درد چیست و چه کاربردی دارد؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

رشته فوق تخصصی درد از سال ۱۹۹۶ رسماً در ایالات متحده به برنامه آموزشی بیمارستان ها و دانشکده های پزشکی اضافه شد.عمدتاً متخصصین بیهوشی و سپس متخصصین مغز و اعصاب- ارتوپدی - طب فیزیک می توانند این دوره ۱۸ ماهه فوق تخصصی را گذرانده و در این زمینه مهارت لازم جهت ارائه خدمات به بیماران را کسب نمایند.

درد چیست و چه کاربردی دارد؟

امروزه درد نه تنها یک علامت بسیار مهم در تشخیص بیماری زمینه ای است بلکه به دلیل افزایش طول عمر در جوامع مدرن امروز شاخصی است که کیفیت زندگی افراد با آن سنجیده می شود.

تعریف درد:

بر اساس آخرین تعریف انجمن جهانی درد (FASP) یک تجربه ناخوشاینده حسی یا احساسی که معمولاً با یک آسیب بافتی و یا ضربه روحی- عاطفی همراه است.

نحوه اندازه گیری درد:

برخلاف فشار خون یا قند خون دستگاهی برای اندازه گیری درد وجود ندارد و معمولاً نیز این درد توسط خود شخص بر اساس یک عدد گذاری ساده از ۰ تا ۱۰ که صفر بی دردی و ۱۰ بیشترین دردی است که فرد می تواند تجربه کند مشخص میشود. در اطفال و سالمندان از روی فرم چهره و صورت نیز این درد اندازه گیری می شود.

انواع درد:

طبقه بندی متعددی برای انواع درد وجود دارد که در اینجا به چند مورد مهم و کاربردی اشاره می شود.

درد حاد و مزمن:

معمولاً به درد های زیر سه ماه حاد و بالای سه ماه مزمن گفته می شود.

دردهای ناسیسپتیو- احشامی- نورپاتیک

1. دردهای ناسیسپتیو مثل دردهای ناشی از آسیب بافتی- استخوان ها - پارگی و آسیب عضلات- تاندون ها و .... و ماهیچه ها معمولاً با کوفتگی همراه است و معمولاً به صورت تیز و شدید حس می شود.
2. دردهای احشامی معمولاً به صورت گنگ است و همراه تهوع و استفراغ می باشد و ناشی از صدمات احشامی مثل روده ها - مثانه -کیسه صفرا- کلیه ها می باشد.
3. دردهای نورپاتیک که به دلیل آسیب دیدگی عصب های .... سیاتیک یا عصب سه قلو می باشد معمولاً به صورت گزگز - مورمور - بی حسی- سوزن سوزن شدن - خواب رفتگی حس می شود.

از سایر انواع درد می توان درد های بعد عمل جراحی، سر دردها و دردهای سرطانی را نام برد.

چه بیمارانی به کلینیک درد مراجعه می کنند؟

• بیمارانی که بیماری اصلی آنها مشخص شده و حین درمان بیماری اصلی برای کنترل و مدیریت درمان به کلینیک درد مراجعه می کنند مثل دردهای ناشی از سرطان - دردهای لگنی مزمن (اندوتریوز)
• بیمارانی که به هر دلیل شرایط عمل جراحی ندارند و به دنبال درمان های جایگزین هستند مثل بیماری که تنگی کانال نخاعی دارد ولی به دلیل شرایط قلبی تحمل عمل جراحی را ندارد.
• بیمارانی که به دنبال درمان های جدیدتر با استفاده از لیزر یا RF (رادیو فرکونسی) هستند و تمایلی به جراحی باز و بستری در بیمارستان ندارم مثل بیمارانی که دیسک کمر یا درگیری عصب سیاتیک رنج می برند ۴-افرادی که از طریق کف دست و پا رنج می برند و تمایلی به انجام جراحی ندارند.
• آسیب های ورزشی در ناحیه شانه -زانو -مچ پا -که فرد دچار پارگی لیگامان ها یا رباط صلیبی شده که با روش های مثل تزریق ‏RRP و ادترکین قابل درمان است.
• دردهای ناشی از زونا- عصب سه قلو- درد دنبالچه
• دردهای ناشی از آرتروز زانو ، شانه ومفصلی هیپ (لگن)
• بیمارانی که حتی بعد عمل جراحی دردهای شدید و ناتوان کننده دارند مثل سندروم درد کمر بعد از عمل جراحی و دیسک
• نورپاتی ناشی از پای دیابتی
• نیبرو میالژی - فانتوم pai و CRPS

ویژگی های درمانی درد چیست؟

در کنترل درمان درد سه نوع رویکرد وجود دارد.

1. رویکرد اول: درمان غیر تهاجمی شامل استراحت- فیزیوتراپی- ورزش- دارودرمانی- تغییر سبک زندگی و آب درمانی است که جزء درمان های اولیه می باشد.
2. رویکرد دوم: درمان نیمه تهاجمی است که این نوع خدمات صرفاً در کلینیک های درد و توسط فوق تخصص درد انجام می شود.

تمامی این خدمات در اتاق عمل سرپایی کلینیک درد تماماً تحت راهنمایی دستگاههای عکسبرداری شامل سونوگرافی فلوروسکوپ توسط فوق تخصص درد بدون بیهوشی- بدون جراحی- بدون بستری است این روشها شامل:

• بلوک های عصبی داخل کانال های عصبی شامل البردرال -کودال جهت درمان سیاتیک دیسک لگنی کانال نخاعی
• انجام لیزر دیسک گردن و کمر
• انجام RF یا رادیو فروکنسی عصبهای مفصل کمری رگ نخاعی جهت درمان آرتروز
• تزریقژل اوزون PRP و ارتدکینی داخل مفصل زانو و شانه - جهت درمان آرتروز- آسیب دیدگی های میسگامانها
• بلاک شبکه عصب سمپاتیک در ناحیه سر و صورت جهت درمان عصب
• بلاک شبکه عصب سمپاتیک در ناحیه سینه ای جهت درمان تعریق دست یا دردهای ناشی از زونا
• بلاک اسپلاکینیک و و سلیاک جهت درمان دردهای سرطانی ناحیه
• بلاک شبکه عصب لگنی (هالیپوگاستر) جهت درمان درد لگنی (اندومتریوز)
• بلاک شبکه عصبی ایمپار جهت درمان دردهای دنبالچه
• درمان سندروم کارپال تونلی Tennis elbow
• درمان سردرد ها
• درمان خار پاشنه پا
• تزریقی عضله پیریفوریس
• بلاک عصب پورندال
• تزریق جهت درمان انواع بروسیت ها- کاندونیتها و التهابات
• تزریق نقاط ماشه ای تریگر پوینت فیبرو میاکری

3 . رویکرد سوم: شامل درمانهای تهاجمی است که در بیمارستانها و در اتاق عمل توسط بیهوشی عمومی و بستری و جراحی باز انجام می گردد که جزو خدمات کلینیک درد نمی باشد.