کلیه ها دو اندام کوچک به شکل لوبیا هستند که در دو طرف بدن قرا دارند. اندازه هر کدام به اندازه مشت شماست. آنها در زیر قفسه دنده شما در دو طرف نخاع قرار دارند. کلیه ها وظایف مهمی بر عهده دارند. آنها آب، اسیدها و مواد زائد خون شما را پاک می کنند. اگر کلیه ها به نوعی بیمار یا آسیب دیده باشند، نمی توانند کار خود را برای حفظ تعادل سالم نمک ها، مواد معدنی مانند کلسیم و آب در خون انجام دهند.

کلیه ها همچنین هورمون هایی تولید می کنند که در کنترل فشار خون، استحکام استخوان ها و تولید گلبول های قرمز خون به شما کمک می کنند، بنابراین مهم است که مراقب علائم بیماری کلیوی یا آسیب هایی مانند درد کلیه باشید. قولنج کلیه و یا کولیک کلیوی دردی است که به دلیل سنگ در دستگاه ادراری ایجاد می شود.

دستگاه ادراری شامل کلیه ها، حالب ها، مثانه و مجرای ادرار است. سنگ ها می توانند در هرجای دستگاه ادراری ایجاد شوند و اندازه آنها نیز به طور قابل توجهی متفاوت است. بیشتر سنگ ها به دلیل تجمع مواد معدنی یا مواد دیگر مانند اسید اوریک رخ می دهند که در ادرار به هم می چسبند و توده سفت ایجاد می کنند.

علل قولنج کلیه

قولنج کلیه به دلیل تشکیل سنگ در مجاری ادراری رخ می دهد که معمولاً در حالب رخ می دهد. در حالب، این سنگ هنگام تلاش برای عبور، منطقه اطراف بافت را کش می دهد که می تواند منجر به بروز درد در این ناحیه شود. علاوه بر این، محدود شدن جریان ادرار ممکن است باعث التهاب و افزایش فشار شود. حالب همچنین می تواند اسپاسم ایجاد کند و باعث درد شود. چندین ماده شیمیایی و مواد معدنی مختلف می توانند سنگ کلیه را تشکیل دهند.

عوامل خطر سنگ کلیه

سنگ ها به دلیل فاکتورهای مختلف خطر ایجاد می شوند، از جمله:

• چاقی
• داروهای خاص
• کمبود آب بدن
• کلسیم اضافی در ادرار
• سابقه خانوادگی التهاب مثانه
• جراحی های دستگاه GI، مانند بای پس معده
• نقرس که به دلیل بیش از حد اسید اوریک رخ می دهد.
• بیماری های دستگاه گوارش (GI) مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
• سیستینوریا که در آن سنگ از یک اسید آمینه به نام سیستئین ایجاد می شود.

علائم قولنج کلیه

• درد شدید در قسمت پایین شکم
• درد در ناحیه بین دنده ها و باسن
• انتشار درد در پشت و ران
• احساس تهوع و استفراغ
• احساس درد هنگام ادرار کردن
• وجود خون در ادرار
• داشتن بوی نامطبوع در ادرار
• احساس نیاز دائمی به ادرار کردن
• ادرار کردن بیشتر یا کمتر از حد معمول
• وجود کریستال در ادرار
• دمای بدن یا تب بالا
• لرز

انواع سنگ کلیه

انواع مختلفی از سنگ وجود دارد، از جمله:

• سنگ سیستین: سنگ سیستین نادر است و به دلیل سیستینوریا رخ می دهد.
• سنگ های کلسیم: اینها متداول ترین انواع سنگ هستند و از اگزالات کلسیم تشکیل شده اند.
• سنگ های اسید اوریک: این سنگ ها در هنگام بالا رفتن غلظت اسید اوریک در ادرار ایجاد می شوند.
• سنگ های استروویت: باکتری های موجود در دستگاه ادراری می توانند باعث ایجاد سنگ های استروویت شوند، اگرچه این موارد نیز کمتر مشاهده می شوند.

تشخیص سنگ کلیه

پزشکان اغلب از آزمایش خون برای بررسی میزان افزایش مواد تشکیل دهنده سنگ در بدن فرد استفاده می کنند. آزمایش تصویربرداری از جمله اشعه ایکس فیلم ساده، سی تی اسکن یا سونوگرافی می تواند به شما در یافتن هرگونه سنگ در دستگاه ادراری کمک کند.

عوارض قولنج کلیه

قولنج کلیوی بیماری دردناکی است؛ اما خطرناک نیست با این وجود در صورت غفلت فرد مبتلا ممکن است دچار عوارض زیادی از جمله آسیب کلیه، نارسایی کلیه و افزایش احتمال عفونت مجاری ادراری شود، بنابراین برای درمان سریع سنگ هایی که باعث قولنج کلیوی می شوند باید مراقب بود.

درمان قولنج کلیه

درمان پزشکی اغلب به نوع سنگ بستگی دارد. افراد می توانند بیشتر سنگ های کوچک را از طریق ادرار دفع کنند. پزشکان مصرف آب زیاد را توصیه می کنند و ممکن است داروهای تسکین دهنده درد برای کمک به فرد در مقابله با درد تجویز کنند.

طیف وسیعی از راهکارهای درمانی می تواند به فرد کمک کند سنگ های بزرگتر را برداشته و کولیک کلیه را تسکین دهد. این راهکارها عبارتند از:

• استخراج هدایت شده توسط یورتروسكوپی: این روش جراحی تهاجمی شامل این است كه پزشك دستگاهی را با استفاده از یك دوربین سبک و متصل به آن وارد دستگاه ادراری می كند. استفاده از این امر به آنها امکان می دهد سنگ را شناسایی کرده و آن را از بین ببرند.
• لیتوتریپسی موج شوک خارج از بدن (ESWL): ESWL یک درمان غیرتهاجمی است. این فرایند با امواج صوتی، سنگ های کلیه را هدف قرار داده و آنها را به قطعات کوچک تبدیل می کند. سپس فرد می تواند این قطعات را از طریق ادرار دفع کند.
• نفرولیتوتومی از راه پوست: پزشکان معمولاً این روش را با بیهوشی عمومی انجام می دهند. آنها یک برش کوچک در پشت فرد برای دسترسی به کلیه ایجاد می کنند و سنگ را برمی دارند.
• قرار دادن استنت: بعضی اوقات، پزشکان یک لوله نازک را در حالب فرد قرار می دهند تا به رفع انسداد کمک کند و باعث عبور سنگ شود.
• جراحی باز: برخی از افرادی که نمی توانند سنگ ها را از راه ادرار دفع کنند ممکن است نیاز به جراحی باز داشته باشند. با این حال، در جراحی باز زمان بهبودی طولانی تر از سایر روش ها است. پزشکان معمولاً سعی می کنند سنگ ها را استخراج کنند یا حتی به قطعات کوچکتر تجزیه کنند تا فرد بتواند قبل از انجام جراحی باز، آنها را دفع کند.

درمان همچنین ممکن است شامل داروهایی باشد که به تسکین علائم یا کاهش تجمع سنگ کمک می کنند. این درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آنتی بیوتیک ها
• عوامل قلیایی سازی
• کورتیکواستروئیدها
• مسدود کننده های کانال کلسیم
• مسدود کننده های انتخابی آلفا ۱

پیشگیری از قولنج کلیه

اجتناب از قولنج کلیه با جلوگیری از تشکیل سنگ هایی که علائم را ایجاد می کنند شروع می شود. اگر بدن و کلیه های فرد تمایل به ایجاد سنگ های ادراری کلسیم اگزالات داشته باشد، ممکن است پزشک داروی ادرار تیازید را برای فرد تجویز کند. در موارد دیگر، آنها ممکن است به افراد توصیه کنند مایعات مصرفی خود را افزایش و سدیم رژیم غذایی خود را کاهش دهند.

نوشیدن مایعات بیشتر ممکن است همیشه باعث بهبود قولنج کلیه نشود یا به دفع سنگ از دستگاه ادراری کمک نکند؛ اما حداقل از کمبود آب بدن جلوگیری می کند. بسیاری از افراد از خوردن یک رژیم غذایی سالم که غنی از انواع غلات سبوس دار، سبزیجات، میوه ها و پروتئین های مناسب باشد، سود می برند. همچنین پزشکان ممکن است به افراد توصیه کنند مصرف مرکبات مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت را افزایش دهند.

نسخه اصلی مطلب قولنج کلیه چیست؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---