درباره هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم چه می دانید؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی نوعی روش تصویر برداری یا رادیوگرافی برای مشاهده رحم و لوله ها است که به وسیله نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی و یک ماده حاجب حاوی ید انجام می شود. فلوروسکوپی تکنیکی است که به کمک آن می توان اعضای داخلی بدن را در حال حرکت مشاهده کرد. در حین انجام رادیوگرافی، رحم و لوله ها با نوعی ماده حاجب محلول در آب پر می شوند که مشاهده و معاینه دقیق رحم و لوله های رحم را ممکن می کند، به این ترتیب رادیولوژیست می تواند با فلوروسکوپی، رحم و لوله ها را ببیند و آناتومی و عملکرد آن ها را ارزیابی کند. عکس رنگی رحم در درجه اول برای افرادی که در حامله شدن دچار مشکل شده اند به کار می رود. رادیولوژیست به کمک این عکس می تواند شکل و ساختار رحم، باز بودن لوله ها و بافت های اسکار داخل رحم و حفره شکم را مورد بررسی قرار دهد. مورد استفاده دیگر این عکس تعیین علت سقط های مکرر است. سقط های مکرر معمولاً ناشی از اختلالات رحمی مادرزادی یا اکتسابی هستند که عکس رنگی رحم به تشخیص علت و تعیین بهترین درمان برای این اختلالات کمک می کند. از جمله این اختلالات می توان به چسبندگی رحم، تومور های رحمی و فیبروم رحمی اشاره کرد.

کاربردهای هیسترو سالپنگوگرافی

عموماً این نوع عکسبرداری برای تشخیص علت ناباروری انجام می شود؛ اما بنابر تشخیص پزشک این نوع عکس برداری می تواند به منظورهای زیر نیز انجام شود:

• تشخیص چسبندگی رحم
• فیبروم رحم
• تشخیص تومور و سرطان رحم
• تشخیص علت دقیق ناباروری
• برطرف شدن انسداد لوله فلوپ رحم
• بستن لوله رحم

مزایای هیستروسالپنگوگرافی

• این روش با حداقل تهاجم و عوارض نادر همراه است.
• مدت زمان انجام این روش، نسبتاً کوتاه است و می تواند اطلاعات ارزشمندی در خصوص انواع اختلالاتی که باعث ناباروری و یا مشکلات سقط جنین می شود، فراهم کند.
• گاهی اوقات این روش می تواند انسداد لوله های فالوپ را برطرف ساخته و به بیمار امکان بارداری بدهد.
• بعد از آزمایش اشعه ایکس، هیچگونه آثار تابش اشعه در بدن بیمار باقی نمی ماند.
• اشعه ایکس معمولاً هیچ عوارض جانبی در محدوده تشخیصی برای این آزمایش به همراه ندارد.

نحوه انجام هیسترو سالپنگوگرافی

عکس رنگی رحم توسط رادیولوژیست گرفته می شود و مدت زمان انجام عکس رنگی رحم بین 5 تا 30 دقیقه می باشد. بیمار باید به پشت بخوابد و اسپکولوم (وسیله ای جهت معاینه واژینال) توسط رادیولوژیست در داخل واژن قرار داده می شود. دهانه رحم (سرویکس) تمیز می گردد و ماده حاجب به وسیله لوله ای بسیار نازک به نام کانولا وارد رحم می گردد. به طور معمول مایع باید تمام فضای رحم و لوله های رحمی را پر نماید؛ ولی در صورت وجود انسداد، ماده حاجب بخشی از رحم و لوله های رحمی را پر نمی کند. سپس از رحم و لوله های رحمی با کمک اشعه x-ray عکس گرفته می شود و پس از عکسبرداری کانولا خارج می گردد.

اقدامات قبل از انجام عکس رنگی رحم

1. قبل از انجام تست، نزدیکی های محافظت شده داشته باشید.
2. قبل از انجام این تست، بهتر است به منظور تخلیه روده ها از یک داروی مسهل استفاده کنید، طوری که رحم و ساختمان های اطراف آن به خوبی دیده شوند.
3. چنانکه شما از داروی خاصی استفاده می کنید و یا هر نوع حساسیت (مخصوصاً حساسیت به ماده حاجب ید دار) دارید به پزشک اطلاع دهید.
4. جهت کاهش درد در حین انجام عکس رنگی رحم می توانید نیم ساعت قبل از انجام عکس یک عدد قرص ایبوبروفن 400mg و یا ایندومتاسین استفاده کنید.
5. بهتر است قبل از انجام عکس رنگی از روز قبل کپسول داکسی سیکلین 100mg هر 12 ساعت یک عدد را برای جلوگیری از عفونت استفاده کنید و مصرف این قرص را تا 5 روز بعد از انجام عکس رنگی رحم توصیه می شود.

مراقبت های بعد از انجام هیسترو سالپنگوگرافی

ادامه مصرف کپسول داکسی سیکلین 100mg هر 12 ساعت به مدت 5 روز بعد از انجام عکس رنگی رحم توصیه می شود.

زمان انجام هیسترو سالپنگوگرافی

بهترین زمان برای گرفتن عکس رنگی رحم یک هفته پس از پریود و البته قبل از تخمک گذاری است. علاوه بر احتمال حاملگی که در فاز لوتئال (2 هفته آخر چرخه قاعدگی) وجود دارد، احتمال وجود اختلالات کاذب هم در این زمان به علت افزایش ضخامت رحم وجود دارد. به همین علت انجام هیستروسالپنگوگرافی در دو هفته آخر سیکل قاعدگی توصیه نمی شود.

ملاحظات قبل از انجام هیسترو سالپنگوگرافی

در برخی مواقع ممکن است گرفتن عکس رنگی رحم برای برخی زنان مناسب نباشد. پس در صورت وجود یا احتمال وجود هرگونه از موارد زیر، حتماً قبل از انجام این آزمایش، پزشک خود را در جریان بگذارید:

• عفونت در رحم و لگن
• عفونت فعال یا عفونت مزمن
• ابتلا به یک بیماری آمیزشی
• سابقه حساسیت به ماده حاجب
• احتمال باردار بودن شما

عوارض عکس رنگی رحم

معمولاً این روش عوارضی ندارد؛ ولی عوارض نادر آن شامل:

• درد گذرا
• عفونت
• لکه بینی و یا خونریزی
• در صورت تب و تداوم درد به مدت چند روز، باید به پزشک اطلاع داده شود.