برای برداشتن گزانتالاسما بهره می برند.

لایه برداری شیمیایی

معمولاً درمان با استفاده از اسید تریکولرواستیک انجام می شود و مقداری از آن روی سطح عارضه کشیده می شود و با لایه برداری صورت در یک یا چند جلسه توده چربی از سطح پوست خارج می شود.

جراحی سنتی

جراح برای از بین بردن گزانتلاسما از تیغ جراحی و یا قیچی استفاده می کند.

نسخه اصلی مطلب چطور چربی های روی پلک چشم را از بین ببریم؟ را در سایت دکتر هما فاتحی بخوانید.

---