زونا به عنوان یک بیماری ویروسی حدود یک سوم از بزرگسالان را درگیر می کند. حدود نیمی از موارد ابتلا به زونا در افراد بالای ۶۰ سال رخ می دهد. احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که آبله مرغان داشته اند، بیشتر است. هر دو بیماری زونا و آبله مرغان بر اثر ویروس واریسلا زوستر (VZV) ایجاد می شوند. این ویروس پس از بهبود آبله مرغان در بدن باقی می ماند و در هر زمان می تواند دوباره فعال شده و منجر به زونا شود. مهم ترین علائم زونا، تاول یا راش های پوستی در برخی نقاط بدن، همراه با خارش و درد است. در ادامه با این بیماری روش های درمان آن آشنا خواهیم شد.

دلایل بیماری زونا

واریسلا زوستر عامل اصلی آبله مرغان و زونا است. هنگامی که بدن انسان در معرض این ویروس قرار دارد، این ویروس زخم درست می کند و آنها را گسترش می دهد که خارش دار است و آبله مرغان نام دارد. سپس وارد نورون ها می شوند و بعد از چند سال یا حتی چند دهه بعد، ظاهر می شوند. دانشمندان هنوز نمی دانند که آیا دلیل این بیماری واکنشی به خاطر ضعف ایمنی مربوط به عفونت در سن شما است یا خیر. واریسلا بخشی از یک گروه از باکتری ها به نام هرپس است که شامل هرپس و تب خال تناسلی می باشد بنابراین، به عنوان هرپس زوستر شناخته می شوند؛ اما ویروسی که باعث آبله مرغان و زونا می شود ویروسی نیست که باعث هرپس یا تب خال تناسلی (عفونت مقاربتی) می شود.

علائم زونا

یکی از نشانه های اولیه این بیماری پیدایش لکه های قرمز روی پوست است که پس از گذشت مدتی به دانه هایی قرمز رنگ تبدیل می شوند. تاول های خارش دار حدود یک هفته بعد از لکه های قرمز بروز پیدا می کنند. ظاهر دانه های قرمز ایجاد شده مشابه با لکه ها و زخم های آبله مرغان است. شخص مبتلا احساس خارش، سوزش، مورمور شدن، درد در ناحیه خاصی از بدن، خستگی مفرط و تب خواهد داشت. بسیاری از بیماران قبل از بروز علائم این بیماری احساس سردرد نیز دارند. پس از گذشت یک هفته، تاول های ایجاد شده خشک و زرد رنگ خواهند شد و پوست بیمار شروع به ترمیم می کند.

در برخی افراد جای زخم های ناشی از بیماری زونا باقی می ماند. باید بدانید این تاول ها به طور همزمان نمی ترکند و تا بهبودی شخص می توانند پدیدار شوند. پس از خشکی تاول ها این ویروس نمی تواند به شخص دیگری سرایت کند.

در همین حال در برخی بیماران علائم زونا، تنها به درد و ضایعات پوستی محدود نمی شود. در این دست مبتلایان ممکن است که علائم دیگری نیز به وجود بیاید که عبارتند از:

1. تب و لرز
2. سردرد
3. خستگی
4. سستی در عضلات

افراد مستعد به زونا

کسی که قبلاً آبله مرغان داشته می تواند به زونا نیز مبتلا شود. اگرچه برخی عوامل فرد را بیشتر در معرض خطر بروز زونا قرار می دهد. این عوامل موارد زیر را شامل می شود:

1. افراد مسن، کسانی که ۶۰ سال یا بالاتر دارند.
2. مبتلایان به بیماری هایی مانند ایدز و سرطان که موجب تضعیف دستگاه ایمنی بدن می شوند.
3. کسانی که در حال شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستند.
4. مصرف داروهایی که موجب تضعیف دستگاه ایمنی بدن می شوند. استروئیدها یا داروهایی که پس از پیوند عضو برای فرد تجویز می شوند از این دست داروها هستند.

درمان زونا

• هیچ گونه درمان خانگی برای زونا وجود ندارد؛ اما یک سری از اقدامات می تواند به بهبودی پوست کمک کند.
• منطقه ی آسیب دیده را تمیز، خشک و تا حد امکان در معرض هوا قرار دهید.
• ممکن است خارش ها افزایش یابند؛ اما هرگز آن ها را نخارانید و تاول ها را خراش ندهید.
• از پزشک خود درباره ی کرم ها یا سایر مواد کمک کننده به کاهش خارش سؤال کنید.
• طب سوزنی و سایر درمان های کمک کننده، ممکن است مفید باشد؛ اما قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید.

ممکن است پزشک جهت کنترل عفونت، تسریع بهبودی، از بین بردن التهاب و کاهش درد داروهایی تجویز کند، از جمله:

داروهای ضد ویروسی

ممکن است این داروها سرعت پیشرفت ضایعات زونا را کاهش دهند، به خصوص اگر طی ۷۲ ساعت اولیه ی پس از بروز علائم، مصرف شوند و همچنین شانس بروز عوارض را کم می کنند. این داروها عبارتند از:

1. آسیکلوویر
2. فامسیکلوویر
3. والاسیکلوویر

در صورت تجویز هر یک از داروهای فوق توسط پزشک، در مورد عوارض جانبی آن سؤال کنید.

داروهای ضد درد

زونا باعث التهاب و درد می شود و پزشک می تواند داروهای مسکن زیر را پیشنهاد کند:

1. استامینوفن
2. ایبوپروفن
3. ناپروکسن

در صورت وجود هرگونه درد بعد از برطرف شدن تاول ها و بهبودی التهاب، ممکن است پزشک اقدامات زیر را توصیه کند:

• کرم کاپسیدین: از مصرف آن در داخل یا اطراف چشم خودداری نمایید.
• داروهای بی حسی: برای کاهش درد می توان از لیدوکائین استفاده کرد که در فرم های مختلف مانند کرم، لوسیون، برچسب، پودر و اسپری در دسترس است.
• آنتی بیوتیک ها: در صورت آلودگی پوست و ضایعات به عفونت باکتریایی به آنتی بیوتیک نیاز است، در غیر این صورت آنتی بیوتیک کمک کننده نخواهد بود.
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای: بسیاری از داروها در این دسته ممکن است به کاهش درد ایجاد شده پس از بهبودی کمک کنند، مانند آمی تریپتیلین، دزیپرامین (نورپرامین) و نورتریپتیلین. در صورت بروز هرگونه افسردگی همراه با زونا، این داروها کمک کننده هستند.

پیشگیری از زونا

دو واکسن آبله مرغان و زونا، در پیشگیری از ابتلا به زونا کمک می کنند.

عوارض زونا

عوارض نادر و جدی زونا عبارتند از:

• درد یا بثوراتی که چشم را درگیر می کند و برای جلوگیری از آسیب دائمی چشم باید سریعاً درمان شود.
• از دست دادن شنوایی یا درد شدید در یک گوش، سرگیجه، یا از بین رفتن حس چشایی که می توانند از نشانه های سندرم رامسی هانت باشند و این بیماری نیز به درمان فوری نیاز دارد.
• عفونت های باکتریایی که در صورت قرمزی، تورم و احساس داغی پوست، ممکن است به آنها مبتلا باشید.

نسخه اصلی مطلب بیماری پوستی زونا چیست و روش های درمان آن کدام است؟ را در سایت کلینیک پوست صدف بخوانید.

---