رحم یک عضو تو خالی و گلابی شکل در ناحیه لگن است و بین مثانه و راست روده قرار گرفته و توسط بافتی به نام آندومتر پوشیده شده است. آندومتر هر ماه در رحم ساخته می شود که در دوران قاعدگی از بدن فرد خارج می شود. همچنین در دو طرف رحم دو لوله قرار دارد که به لوله های رحمی معروف است که وظیفه این لوله ها آزاد کردن تخمک و هدایت آنها به درون رحم برای باروری است. در دهانه رحم نیز اگر سلول های غیر طبیعی به وجود آید که رشد غیر عادی دارند سرطان رحم به وجود می آید. این سرطان اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است. سونوگرافی جزء روش های رایج جهت تصویر برداری از بخش های داخلی بدن است. ازجمله کاربردهای این روش درمانی می توان به تشخیص سرطان رحم اشاره کرد.

علل سرطان رحم

علت اصلی این بیماری عفونت با برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از طریق تماس جنسی منتقل می شود؛ اما همه افراد آلوده به این ویروس به سرطان مبتلا نمی شوند. در نتیجه عوامل دیگری نیز دارند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. این عوامل عبارت اند از :

• استعمال دخانیات
• تضعیف سیستم ایمنی
• مصرف بعضی از داروها
• شروع رابطه جنسی از سنین پایین
• داشتن شریک های جنسی متعدد
• ابتلا به سایر عفونتهای مقاربتی (STI)

عوامل خطر سرطان رحم

• عوامل ژنتیکی
• افزایش سن خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهد.
• چاقی بیش از اندازه نیز مؤثر است.
• هورمون درمانی افراد مبتلا به سرطان پستان
• احتمال ابتلا به سرطان رحم، در زنانی که حداقل یک بارداری داشته اند کمتر از افرادی است که اصلاً باردار نشده اند.
• افزایش سطح استروژن در بدن
• داشتن دیابت
• سابقه خانوداگی سرطان تخمدان، پستان و روده
• سندروم تخمدان پلی کیستیک

علائم سرطان رحم

• سختی، درد یا خونریزی در زمان نزدیکی جنسی
• درد هنگام ادرار کردن
• زیاد شدن و غیرطبیعی بودن ترشحات واژینال
• زرد یا قهوه ای رنگ شدن غیرطبیعی ترشحات
• عفونت های زیاد و مکرر واژینال
• خونریزی غیرطبیعی مثل خونریزی در فاصله بین دو پریود
• خونریزی هنگام معاینه پزشکی لگن و ناحیه تناسلی
• بوی غیرطبیعی و بد واژن
• طولانی شدن بیش از حد معمول عادت ماهانه
• خونریزی بیشتر از حد معمول و همیشگی
• خونریزی بعد از یائسگی
• درد لگن یا کمر
• همچنین در شرایطی که سرطان دهانه رحم به دیگر اندام ها گسترش یافته باشد، علاوه بر این نشانه ها، ممکن است علائم دیگری نیز مانند یبوست، مشاهده خون در ادرار، گرفتگی مجرای ادرار، شکل غیرطبیعی دهانه رحم و کم خونی ظاهر شوند.

انواع سرطان رحم

• کارسینوم ادنواسکواموس
• سرطان سلول های کوچک دهانه رحم
• تومورهای مخاطی
• لنفوم و سارکوم
• سرطان دهانه رحم سلول سنگفرشی
• آدنوکارسینوم

سن ابتلا به سرطان رحم

افرادی که زیر 16 سالگی ازدواج می کنند و در این سن رابطه جنسی برقرار می کنند، بیشتر به سرطان دهانه رحم دچار می شوند. برخلاف سرطان رحم که بالای 50 سالگی شروع می شود، سرطان دهانه رحم می تواند از سن 25 سالگی شروع شود و اوج آن در سن 47 سالگی است.

تشخیص سرطان رحم

پس از اینکه شما یا پزشکتان مشکوک به وجود مشکلی شدید، برای تشخیص قطعی سرطان رحم، تست هایی را انجام می دهند و سپس موارد دیگری را نیز بررسی می کنند تا از وجود مشکل قطعی مطمئن شوند. برخی از تست های تشخیص سرطان رحم شامل موارد زیر است:

معاینه لگن

توسط پزشک یک یا دو انگشت خود را وارد واژن می کند و با دست دیگر به قسمت پایینی شکم فشار وارد می کند. این کار برای حس کردن اندازه، شکل و وضع یا طرز قرارگیری رحم و تخمدان ها صورت می گیرد؛ اما ممکن است همیشه انجام نشود.

سونوگرافی

سونوگرافی جزء نخستین آزمایش هایی هست که به منظور بررسی رحم، تخمدان و لوله های فالوپ مورد استفاده قرار می گیرد. اولتراسوند از امواج صوتی جهت گرفتن از داخل بدن انسان استفاده می نماید. در واقع این دستگاه بسیار کوچک بوده و با حرکت آن روی شکم و با استفاده از امواج صوتی می توان تمام اندام های داخلی بدن را روی صفحه مانیتور مشاهده کرد. زمانی که امواج فراصوت بر اندام داخلی بدن برخورد می کنند، تصویر آن را روی صفحه نمایش نشان خواهند داد.

تست پاپ اسمیر

یک روش مؤثر در تشخیص زودهنگام و جلوگیری از رشد سرطان سرویکس، انجام تست پاپ اسمیر است. پاپ اسمیر یک تست غربالگری برای تشخیص سرطان رحم است که به تشخیص به موقع و در نتیجه درمان مناسب و موفقیت آمیز سرطان رحم کمک می کند. در این آزمایش ساده قسمتی از ترشحات دهانه رحم یا همان سلول های دهانه رحم توسط پزشک زنان با چیزی شبیه یک گوش پاک کن برداشته و به آزمایشگاه فرستاده می شود تا مورد آزمایش قرار گیرد. اگر نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است از وسیله مخصوصی به اسم کولپوسکوپ برای معاینه دقیق تر دهانه رحم استفاده کند یا در صورت لزوم نمونه برداری انجام شود.

تست کولپوسکوپی

اگر بیمار علائمی از سرطان سرویکس داشته باشد یا تست پاپ اسمیر سلول های غیرطبیعی را نشان دهد، ممکن است این تست تشخیصی انجام شود. کولپوسکوپ وسیله ای با لنزهای بزرگ کننده است که برای رؤیت دهانه سرویکس به کار می رود و معمولاً بدون درد و عوارض است و اگر ناحیه مشکوکی در سرویکس دیده شد، احتمالاً و با نظر پزشک باید نمونه گیری انجام شود. تست HPV هم می تواند برای تشخیص مشکل افرادی که نتیجه پاپ اسمیر نسبتاً غیرطبیعی دارند به کار رود و اگر نتیجه آن مثبت باشد، خصوصاً با انواع HPV با خطر بالا مثل ۱۶ و ۱۸ بیمار باید یک ارزیابی کامل مثل کولپوسکوپی انجام دهد.

بافت برداری یا بیوپسی

در این آزمایش بافت برداری یا بیوپسی (Biopsy)، بافت برداری معمولاً در همان مطب پزشک شما انجام می شود. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود تا حضور سلول های غیرطبیعی تشخیص داده شود.

روشهای درمان سرطان رحم

درمان سرطان رحم بر اساس مرحله سرطان تعیین می شود. درمان قطعی سرطان رحم، منوط به تشخیص به موقع و نوع سرطان است. معمولاً سرطان در مراحل اولیه، کاملاً درمان می شود؛ اما در مراحل بالاتر، روند درمان ممکن است با کمی مشکل روبرو شود. روند درمان سرطان رحم به قرار زیر است:

درمان سرطان رحم به روش جراحی

• برداشتن رحم، اولین مرحله در درمان سرطان رحم است. روشی که به تمامی بیماران مبتلا توصیه می شود.
• هیستروسکوپی کامل: برداشتن رحم با روش هیستروسکوپی انجام می شود. در این روش، با ایجاد شکاف روی شکم، پزشک رحم را کاملاً از بدن خارج می کند.
• سالپنگو اوفورکتومی: در این جراحی هر دو تخمدان و لوله های فالوپ نیز کاملاً برداشته می شوند.
• هیسترکتومی رادیکال: در این روش، علاوه بر رحم لوله رحمی، بخشی از واژه، تخمدان ها و لوله های فالوپ نیز برداشته می شوند.
• در طول جراحی، پزشک تمامی اندام های اطراف رحم را برای اطمینان از عدم متاستاز، بررسی می کند. تعیین مرحله سرطان رحم در طول جراحی انجام می شود.

درمان سرطان رحم با رادیوتراپی

با وجود برداشتن تمامی قسمت های درگیر سرطان، باز هم پزشک برای اطمینان از عود نکردن بیماری و برای از بین بردن سلول های باقیمانده، پرتو درمانی را تجویز می کند. در پرتو درمانی از اشعه ایکس برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کنند. این روش برای افرادی که امکان جراحی را به هر دلیلی ندارند نیز توصیه می شود.

درمان سرطان رحم با شیمی درمانی

در این روش با وارد کردن داروهای شیمیایی قوی، سلول های سرطانی را از بین می‎برند. در سرطان های پیشرفته یا در زمانی که سرطان مجدداً عود کرده است این روش توصیه می شود. شیمی درمانی هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی انجام می شود.

درمان سرطان رحم با هورمون درمانی

در این روش، با مصرف داروهای خاص، سطح هورمون ها را در خون بالا می برند. افزایش میزان هورمون پروژسترون در بدن، باعث توقف رشد سلول های سرطانی می شود. از طرف دیگر کاهش هورمون استروژن، نیز باعث از بین رفتن سلول های سرطانی می شوند.

درمان سرطان رحم با درمان بیولوژیک

در این روش، پزشک با تقویت سیستم ایمنی بدن، به جنگ سلول های سرطانی می رود. این نوع درمان را ایمونوتراپی یا بیوتراپی نیز می نامند.

نسخه اصلی مطلب علائم و روشهای درمان سرطان رحم را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---