سندروم درد منطقه ای پیچیده یا CRPS چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سندروم درد منطقه ای پیچیده یا CRPS یک بیماری درد مزمن میباشد که اندام بیمار (شامل دست ها و پا ها) را معمولا بعد از یک آسیب دیدگی یا جراحت قبلی مورد هدف قرار می دهد. این وضعیت باعث ایجاد دردی شدید و طولانی تر، نسبت به درد جراحت اولیه می شود. معمولاً این درد تنها در اندام آسیب دیده احساس می شود، اما در برخی موارد درد ناشی از این سندروم می تواند به اندام های دیگر نیز سرایت کند. پوست ناحیه آسیب دیده می تواند به قدری حساس شود که کوچک ترین لمس، ضربه یا تغییر دما، درد شدیدی ایجاد کند. گاهی این مناطق، سخت شده یا ورم می کنند.

در برخی دیگر از موارد افراد مبتلا، در ناحیه جراحت از تغییر رنگ یا دمای اندام آسیب دیده رنج می برند. گفته می شود که CRPS نتیجه ی آسیب دیدن یا درست عمل نکردن دستگاه عصبی محیطی و مرکزی است. دستگاه عصبی مرکزی از مغز و نخاع و دستگاه عصبی محیطی از اعصابی که پیام ها را از سایر نقاط بدن به مغز و نخاع می رسانند تشکیل شده است. CRPS با درد بسیار و طولانی و تغییر رنگ و دمای پوست و حتی ورم در ناحیه تحت تاثیر بیماری همراه می باشد.

علت سندروم درد منطقه ای پیچیده

علت ابتلا به سندرم درد منطقه ای پیچیده هنوز به طور کامل مشخص نشده است. گفته می شود که CRPS نتیجه ی آسیب دیدن یا درست عمل نکردن دستگاه عصبی محیطی و مرکزی است. دستگاه عصبی مرکزی از مغز و نخاع و دستگاه عصبی محیطی از اعصابی که پیام ها را از سایر نقاط بدن به مغز و نخاع می رسانند تشکیل شده است.

CRPS به دو نوع 1 و 2 تقسیم می شود:

1. دسته ی اول اشخاص بدون اسیب عصبی شناسایی شده قبلی
2. دسته دوم افرادی هستند که اسیب عصبی شناسایی شده قبلی مرتبط با بیماری دارند.

چه کسانی دچار CRPS می شوند؟

با این که این بیماری بیشتر در زنان شایع است ولی CRPS می تواند برای هر کسی در محدوده سنی تا سقف 40 سال اتفاق بیافتد. نوجوانان شانس کمتری برای ابتلا به این بیماری دارند، به طوری که تعداد کمی از افراد زیر 10 سال و تقریبا هیچ فرد زیر 5 سالی به این بیماری مبتلا نمی شود.

علائم و نشانه های سندرم درد منطقه ای پیچیده

علائم CRPS از نظر شدت و مدت زمان با هم متفاوتند. اگرچه برخی از موارد خفیف هستند و در نهایت از بین می روند ولی در حالت های شدیدتر بیماران ممکن است نتوانند بهبود یابند و دچار معلولیت و ناتوانی بلند مدت شوند.

1. نشانه بسیار کلیدی و بارز این بیماری درد شدید طولانی مدت و مستمر است که بیماران آن را به صورت سوزش یا سوزن سوزن شدن حس میکنند.
2. با این که فقط قسمتی از دست و پا درگیر این بیماری است درد ممکن است به کل اندام منتشر شود.
3. در بعضی موارد نادر بیمار ممکن است درد را در اندام سالم نیز حس کند.
4. به طور کلی، حساسیت در ناحیه تحت تاثیر این بیماری به حدی افزایش می یابد که حتی یک تماس عادی با پوست، درد غیر قابل تحملی ایجاد می کند.
5. درد به صورت دوره ای بدتر می شود.
6. احساسات عجیب و غریب در ناحیه آسیب دیده، برای مثال امکان دارد که فرد احساس کند ناحیه مبتلا کوچک تر یا بزرگ تر از دیگر اندام ها می باشد یا این که هیچ کنترلی بر روی بخش آسیب دیده ندارد.
7. کاهش دامنه حرکت، ضعف، لرزش
8. تغییر سرعت رشد مو و شکل ناخن ها در عضو مجروح، برای مثال موها می تواند سریع تر یا کند تر رشد کنند یا ناخن ها قوسی شکل شوند.
9. مشکل در خوابیدن
10. تعریق غیرطبیعی، ادم
11. تغییرات عینی دمایی یا رنگ پوست
12. افسردگی و اضطراب به خاطر وجود درد مزمن

ریسک فاکتور های سندروم درد منطقه ای پیچیده

همان طور که قبلا گفته شد، علت اصلی این سندروم، آسیب یا جراحت یکی از اندام ها بدن می باشد. از جراحاتی که می توانند باعث این وضعیت شوند، موارد زیر را می توان نام برد:

• شکستگی ها
• پیچ خوردگی های مفصلی یا گرفتگی های عضلانی
• آسیب های بافتی مانند سوختگی، کبودی یا بریدگی
• عدم تحرک اندام ها
• عمل جراحی
• در برخی از موارد این وضعیت می تواند پس از سکته ظاهر شود.

سکته وضعیتی است که در آن خون و اکسیژن کافی به مغز نمی رسد. این وضعیت، آسیب آنی به برخی از اندام ها می زند و گاهی باعث آسیب دیدن اعصاب شده و به دنبال این آسیب، این سندروم ظاهر می شود. همچنین ارتباطاتی میان سلامت قلب و این سندروم وجود دارد. برخی از افراد مبتلا به این سندروم، درد هایی مشابه سکته قلبی احساس می کنند که این یعنی درد از ناحیه اندام آسیب دیده به قفسه سینه مهاجرت کرده است.

تشخیص سندروم درد منطقه ای پیچیده

تشخیص سندروم درد منطقه ای پیچیده کار دشواری است، زیرا هیچ گونه آزمایشی برای شناسایی آن وجود ندارد. پزشکان سعی می کنند تا با حذف موارد دیگری که علائم مشابه با این وضعیت دارند، سندروم درد منطقه ای پیچیده را تشخیص دهند. به همین خاطر، بهتر است پس از ظهور علائم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا سریع تر تحت درمان قرار بگیرید. شاید پزشکتان برای رد کردن عفونت ها و عوامل عفونی دستور آزمایش خون بدهد یا برای بررسی مشکلات استخوانی، بافتی یا مفصلی درخواست ام آر آی یا عکس برداری ایکس بکند.

درمان های سندروم درد منطقه ای پیچیده

درمانی اختصاصی برای این سندروم وجود ندارد، زیرا علائم این بیماری در افراد متفاوت است. پزشکان با بررسی علائم بیمار، یکی از روش های درمانی زیر را به فرد مبتلا پیشنهاد می کنند:

فیزیوتراپی:

یکی از رایج ترین درمان هایی که به مبتلایان این سندروم توصیه می شود فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی به شما کمک می کند تا کارایی اندام آسیب دیده را بازیافته و از درد خود بکاهید. همچنین فیزیوتراپی می تواند به مقابله با ضعیف شدن عضلات پرداخته و از تحلیل عضلانی جلوگیری کند.

درمان های حمایتی- روانی:

هر گونه درد مزمن می تواند فرد مبتلا را از لحاظ روانی درگیر کند. افراد مبتلا به این سندروم لازم است که از نظر روانی نیز مورد حمایت قرار بگیرند.

درمان دارویی

• ضد التهاب هایی مانند : کورتیکواستروئیدها، وازودیلاتور، و آنالوگ GABA مانند گاباپنتین و پرگابالین، معمولا تجویز می شوند.
• داروهای ضد افسردگی مثل امی تریپتیلین و ایمی پرامین گاهی برای درد های عصبی مفیدند
• مخدرها: گاهی اوقات مخدر نیز استفاده می شود- که بسیار خطرناک است، زیرا ممکن است به اعتیاد ختم شود. چنانچه طولانی مدت از این مخدرها استفاده شود به هایپرآلیژیا یا درد بیشتر منجر می شود.

تزریق

تزریق بی حسی موضعی، یکی دیگر از روشهای کاهش درد در CRPS است.

تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)

در این روش الکترودهایی روی ناحیه دردناک چسبانده می شود که درد را کاهش می دهد. تحریک طناب نخاعی (spinal cord stimulation SCS) می تواند درمان موثری برای CRPS در برخی بیماران باشد. در این روش یک الکترود زیر پوست و یک الکترود نزدیک طناب نخاعی کاشته می شود.

نوروفیدبک

شواهد امیدوار کننده ایی در خصوص موفقیت این درمان در کاهش درد در افراد مبتلا به سندرم درد پیچیده منطقه ای وجود دارد؛ زیرا عوارض جانبی ندارد و غیر تهاجمی است. نوروفیدبک درمانی می تواند جهت کمک به تعدیل سازی در مناطق مختلف مغز، مانند قشر کمربندی قدامی- پردازنده درد، استفاده شود. همچنین، تنش و اسپاسم عضلانی را کاهش می دهد.

پیشگیری از سندروم درد منطقه ای پیچیده

تنها راه موثری که به ذهن می رسد جلوگیری از جراحت است. واضح است که اگر مراقبت باشیم و کارهای خطرناک انجام ندهیم، خطر ابتلا به این وضعیت کاهش می یابد.

درمان های خانگی سندروم منطقه ای پیچیده

• منیزیم : مواد حاوی منیزیم با کاهش میزان سینگال های درد ارسالی به مغز می تواند از میزان درد شما بکاهد.
• ویتامین C: این ویتامین به بهبود زخم ها و خنثی کردن رادیکال های آزاد بدن نیز کمک فراوانی می کند. ویتامین C در ساخت کلاژن نیز نقش موثر دارد.