سوختگی های شیمیایی آسیب هایی هستند که در اثر تماس یک ماده خورنده با پوست ایجاد میشوند. سوختگی با اسید نوعی از سوختگی می باشد که در اثر ریختن مواد اسیدی یا قلیایی روی پوست ایجاد می گردد. سوختگی های شیمیایی معمولاً در محل کار اتفاق می افتند به ویژه در مشاغل و کارخانه های تولیدی که از مقادیر زیادی مواد شیمیایی استفاده میکنند. خشونت اسیدی یا اسیدپاشی نیز استفاده عمدی از اسید برای حمله به یک انسان دیگر است. سوختگی های شیمیایی از خفیف تا شدید متغیر است. سوختگی های شیمیایی خفیف معمولاً به سرعت بهبود می یابند؛ اما سوختگی های شیمیایی شدید میتوانند باعث آسیب دائمی بافت، زخم یا مرگ شوند. سوختگی های شیمیایی نیاز به درمان فوری پزشکی دارند که در ادامه شرح داده میشود.

انواع سوختگی های شیمیایی

پزشک شما سوختگی را با توجه به وسعت و عمق سوختگی طبقه بندی می کند:

• آسیب به لایه بالایی پوست یا اپیدرم، سوختگی سطحی نامیده می شود که قبلاً به عنوان سوختگی درجه اول نامیده می شد.
• آسیب به لایه دوم پوست و یا درم، آسیب ضخامت جزئی یا آسیب درمال نامیده می شود که قبلاً به عنوان سوختگی درجه دوم نامیده می شد.
• آسیب به لایه سوم پوست و یا بافت زیر جلدی، به عنوان آسیب ضخامت کامل شناخته می شود که قبلاً در دسته سوختگی درجه سوم قرار می گرفت.

عوارض سوختگی های اسیدی و شیمیایی بر پوست

• تاول
• پوست ترک خورده و خشک
• بلند شدن لایه پوست
• تغییر رنگ پوست
• تورم

علائم سوختگی های شیمیایی در چشم

• تاری دید
• تورم پلک
• درد
• قرمزی
• سوزش
• خیسی چشم
• نابینایی (در موارد شدید)

علائم سوختگی های شیمیایی داخلی

• درد قفسه سینه
• سرفه کردن
• مشکل در صحبت کردن (دیسفونی)
• گرفتگی صدا
• فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
• تهوع و استفراغ یا استفراغ خونی
• درد دهان یا گلو (به خصوص هنگام بلعیدن چیزی)
• سوراخ شدن معده، مری یا قرنیه
• تنگی نفس
• تورم مجرای هوایی فوقانی

تشخیص سوختگی شیمیایی

ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما بر اساس عوامل متعددی تشخیص می دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سطح درد در ناحیه آسیب دیده
• میزان خسارت وارده به منطقه
• عمق سوختگی
• علائم عفونت احتمالی
• مقدار تورم موجود

درمان اسید روی پوست

• شستشوی فوری ناحیه با آب: در صورت تماس اسید با پوست، باید ناحیه آسیب دیده را فوراً با مقدار زیادی آب شستشو دهید. این کار به کاهش اثرات مضر اسید و جلوگیری از نفوذ بیشتر آن به لایه های عمقی پوست کمک می کند. شستشو باید حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ادامه یابد.
• استفاده از محلول خنثی کننده: در صورت در دسترس بودن، می توان از محلول هایی مانند بی کربنات سدیم (جوش شیرین) برای خنثی کردن اثر اسید استفاده کرد. البته باید مراقب بود که این محلول ها خود باعث تحریک پوست نشوند.
• اجتناب از مالش پوست: هنگام شستشو یا خشک کردن ناحیه، از مالش پوست خودداری کنید تا آسیب های بیشتر به پوست وارد نشود.
• استفاده از پمادهای ترمیمی و مرطوب کننده: پس از شستشو، از پمادهای مناسب و مرطوب کننده های ترمیمی مانند وازلین یا پمادهای حاوی زینک استفاده کنید تا پوست مرطوب بماند و روند بهبود سریع تر انجام شود.

پماد برای سوختگی با اسید سولفوریک

1. پماد سیلورسولفادیازین (Silversulfadiazine): این پماد یکی از پرکاربردترین گزینه ها برای درمان سوختگی با اسید سولفوریک است. سیلورسولفادیازین خواص ضدعفونی کننده و ترمیم کننده دارد و از عفونت جلوگیری کرده و به ترمیم سریع تر پوست کمک می کند.
2. پماد آلوئه ورا: آلوئه ورا به دلیل خواص ضدالتهابی و ترمیم کننده اش برای درمان سوختگی ها، از جمله سوختگی های شیمیایی، مفید است. این پماد می تواند به کاهش درد، التهاب و بهبود سریع تر پوست آسیب دیده کمک کند.
3. استفاده از پماد زینک اکساید: پماد زینک اکساید نیز به دلیل خاصیت محافظتی و ترمیم کنندگی اش می تواند در موارد سوختگی با اسید مفید باشد. این پماد با ایجاد لایه ای محافظ روی پوست به بهبود سریع تر آن کمک می کند و از تحریک بیشتر جلوگیری می کند.
4. پماد هیدروکورتیزون: برای کاهش التهاب و خارش ناشی از سوختگی های سطحی با اسید، پماد هیدروکورتیزون می تواند گزینه مناسبی باشد. این پماد به کنترل التهاب پوست و کاهش تحریکات کمک می کند.
5. استفاده از بانداژ و مرطوب کننده ها: پس از استفاده از پمادها، ناحیه آسیب دیده را با بانداژ استریل پوشانده و از مرطوب کننده های مناسب برای جلوگیری از خشکی و ترک خوردگی پوست استفاده کنید.

نکته: اگر سوختگی با اسید سولفوریک شدید باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از عوارض جدی تر جلوگیری شود.

نسخه اصلی مطلب سوختگی های اسیدی و شیمیایی چه عوارض پوستی ایجاد میکنند؟ را در سایت دکتر جمال الدین حسن زاده بخوانید.

---