پستان فیبروکیستیک یکی از شایع ترین مشکلات بهداشتی در میان زنان است که به تغییرات غیرسرطانی در بافت پستان اطلاق می شود. این حالت که به نام بیماری فیبروکیستیک پستان نیز شناخته می شود، معمولاً باعث ایجاد توده های نرم یا کیست هایی در پستان می شود که ممکن است با درد، تورم و حساسیت همراه باشد. این تغییرات معمولاً در سنین باروری بیشتر دیده می شود و به ویژه در زنان بین ۲۰ تا ۵۰ سال شایع است. با این حال، پستان فیبروکیستیک می تواند در هر سنی رخ دهد و عواملی چون تغییرات هورمونی، سابقه خانوادگی، و برخی شرایط خاص می توانند بر احتمال ابتلا به این وضعیت تاثیرگذار باشند. در این مقاله به بررسی علل و عواملی که باعث می شوند برخی از زنان بیشتر در معرض ابتلا به پستان فیبروکیستیک قرار گیرند، پرداخته خواهد شد.

آیا فیبروکیستیک تبدیل به سرطان می شود؟

فیبروکیستیک بیماری است که در آن بافت های پستان به شکل کیست های کوچک و خوش خیم در می آیند. این وضعیت معمولاً با درد، تورم و تغییرات در بافت پستان همراه است، اما به خودی خود به سرطان تبدیل نمی شود. با این حال، زنان مبتلا به فیبروکیستیک ممکن است در صورت وجود تغییرات غیرطبیعی در بافت پستان، نیاز به مراقبت و پیگیری بیشتر داشته باشند. تحقیقات نشان داده اند که فیبروکیستیک خود عامل مستعدی برای سرطان سینه نیست، اما در برخی موارد، تغییرات بافتی که در این بیماری ایجاد می شود، می تواند شبیه به علائم سرطان باشد و تشخیص زودهنگام را دشوار کند. بنابراین، زنان مبتلا به فیبروکیستیک باید تحت نظارت پزشک قرار گیرند و به طور منظم معاینه شوند.

پستان فیبروکیستیک چیست؟

در ابتدا باید توضیح داد که پستان فیبرو کیستیک لزوماً یک بیماری نیست و تغییرات فیبروکیستیک سینه شامل درد و تورم سینه ها، قبل از عادت ماهیانه شروع شده و بعد از اتمام آن بهبود می یابد. تقریباً ۸۰ درصد بانوان در زندگی خود این حالت را تجربه می کنند. این تغییرات فیبروکیستیک، اغلب در سنین پایین رخ می دهد. این تغییرات وابسته به هورمون های تخمدان است و چون پس از یائسگی هورمون های تخمدان کاهش می یابد، تغییرات بافتی فیبروکیستیک نیز کاهش می یابد.

در نوع خفیف پستان فیبروکیستیک، بانوان تنها شاهد بروز درد در سینه، پیش از عادت ماهیانه هستند. در نوع متوسط آن تعدادی کیست ریز در سینه به وجود می آید؛ که البته پس از شروع قاعدگی آب می شود. در نوع شدید تر آن، کیست های بزرگی در سینه ایجاد می شود. این کیست ها که با درد سینه همراه اند، توده هایی پر از مایع هستند و بسته به اینکه مایع صاف باشد یا خونی، از هم متمایز می شوند.

انواع فیبروکیستیک

فیبروکیستیک به طور کلی به چهار نوع اصلی تقسیم می شود که عبارتند از:

• فیبروکیستیک ساده: در این نوع، تنها کیست های کوچک و خوش خیم در پستان تشکیل می شوند که معمولاً دردناک نیستند و به راحتی تشخیص داده می شوند.
• فیبروکیستیک پیچیده: این نوع شامل کیست هایی است که در آنها توده ها یا بافت های غیر طبیعی دیده می شود. این نوع ممکن است نیاز به پیگیری و بررسی بیشتر داشته باشد.
• فیبروکیستیک با تغییرات آدنوز: در این نوع، بافت پستان دچار تغییرات رشد غیرطبیعی می شود که می تواند به شبیه سازی توده های سرطانی منجر شود.
• فیبروکیستیک با تغییرات اپیتلیال: در این نوع، سلول های پوششی کانال های پستان به شکلی غیرمعمول رشد می کنند که ممکن است با افزایش خطر سرطان سینه همراه باشد.

علائم پستان فیبروکیستیک چیست؟

نشانه های پستان فیبروکیستیک، روندی تناوبی و وابسته به چرخه عادت ماهیانه دارند. این نشانه ها قبل از شروع عادت ماهیانه اوج می گیرند و پس از آن رو به افول می گذارند. این نشانه ها معمولاً به شرح زیر می باشند:

• تورم یا برآمدگی صاف، متحرک یا بیضی شکل
• تشدید اندازه برآمدگی پستان در هر دو پستان یا یکی از آن ها به دلیل تغییرات هورمونی
• این برآمدگی ها اکثراً در قسمت بالایی و بخش بیرونی پستان (نزدیک ترین به زیر بغل) ظاهر می شوند
• حساسیت به لمس و درد در ناحیه سینه
• درد مداوم یا متناوب در سینه
• درد در زیر بغل
• احساس خارش در پستان و نوک پستان
• ترشحات نوک سینه که معمولاً شفاف و زرد یا قهوه ای رنگ هستند
• تو رفتگی یا صاف شدن نوک پستان ها
• توده پستان های فیبروکیستیک قابلیت جابجایی دارند ولی اگر بافت فیبری زیادی وجود داشته باشد، توده ها در یک مکان ثابت می شوند.

دلایل تغییرات فیبروکیستیکی پستان چیست؟

علت قطعی و دقیقی برای پستان فیبروکیستیک از سوی متخصصان مطرح نشده است؛ با این حال، ایجاد تغییرات فیبروکیستیک در دوران باروری بانوان و دو طرفه بودن آن، این فرضیه را تقویت می کند که علت اصلی تغییرات فیبروکیستیکی پستان، هورمون استروژن است. به خصوص اینکه با شروع یائسگی و کاهش هورمون استروژن و سایر هورمون های دخیل در تولید مثل، علائم پستان فیبروکیستیک نیز از بین می رود.

چگونه از پستان فیبروکیستیک پیشگیری کنیم؟

برخی تحقیقات حاکی از رابطه ای بین تغییرات فیبروکیستیک با کشیدن سیگار و خوردن نوشیدنی های کافئین دار بوده است؛ لذا بهتر است از سیگار و نوشیدنی های کافئین دار پرهیز شود. همچنین از خوردن غذاهای پرچرب و سرخ کردنی و پرنمک پرهیز کنید.

تشخیص پستان فیبروکیستیک به چه صورت است؟

بهترین زمان برای معاینه، ۷ تا ۱۰ روز بعد از شروع عادت ماهانه است. در این معاینه پزشک متخصص، پستان ها و زیر بغل را معاینه می کند تا مشخص کند ضایعه های مشکوک از نظر سرطانی وجود دارد یا خیر. بسته به وضعیت فرد، پزشک ممکن است سونوگرافی پستان، ماموگرافی یا نمونه برداری از پستان را تجویز کند.

درمان پستان فیبروکیستیک به چه صورت است؟

اگر فرد علائم بالینی شدیدی نداشته باشد نیازی به درمان نیست. اما اگر این نشانه ها فزونی گرفته و شدید شوند، به تناسب وضعیت فرد، درمان های مختلفی اعم از دارو درمانی و درصورت وخامت، عمل جراحی صورت می گیرد. به طور کلی پستان فیبروکیستیک خطرناک نیست اما در برخی موارد به بیماری های دیگر منجر می شود.

نسخه اصلی مطلب چه کسانی به پستان فیبروکیستیک مبتلا می شوند؟ را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---