سندرم تونل کارپال چیست؟ علل علائم و درمان سندرم تونل کارپال

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

تونل کارپال یک محل عبور باریک با عرض حدود یک اینچ در مچ دست است. کف و کناره های این تونل توسط استخوان های کوچک مچ دست به نام استخوان های کارپال تشکیل می شود.تونل کارپال از عصب مدین و تاندون عضلات خم کننده که انگشتان و انگشت شست را خم می کند، محافظت می کند. سقف تونل از یک باند بافت همبند به نام رباط عرضی کارپال تشکیل شده است. به دلیل اینکه این مرزها به شدت سفت و سخت هستند، تونل کارپال ظرفیت کمی برای کش آمدن و بزرگ شدن دارد. عصب مدین یکی از عصب های اصلی دست است. این عصب از یکی از ریشه های عصبی گردنی منشأ می گیرد. این ریشه ها با هم یک عصب در بازو را تشکیل می دهند. عصب مدین از بازو و ساعد پایین آمده و از داخل تونل کارپال مچ دست عبور می کند و به دست می رسد. عصب باعث ایجاد حس درد انگشتان شست، اشاره و انگشت حلقه می شود. عصب هم چنین عضلات اطراف ابتدای شست را کنترل می کند. پزشک ممکن است جهت یافتن نشانه های فشار بر عصب مدین سونوگرافی درخواست کند.

اخیراً سونوگرافی بـه عنـوان یـک اقـدام تشخیصی در سندروم تونل کارپال مطرح شده است. از آنجا که سونوگرافی بدون درد بوده و هزینه کمـی دارد، بیمـاران تمایل بیشتري به انجام آن دارند. متغیرهاي سونوگرافیک مورد استفاده در تشـخیص سـندروم تونل کـارپال، شـامل سـطح مقطـع عرضـی عصـب مـدیان در سـطوح مختلـف کانـال مـچ دسـت، نسـبت پهـن شـدگی و ضــخامت فلکســور رتینــاکولوم مــی باشــد. د این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت ساخت تصویر استخوان و بافت ها استفاده می کند. تصویر سونوگرافی، استخوان ها و بافت های عصبی را به خوبی نشان می دهد؛ بنابراین، وجود یا عدم وجود فشار بر روی عصب میانی از طریق این نوع تصویربرداری قابل تشخیص است. در طی سونوگرافی، امواج صوتی با فرکانس بالا از قسمت های مچ دست، بازگشتی را به عنوان تصویر می گیرند.

سندروم تونل کارپال چیست؟

سندروم تونل کارپال زمانی که تونل باریک شود یا زمانی که بافت اطراف تاندون عضلات خم کننده متورم شوند ایجاد شده و باعث ایجاد فشار بر روی عصب مدین می شود. این بافت ها را سینوویوم می نامند. به طور طبیعی، سینوویوم تاندون را روان کرده و حرکت انگشتان را آسان می سازد.

هنگام تورم سنوویوم، فضای تونل کارپال اشغال شده و به مرور زمان به روی عصب فشار می آید. این فشار غیر طبیعی روی عصب می تواند باعث ایجاد درد، بی حسی، مور مور شدن و ضعف در دست شود.

علت ابتلا به سندرم تونل کارپال

عوامل مختلفی در بروز سندرم تونل کارپال دخیل هستند. از جمله:

• عوامل وراثتی که یکی از مهم ترین عوامل است. این اختلال می تواند زمینه ژنتیکی و وراثتی داشته باشد.
• کار کردن زیاد با دست ها که باعث تحریک تاندون های مچ دست و وارد آمدن فشار به اعصاب می شود.
• پوزیشن دست و مچ دست، انجام برخی فعالیت هایی که با کش آمدن تاندون های دست و مچ دست همراه است، می توانند برای طولانی مدت باعث شوند تا فشار بیشتری به اعصاب وارد شود.
• بارداری، تغییرات هورمونی در دوران بارداری می تواند باعث تورم شود.
• شرایط سلامتی، دیابت، آرتریت روماتوئید و مشکلات تیروئیدی می توانند در بروز این سندرم دخیل باشند.

علائم سندرم تونل کارپال

• کرختی و گزگز کردن انگشتان و کف دست
• ضعف و بی حسی مچ دست و انگشتان
• درد مزمن مچ دست که با حرکت دادن مچ و انگشتان تشدید می شود.
• انتشار درد به ساعد و بازو
• کاهش قدرت دست در گرفتن اشیاء (افتادن اشیا از دست یکی از شکایت های شایع مبتلایان به سندرم تونل کارپال است)
• عدم توانایی در انجام حرکات ظریف
• کوچک شدن عضلات در نزدیکی مچ دست
• محدودیت حرکتی مچ دست

عوامل خطر سندرم تونل کارپال

1. حرکات تکراری مچ و انگشتان در افرادی که از دست خود زیاد استفاده می کنند.
2. آسیب های قبلی مچ دست مانند شکستگی ، در رفتگی و …
3. وجود تومور یا کیست در ناحیه مچ دست
4. جراحی های قبلی مچ دست
5. استخوان سازی نابجا در ناحیه مچ دست که سبب ایجاد خارهای استخوانی می شود.
6. بیماری های مچ دست مانند آرتروز مچ دست
7. بیماری هایی مانند دیابت و مشکلات غده تیروئید
8. اعتیاد به الکل
9. بارداری
10. اختلال در تعادل مایعات و الکترولیت های بدن
11. تغییرات هورمونی

درمان سندرم تونل کارپال

در مراحل اولیه ممکن است بتوان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و یا آن را کند کرد.

درمان غیر جراحی سندرم تونل کارپ

اگر بیماری به موقع تشخیص و درمان انجام شود علائم بدون جراحی بهبود می یابند. اگر علائم بیماری شما غیراختصاصی است پزشک درمان غیرجراحی را توصیه می کند. این درمان ها شامل موارد زیر است:

• بریس یا آتل: پوشیدن یک بریس مانع از خم شدن مچ دست شما حین خواب می شود.
• قرار دادن مچ دست در حالت مستقیم فشار را بر عصب مدین در تونل کارپ کاهش می دهد.
• داروی ضد التهاب غیراستروئیدی: داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند سبب کاهش درد و التهاب شما شوند.
• تغییر فعالیت ها: علائم زمانی تشدید می شوند که دست یا مچ شما مدت زمان طولانی در یک حالت خاص مانند خم به پایین یا بالا قرار گیرد.
• اگر شغل یا فعالیت تفریحی شما سبب تشدید علائمتان می گردد، تغییر یا بهینه سازی فعالیت ها می تواند جلوی پیشرفت بیماری را گرفته و حتی آن را متوقف کند. در بعضی موارد این کار شامل تغییر محل کار است.
• تمرینات سرخوردگی عصب: بعضی بیماران از تمرینات خاصی که سبب بهبود حرکت آزادانه عصب مدین در تونل کارپ می شود، سود می برند. تمرینات خاص توسط پزشک یا درمانگر تجویز می شود.
• تزریق استروئید: کورتیکواستروئید یا کورتیزون یک ضد التهاب قوی است که می تواند در تونل کارپ تزریق شود. اگرچه این تزریقات سبب کاهش علائم دردناک یا کاهش عود بیماری می شوند؛ اما گاهی اثر آن موقتی است. یک تزریق کورتیزون توسط پزشک می تواند جنبه تشخیصی هم داشته یاشد.

درمان جراحی سندرم تونل کارپ

اگر درمان غیرجراحی پس از مدتی سبب بهبود علائم نشود، پزشک توصیه به جراحی می کند. تصمیم به انجام جراحی بسته به شدت علائم بیماری و شدت درد و بی حسی دارد. در موارد طول کشیده با بی حسی ثابت و از بین رفتن عضلات اطراف شصت، جراحی برای جلوگیری از آسیب دائم انجام می گیرد.

• روش جراحی

این جراحی آزاد سازی تونل کارپ نامیده می شود. دو تکنیک جراحی باز و آندوسکوپیک وجود دارد که هدف هردو کاهش فشار بر عصب مدین به وسیله برش رباط عرضی سقف کانال است. جراحی سبب افزایش فضای تونل و کاهش فشار بر عصب می شود. جراحی معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود. می توان از بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی ناحیه ای استفاده کرد. نتایج جراحی باز و آندوسکوپیک مشابه است.

پیشگیری از سندرم تونل کارپال

هیچ راهکاری که ثابت شده باشد از بروز سندرم تونل کارپال پیشگیری می کند وجود ندارد؛ اما شما می توانید با رعایت موارد زیر، از میزان فشار وارد شده به مچ دست خود بکاهید:

• هنگام در دست گرفتن اشیاء فشار زیادی به انگشتان خود نیاورید.
• به طور مرتب به دستان خود استراحت بدهید.
• به حالت دستان خود توجه کنید. سعی کنیم مچ دست خود را به طور کامل به سمت بالا یا پایین خم نکنید. بهترین حالت این است که مچ دست در یک حالت راحت و آزاد باشد. در صورتی که با صفحه کلید کار می کنید، سعی کنید ارتفاع مچ دست شما با آرنجتان یکی باشد یا کمی از آن کمتر باشد.
• حالت قرارگیری بدن خود (هنگام نشستن و ایستادن) را اصلاح کنید. اگر حالت قرارگیری بدن شما مناسب نباشد و مرتباً قوز کنید، شانه های شما به شمت جلو خمیده می شوند. زمانی که شانه ها در این حالت قرار می گیرند، عضلات گردن و شانه کوتاه می شوند و به عصب های گردن فشار وارد می کنند. این وضعیت می تواند متعاقباً به مچ دست و انگشتان نیز اثر بگذارد.
• دستان خود را گرم نگه دارید. در صورتی که در محیطی سرد کار می کنید، احتمال بروز درد و خشکی در دستان و مچ دستان شما زیاد است. در صورتی که نمی توانید دمای محیط را کنترل کنید، دستکش های بدون انگشت دست کنید تا دست و مچ دست خود را گرم نگه دارید.

نحوه آمادگی برای انجام سونوگرافی تونل کارپال

به طور کلی هیچ گونه آمادگی خاصی برای انجام این روش تصویربرداری وجود ندارد.

سونوگرافی تونل کارپال

دستگاه سونوگرافی از امواج فراصوت برای تصویربرداری از استخوان و بافت های بدن استفاده می کند. پزشک ممکن است از تصویربرداری سونوگرافی مچ دست برای ارزیابی وضعیت عصب میانی و علائم فشرده شدن اعصاب استفاده کند. پزشک سونوگرافیست یک ژل محلول در آب را بر روی مبدل قرار داده و امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل محل مورد نظر هدایت می کند و تصاویر ایجاد میگردد.

عوارض سونوگرافی تونل کارپال

برخلاف روش های تصویربرداری که بدن تحت تابش اشعه ایکس قرار می گیرد، با انجام این سونوگرافی در معرض تشعشعات قرار نمی گیرید.