ضایعات و عارضه های پوستی یکی از آزاردهنده ترین عواملی است که می تواند زیبایی پوست را تحت تأثیر قرار دهند. فریز درمانی، سرما درمانی یا کرایوتراپی یک روش ساده و غیرتهاجمی است که در آن از نیتروژن مایع برای فریز کردن و از بین بردن توده ها و دانه هایی که بر روی سطح پوست ظاهر می شوند، استفاده می شود. این یک روش درمانی مؤثر برای ضایعات پوستی پیش سرطانی (کراتوزهای آکتینیک یا آکنه ای ) و همچنین سایر بیماری های پوستی مانند زگیل، تگ های پوستی و خال می باشد. استفاده از نیتروژن مایع بر روی ضایعات پوستی به پزشک این امکان را می دهد تا سلول های آسیب دیده پوست را هدف قرار داده و آنها را در سطح سلولی از بین ببرند. بعد از فریز کردن، ناحیه آسیب دیده ممکن است تاول بزند و پوسته پوسته شود و باید طی سه تا شش هفته بهبود یابد.

کاربردهای فریز درمانی

1. تغییر رنگ پوست (پیگمانتاسیون ها): مانند لک های ناشی از آفتاب و لنتیگو
2. برخی ضایعات پیش بدخیمی: مانند کراتوز آکتینیک
3. ضایعات عروقی مانند انواع همانژیوم ها از جمله سارکوم کاپوزی
4. برخی ضایعات ویروسی مثل زگیل و مولوسکوم کنتاژیوزوم
5. کیست ها و ضایعات توموری خوش خیم مانند میلیا، زائده های گوشتی (skin tag) و کراتوز سباسه
6. اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئیدها

مزایای فریز درمانی

• یکی از فواید کرایوتراپی کم تهاجمی بودن آن می باشد.
• قابل تکرار بودن این روش در افرادی که به دلیل مسائل و مشکلاتی نمی توانند از روش های پزشکی استفاده کنند، از جلسات مکرر کرایوتراپی می توانند بهره مند شوند.
• این روش دوره ریکاوری کوتاهی دارد و بهبودی بسیار سریع تر می باشد.
• برای کاهش درد در کرایوتراپی فقط از بیحسی موضعی استفاده می شود.

انواع روش فریز درمانی

• نیتروژن مایع
• کرایوتراپی با برف دی اکسید کربن
• کرایوتراپی با DMEP

نحوه عملکرد فریز درمانی

برای از بین بردن ضایعات پوستی با استفاده از سرمادرمانی، از یک دستگاه به نام دستگاه کرایو استفاده می شود. این دستگاه دارای یک مخزن دو جداره و عایق است که معمولاً نیتروژن مایع یا ازت مایع در آن نگهداری می شود. با اسپری کردن نیتروژن مایع بر روی بافت پوستی مخرب، دمای آن از ۱۹۶- تا ۲۱۰- درجه سانتی گراد کاهش پیدا می کند. در نتیجه رگ هایی که به این بافت های مخرب خونرسانی می کنند، از بین می روند و ظرف مدت چند روز، ضایعه به صورت تاول سفید یا قرمز دیده می شود و کبود خواهد شد. پس از آن ضایعه پوستی به مرور پوسته پوسته شده و در نهایت از بدن جدا می شود. بعد از جدا شدن ضایعه پوستی، یک زخم در محل آن ایجاد می شود. سپس سایر سلول ها و بافت های سالم شروع به فعالیت می کنند تا بافت آسیب دیده را ترمیم کنند؛ به این ترتیب دیگر هیچ اثری از این بافت مخرب بر روی پوست باقی نمی ماند و پوستی کاملاً صاف و شفاف برای شما به ارمغان خواهد آمد.

با توجه به این توضیح می توان گفت که تأثیر کرایوتراپی بر روی پوست در سه فاز مختلف انجام می شود:

1. انتقال حرارت: در این فاز نیتروژن مایع در نقطه جوش قرار گرفته و حرارتی را بر روی ضایعه پوستی ایجاد می کند. به این ترتیب حرارت از پوست به مایع فریزکننده منتقل می شود و سلول های بافت مخرب برای تخریب آماده می شوند.
2. فاز تخریب سلول: در فاز دوم، ایجاد سرما و فریز شدن سلول ها، باعث می شود که یک تخریب ناگهانی و غیرمنتظره در سلول ها اتفاق بیفتد. در نتیجه تولید کلاژن به حداقل رسیده و خونرسانی به بافت مخرب متوقف می شود. به این ترتیب سلول های این بافت از بین خواهند رفت.
3. فاز التهابی: در این فاز، ناحیه مربوط به ضایعات پوستی ملتهب و قرمز می شود. ایجاد این التهاب نشان می دهد که سلول های آسیب دیده کاملاً از بین رفته اند و فرایندهای ترمیمی طبیعی در پوست آغاز شده است.

مراقبت های قبل از کرایوتراپی

قبل از درمان توجه کنید که محل درمان تمیز و عاری از هرگونه لوازم آرایشی و کرم های مختلف باشد. همچنین عدم استفاده از داروهای ضد انعقاد خون جهت بهبود عملکرد مناسب خواهد بود.

مراقبت های بعد از کرایوتراپی

• ناحیه تحت درمان را می توان یک تا دو بار در روز به آرامی شستشو داد.
• از دستکاری کردن محل کرایوتراپی شده خودداری کنید.
• ناحیه تحت درمان باید تمیز نگه داشته شود.
• در صورتی که ناحیه درمان در تماس با لباس قرار گیرد بهتر است پانسمان شود.
• در صورت خشک شدن تاول می توان از وازلین استفاده کرد.

افراد منع از انجام کرایوتراپی

در ابتدا باید توجه داشته باشید که حتماً باید پیش از انجام این روش، تشخیص صحیح ضایعات پوستی انجام بگیرد؛ زیرا ممکن است برخی از ضایعات سرطانی باشند و با اعمال تغییرات بر روی آنها مشکلات دیگری به وجود بیاید. در موارد زیر باید احتیاط داشته باشید:

• درمان ملانوم و ضایعات رنگدانه ای که هنوز مشخص نشده اند.
• افراد در سنین بالا و یا کودکان
• پوست هایی که در اثر آفتاب و یا استفاده از کورتیکواستروئیدها آسیب دیده هستند.
• خانم های باردار باید انجام این روش را به تأخیر بیندازند؛ زیرا کرایوگلوبولین ها افزایش پیدا می کند.
• افراد با پوست تیره؛ زیرا در ناحیه مورد نظر تغییر رنگ به وجود می آید باید در این رابطه با پزشک، مشورت داشته باشند.

تعداد جلسات کرایوتراپی

بسته به نوع ضایعه و شرایط بیمار به ۵ الی ۱۰ جلسه درمانی به فاصله یک یا دو روز در میان باید انجام شود تا بهبودی سریعتر صورت گیرد.

هزینه فریز درمانی

هزینه فریز ضایعات پوستی بر حسب اندازه، نوع و بافت ضایعات پوستی، تعداد جلسات تعیین شده توسط پزشک، دستمزد پزشک و تعرفه کلینیک محاسبه خواهد شد.

عوارض کرایوتراپی

• مانند دیگر روش های درمانی کرایوتراپی هم عوارض جانبی دارد. هرچند عوارض آن نسبت به دیگر روش‏ها کمتر و ملایم‏تر است؛ اما با توجه به ناحیه انجام آن متفاوت است.
• این روش برای بانوان مشکل ناباروری و تخمک ‏گذاری ایجاد نمی‏ کند؛ اما ممکن است باعث گرفتگی رحم، درد و خون‏ریزی شود.
• در مورد سرطان پوست ممکن است بعد از جلسه درمانی، پوست ملتهب و متورم شود و گاهی رنگدانه پوست و موهای ناحیه درمان از بین بروند. این عوارض موقتی هستند و بهبود می‏ یابند.
• آسیب عصبی که ممکن است منجر به کاهش احساس شود.
• تورم، جای زخم و عفونت پوست

نسخه اصلی مطلب فریز درمانی ضایعات پوستی چگونه انجام میشود؟ را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---