توده های فیبروکیستیک توده هایی به شکل کیست و حاوی مایع هستند که در زمینه فیبری پستان رشد می کنند. تقریباً ۵۰ درصد زنان در سنین باروری (۳۰ تا ۴۵ سالگی) این کیست ها را دارند. کیست ها به ندرت بدخیم می شوند و تحت تأثیر هورمون استروژن و به میزان کمتر، پروژسترون و پرولاکتین هستند. تشکیل توده های فیبروکیستیک یک فرایند فیزیولوژیک و طبیعی بافت پستان محسوب می شود. توده ها حاصل تکامل و تکثیر در مجاری و غدد پستانی است که قاعدتاً باید بعد از طی مرحله ای پسرفت کنند و از بین بروند؛ ولی به دلایل نامشخص باقی می مانند و به کیست تبدیل می شوند. کیست ها به طور متناوب و دوره ای و اغلب قبل از عادت ماهیانه باعث ناراحتی، درد پستان و گاهی ترشح از نوک پستان می شوند و بیشتر در نواحی فوقانی و خارجی پستان ها و نزدیک زیر بغل پدید می آیند.

تشکیل این توده ها به طور مستقیم با هورمون استروژن در ارتباط است؛ اما عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد آنها دخالت دارند. زنانی که در خانواده خود (بستگان درجه اول مانند مادر و خواهر) سابقه ابتلا به سرطان پستان یا توده های خوش خیم پستانی وجود دارد، بیشتر به مشکل فیبروکیستیک پستان دچار می شوند. بافت فیبروکیستیک پستان در زنانی که تا به حال بچه دار نشده اند، زنانی که در سنین بالای ۳۰ سال باردار می شوند، عادت ماهیانه های نامنظم دارند، مبتلا به نشانگان پیش از قاعدگی هستند و سابقه سقط دارند، بیشتر دیده می شود. تشخیص فیبروکیستیک پستان با روش هایی همانند سونوگرافی امکان پذیر خواهد بود. این آزمایش می تواند به پزشک شما در تشخیص منسجم یا پر از مایع بودن توده کمک کند.

علائم فیبروکیستیک سینه

با وجودی که ممکن است این بیماری علائم خاصی نداشته باشد؛ اما از جمله علائم و نشانه های سینه های فیبروکیستیک شامل موارد زیر است:

• افزایش درد پستان قبل از چرخه پریود
• لمس lump (برجستگی) در پستان
• تغییر در اندازه پستان در چرخه پریود
• حساسیت و tenderness پستان
• ترشح سبز یا شیری رنگ در نوک پستان

انواع فیبروکیستیک سینه

به طور کلی فیبروکستیک پستانی ممکن است در دو نوع ساده (خفیف) یا کمپلکس (مرکب) دیده شوند:

کیست ساده

اغلب کیست های تشکیل شده در پستان از نوع ساده هستند و معمولاً هیچ خطری ندارند. گاهی اوقات ایجاد فشار بر این بافت های فیبروکیستیک سبب دردناک شدن پستان ها می شود.

کیست کمپلکس

کیست های مرکب یا کمپلکس اندکی با کیست های ساده متفاوت هستند. این کیست ها اغلب دارای یک دیواره ضخیم هستند و به شکل توده کاملاً قابل لمس هستند. البته کیست های کمپلکس همیشه خطر آفرین نیستند؛ اما در صورت لمس اینگونه کیست ها باید نسبت به نمونه برداری و آزمایش در خصوص سرطان زا نبودن آنها اطمینان حاصل کرد.

سونوگرافی فیبروکیستیک سینه

از شما خواسته می شود لباس خود را درآورید و روی میز تشخیص دراز خواهید کشید. از شما خواسته می شود که دستان خود را بالاتر از سر خود در طرف سینه، بالا ببرید. پزشک ژل شفاف و گرم را روی پوست روی ناحیه سینه قرار می دهد تا مورد بررسی قرار گیرد. مبدل را بر روی پوست فشار داده و آن را بر روی منطقه مورد مطالعه منتقل خواهد کرد.

آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی سینه

نیازی نیست قبل از آزمایش جلوی خوردن یا نوشیدن خود را بگیرید. در روز آزمایش نباید هیچگونه لوسیون، پودر یا مواد دیگری را روی سینه های خود استفاده کنید. لباس هایی بپوشید که به راحتی بتوانید آنها را درآورید یا لباس هایی بپوشید که به رادیولوژیست یا تکنسین اجازه دهید به سینه شما دسترسی داشته باشد.

عوارض سونوگرافی سینه

سونوگرافی سینه هیچگونه خطری ندارد؛ چراکه از اشعه ایکس استفاده نمی شود.

درمان فیبروکیستیک سینه

فیبروکیستیک ها از تغییرات بافتی جزئی تا بسیار شدید هستند که نوع درمان براساس این تغییرات متفاوت می باشد. به طور معمول تغییرات بافتی بسیار شدید به صورت کیست های خیلی متعدد است که بافت سینه را بسیار درگیر می کند، البته باید بدانید که نوع درمان براساس این تغییرات و تشخیص جراح پستان تعیین می گردد که معمولاً درمان به صورت غیر جراحی می باشد.

فیبروکیستیک بیماری نیست که موجب برداشتن قسمتی از بافت سینه شود، بلکه سبب متراکم شدن بافت سینه می شود و بیماری نیست که بتوان با دارو آن را درمان نمود و بهترین اقدام درمانی چنین است که فرد می بایست تحت کنترل بوده تا این تغییر بافتی بررسی شده تا منجر به بدخیمی نگردد. بیماری فیبروکیستیک درمان قطعی ندارد؛ اما مصرف برخی داروها و مواد غذایی با وجود اینکه ثابت نشده است اما تا حدودی می تواند منجر به کاهش علائم این بیماری همچون درد و احساس سنگینی سینه شود که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم نمود:

• مصرف ویتامین E سبب کاهش حساسیت سینه می شود و همچنین مصرف داروی گل مغربی موجب می شود تا حساسیت و درد سینه کاهش یابد.
• انجام اقدامات دیگری همچون گرم نگه داشتن سینه، ماساژ سینه و استفاده از لباس زیرهای سفت و فنری به منظور پیشگیری از آویزان نبودن سینه و داشتن رژیم غذایی مناسب می تواند منجر به کاهش درد در زمان عادت ماهانه شود.
• داشتن رژیم غذایی مناسب به منظور بهبود و درمان فیبروکیستیک نیست، بلکه مصرف برخی مواد غذایی کمک می نمایید تا علائم بیماری تشدید و یا کاهش یابد. لذا بدین دلیل توصیه می گردد تا مواد غذایی همچون؛ قهوه، چای پر رنگ، نوشابه های سیاه، نمک و ادویه زیاد، گوجه فرنگی، ریواس، چربی های اشباع شده همچون کره، خامه، آجیل، سوسیس و کالباس، کلم و کرفس که احتمال احساس درد در ناحیه سینه را افزایش می دهد کمتر مصرف شود.
• همچنین تجویز برخی داروها همچون تاموکسیفن برای مدت زمانی معلوم به کاهش احساس درد سینه کمک می نماید؛ اما به دلیل آنکه این دارو بر روی رحم تأثیر می گذارد. لذا بهتر است به مدت زمان مصرف تجویز آن توسط پزشک دقت نمایید.
• نکته ای که بدان باید افراد دقت نمایند این است که فرد ممکن است بنا به دلایلی از داروهای هورمونی و قرص های جلوگیری از بارداری استفاده نماید. به دلیل آنکه این نوع داروها می تواند حالت های فیبروکیستیک را افزایش دهد لذا سعی نمایید در زمان مصرف چنین داروهای با پزشک خود مشورت نموده و از مصرف طولانی مدت آن ها بپرهیزید؛ زیرا می تواند با عوارضی همراه باشد.

نسخه اصلی مطلب فیبروکیستیک در سونوگرافی را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---