پوست، جزء حساس ترین بخش های بدن است که در صورت عدم مراقبت مناسب از آن به سادگی آسیب پذیر می شود. استفاده از بدلیجات به عنوان جایگزینی برای جواهرآلات، به علت صرفه اقتصادی، امکان استفاده از محصولات بیشتری از آنها و همچنین ظاهر مدرن تر و جذاب تر آنها، روز به روز در حال افزایش است؛ اما در این میان مشکلاتی نیز وجود دارد که علاقمندان به این محصولات را دچار دردسر کرده است. بارزترین مشکل در استفاده از بدلیجات، امکان بروز حساسیت های پوستی است که در خصوص شماری از افراد مشاهده می شود. وقتی پوست شما در معرض برخی مواد یا شرایط قرار می گیرد واکنش هایی را به صورت حساسیت پوستی از خود نشان می دهد. از جمله حساسیت پوستی، خارش پوست و قرمزی و یا حساسیت بدون خارش و گاهی زخم های سطحی می باشد. برای درمان حساسیت پوستی به بدلیجات، روش های متعددی وجود دارد که در ادامه به معرفی رایج ترین آنها می پردازیم.

علائم آلرژی و حساسیت پوستی به بدلیجات

بدن واکنش متفاوتی نسبت به مواد حساسیت زا نشان می دهد؛ اما علائم معمول می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. ورم
2. بثورات
3. سرخی
4. خارش
5. تاول پوستی
6. لایه لایه شدن پوست

تشخیص حساسیت به بدلیجات

پزشک پس از شنیدن شرح حال شما با استفاده از آزمایش پوست و آزمایش خون می تواند این آلرژی را در شما تشخیص داده و نوع آن را مشخص نماید. با استفاده از این آزمایشات پزشک می تواند آنتی بادی های اختصاصی آلرژن (ماده حساسیت زا) را در خون شما تشخیص داده و نوع ماده محرک و حساسیت زا را شناسایی نماید. متداول ترین تست های پوستی انجام شده در واکاوی حساسیت پوستی عبارت است از:

آزمایش پچ:

آزمایش پچ (PATCH TEST) یکی از تست های رایج پوستی در تشخیص حساسیت پوستی است که برای انجام آن پزشک ناحیه کوچکی از پوست بیمار را در مجاورت فلز محرک مشکوک قرار می دهد و سپس این ناحیه از پوست از نظر ایجاد واکنش های آلرژیک مورد بررسی قرار می گیرد. در طی این آزمایش مقداری از عصاره آلرژن بر روی چسب قرار داده شده و به پوست بازو یا کمر شما چسبانده می شود و پس از آن این نواحی مورد بررسی از نظر ظهور واکنش های آلرژیک قرار می گیرند.

آزمایش داخل درم یا پوست (Intradermal test):

برای انجام این آزمایش پس از تمیز کردن پوست با الکل مقداری از عصاره آلرژن به داخل لایه ای از پوست به نام Derm تزریق می شود و بروز واکنش های آلرژیک در این ناحیه در طی ۴۸ ساعت مورد بررسی قرار می گیرد.

آزمایش خراش (Scratch test):

برای انجام آزمایش خراش پوستی یا آزمایش پوستی (پریک) پوست ساعد دست شما به وسیله الکل تمیز شده و به وسیله خودکار نواحی مورد نظر در پوست را علامت گذاری کرده و سپس یک قطره از عصاره آلرژن را بر روی هر یک از این نواحی علامت گذاری شده قرار می دهند. سپس لایه بیرونی پوست کمی خراش داده می شود تا عصاره آلرژن وارد پوست گردد.

و اما آزمایشات خونی رایج نیز برای تشخیص این عارضه آلرژیک پوستی عمدتاً شامل موارد زیر می باشد:

تست ایمونوگلوبولین E (آنتی بادی IgE):

این آیتم در خون یکی از انواع آنتی بادی ها است که به طور مستقیم به پاسخ های آلرژی بدن مرتبط می باشد؛ بنابراین اندازه گیری آن در خون می تواند به پزشک در تشخیص دقیق تر و صحیح تر کمک بسیاری نماید.

آزمایش الایزا:

این تست میزان آنتی بادی های نشات گرفته از آلرژن را در خون شما اندازه گیری می کند.

آزمایش رادیوایمونواسی:

از این تست برای تشخیص محرک های ایجاد کننده آلرژی در بدن و حساسیت پوستی استفاده می شود.

آزمایش ایمونوبلات:

با استفاده از این تست می توان بر اساس تولید آنتی بادی IgE اختصاصی ساخته شده در بدن بیمار نوع ماده محرک و حساسیت زا را تشخیص داد.

تست شمارش سلول های خون یا (CBC):

این تست برای اندازه گیری گلبول های سفید مورد استفاده قرار می گیرد؛ چراکه افزایش گلبول های سفید علی الخصوص ائوزینوفیل ها می تواند احتمال ابتلا به آلرژی را در شما تأیید نماید.

علت حساسیت به بدلیجات

علت دقیق آلرژی به طلا ناشناخته است؛ اما علائم زمانی بروز می کنند که سیستم ایمنی بدن شما به فلز حساس شود. حساسیت به انواع دیگر فلزات و همچنین داشتن سابقه خانوادگی در رابطه با آلرژی به نیکل یا فلز، احتمال آلرژی به طلا را در شما ایجاد می کند. همچنین ممکن است به دلیل فلزات دیگری که با هم مخلوط شده اند به جواهرات طلا یا سایر وسایل طلا واکنش نشان دهید. نیکل یکی از رایج ترین مواد حساسیت زای فلز است و اغلب آلیاژ یا مخلوط با طلا است.

1. حساسیت به دستبند فلزی: تماس طولانی پوست با مواد به کار رفته در جنس دستبندها از جمله فلز نیکل، کبالت، طلا، فرمالدییدها و... می تواند به خصوص در افراد آلرژیک و حساس باعث طیف وسیعی از ضایعات پوستی شود.
2. حساسیت به نیکل: نیکل فلز نقره ای رنگی است که به طور گسترده در ساخت اجزای فلزی دستبندها، دکمه ها و سگک ها به کار می رود و براساس مطالعات، شایع ترین آلرژن در سراسر دنیا است و در بسیاری از موارد همراه فلز کبالت استفاده می شود. افزایش تعریق در زیر مناطق محصور شده با دستبند باعث افزایش تعداد آلرژن نیکل آزادشده می شود که ضایعات اگزمایی خارش دار را همراه خواهد داشت.
3. حساسیت به طلا: طلا هم می تواند حساسیت زا باشد. اگر چه میزان شیوع آن در نقاط مختلف جهان از 1 تا 10 درصد متفاوت است؛ اما به هر حال می تواند باعث ضایعات درماتیت در صورت، دست و پلک ها شود.
4. حساسیت به عطری که به دستبند می زنند: برخی افراد به صورت عادتی به دستبندهای خود عطرهای خوشبوکننده می زنند تا با بو کردن آن متوجه بوی بد محیط نشوند؛ اما برخی مواد سازنده عطرها نیز می تواند باعث آسیب های آلرژیک پوستی شود.
5. حساسیت به بدلیجات: فرمالدیید گازی است که در ساخت رنگ ها در برخی بدلیجات استفاده می شود. در بدلیجاتی که در ساخت اجزای آن از فرمالدیید استفاده شده باشد نیز طیف وسیعی از عوارض ناخواسته مثل درماتیت های تماسی آلرژیک را شاهد هستیم.
6. حساسیت به منسوجات: حساسیت به منسوجات به کار رفته در دستبند هم معمولاً ناشی از رنگ های به کار رفته در بافت منسوجات است و نه به دلیل فیبرهای طبیعی یا مصنوعی موجود در آنها. هرچه دستبندی تنگ تر بسته شده باشد، به دلیل تماس بیشتر احتمال بروز مشکل بیشتر است.
7. حساسیت به مواد آرایشی جمع شده زیر دستبند: تجمیع مواد مختلف آرایشی، بهداشتی مثل کرم های مرطوب کننده، شوینده ها و ضدعفونی کننده ها و... زیر دستبند، ساعت و انگشتر غیر از حساسیت زا بودن اجزای سازنده خود دستبند، می تواند به تدریج به سطح دفاعی پوست آسیب برساند و عامل بروز مشکل و آسیب های متفاوت شود.
8. حساسیت به دستبند پلاستیکی: استعمال دستبندهای پلاستیکی هم ممکن است طیف وسیعی از مشکل های پوستی را همراه داشته باشد. در این موارد مونومرهای غیرپلیمریزه موجود در محصول پلاستیکی نهایی یا سایر موادی که با هدف ایجاد استحکام و ثبات محصول یا به عنوان رنگ افزودنی به ترکیب پلاستیک اضافه می شود عامل بروز مشکل است.

درمانهای خانگی حساسیت به بدلیجات

• استفاده از انواع مرطوب کننده پوست:

بهتر است قبل از اینکه از جواهرات خود استفاده کنید، آن قسمت از نواحی پوست که در تماس با جواهراتتان هستند را با لایه ای از کرم مرطوب کننده بپوشانید. این لایه محافظ که توسط کرم ایجاد می شود، مانع از این می شود که بدلیجات مستقیماً با پوست شما در تماس باشند.

• خشک کردن پوست:

زمانی که قصد دارید از جواهرات خود استفاده کنید، باید توجه داشته باشید که آن قسمت از پوست که در تماس با زیورالات قرار می گیرد، حتماً خشک باشد.

• نو کردن بدلیجات قدیمی:

زیورآلات بدل با گذشت زمان لایه محافظ خود را از دست می دهند و حساسیت زایی آنها افزایش پیدا می کند. بهتر است این جواهرات را پیش سازنده این محصولات برده و از وی بخواهید که لایه محافظی از جنس استیل روی آنها بکشد.

• استفاده از لاک ناخن:

یک راهکار جالب و بسیار ساده برای جلوگیری از ایجاد حساسیت نسبت به بدلیجات، این است که قسمت هایی مانند گیره و قفل گردنبند و دستبند و گوشواره یا زیپ شلوار و ... را با لاک ناخن بی رنگ بپوشانید. این روش در اکثر مواقع پاسخگو می باشد.

• حتی الامکان استفاده از جواهرات از جنس استیل:

اگر علاقه به استفاده کردن از جواهراتی به غیر از طلا را دارید، به شما توصیه می شود که از جواهراتی از جنس استیل استفاده کنید که حساسیت زایی بسیار کمی دارند. گاهی اوقات پوست شما نسبت به قفل یا بند جواهرات استیل حساسیت نشان می دهد. در این موارد باید چک کنید که در ساخت این قفل و بندها از نیکل استفاده نشده باشد

درمان حساسیت به بدلیجات

پس از تأیید حساسیت پوستی به زیورآلات و تشخیص نوع آن نوبت به درمان حساسیت به زیور آلات می رسد. استفاده از داروهای خوراکی مانند آنتی هیستامین، پرومتازین، سیتریزین، داروهای آنتی بیوتیک و پمادهای موضعی و پماد حساسیت به بدلیجات مانند پماد منتول، پماد بتامتازون، پماد کلوبتازول، پماد لیدوکائین و …. می تواند در درمان این عارضه تأثیر مثبتی داشته باشد و به عنوان درمان دارویی حساسیت به بدلیجات شناخته می شود. البته فراموش نکنید که از این داروها حتماً با تجویز پزشک استفاده نموده تا بدین طریق از بروز عوارض بعدی جلوگیری نمایید.

نسخه اصلی مطلب علائم آلرژی و حساسیت پوستی به بدلیجات را در سایت دکتر هما فاتحی بخوانید.

---