زونا چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

زونا (هرپس زوستر؛zona ؛ shingles ) عبارت است از فعال شدن دوباره عفونت ویروسی ایجاد کننده آبله مرغان. پس از اینکه فرد، مبتلا به بیماری آبله مرغان شد، ویروس آن (ویروس واریسلازوستر) در بخشی از دستگاه عصبی وی (در گره های خلفی عصب حسی، نزدیک نخاع) به صورت نهفته باقی می ماند و ممکن است چندین سال بعد، از راه یکی از رشته های عصبی به پوست فرد مهاجرت کند و در ناحیه ای از پوست که به وسیله آن رشته عصب گیری می شود تولید راش نماید.
مشخص نیست که چه عاملی موجب شروع فعالیت دوباره ویروس آبله مرغان می شود ولی ممکن است با تغییرات دستگاه ایمنی در ارتباط باشد. اطمینان داشتن از اینکه دستگاه ایمنی ضعیف نشده است می تواند به پیشگیری از زونا کمک کند. نخستین علامت بیماری، معمولاً گزگز یا سوزش شدید پوست در محلی است که بعداً راش ها در آنجا ظاهر می شوند. معمولاً این منطقه دردناک است و ممکن است تب، سردرد و بزرگی غدد لنفاوی وجود داشته باشند.
درد که شایعترین علامت بیماری می باشد، روزها ویا هفته ها، قبل ظاهر شدن بثورات، بروز می کند، هر چند ممکن است همزمان با ضایعات یا متعاقب آنها نیز ایجاد شود. دربرخی از موارد ممکن است ضایعات بدون درد باشند. پس از چند روز، راش های مشخصه بیماری به صورت نوار یا قطعه ای از دانه های قرمز در یک طرفه تنه یا صورت ظاهر می شوند. معمولاً راش ها فقط در یک طرف ایجاد می شوند. این دانه ها تبدیل به تاول های پر از مایع می شوند و سپس مایع آنها کاهش می یابد و تبدیل به زخم های کوچکی می شوند که پس از خشک شدن دلمه هایی تشکیل می دهند.
طول دوره بیماری به 3 عامل بستگی دارد: سن بیمار، شدت ضایعات و وجود نقص ایمنی زمینه ای. در بیماران جوان، دوره بیماری 2 تا 3 هفته طول می کشد، در حالی که در بیماران مسن تر، ممکن است ضایعات پوستی تا 6 هفته طول بکشد. ایجاد اسکار یا جوشگاه، شایع نیست مگر در افراد مسن و بیماران با نقص ایمنی. درد ممکن است تنها تظاهر بیماری باشد و ضایعات پوستی دیده نشود. (Zoster Sine herpete). بین شدت درد و وسعت ضایعات پوستی، ارتباط مستقیم وجود دارد.
گاهی درد در منطقه راش ها پس از محو شدن راش ها باقی می ماند که در صورت عدم بهبود اغلب موجب افسردگی فرد می شود. به این درد، نورالژی (درد عصبی) بعد از هرپس می گویند. تقریباً از هر 4 نفر، یک نفر در طول عمر خود مبتلا به زونا می شود و میزان ابتلا در زن و مرد یکسان است. بیماری در افراد مسن شایع است ولی در افراد جوان ترو افراد دچار ضعف سیستم ایمنی هم دیده می شود.
مرگ و میر در اثر زونا در بیماران با نقص ایمنی، خیلی نادر است، ولی ضایعات منتشر پوستی در این بیماران نا شایع نیست و در 12% بیماران سرطانی، به خصوص در بیمارانی که بد خیمی های خونی دارند، ایجاد می شود. تاول ها پر از ویروس آبله مرغان هستند، در نتیجه فرد مبتلا می تواند ویروس را به دیگران انتقال دهد. البته باید دانست که فرد سالم، بیماری زونا را از فرد مبتلا به آبله مرغان یا زونا نمی گیرد ولی می تواند در صورتی که هرگز مبتلا به آبله مرغان نشده است، از فرد مبتلا به زونا، دچار بیماری آبله مرغان شود.
اکثر بزرگسالان (حدود 95% آنها) در تماس با ویروس آبله مرغان قرار گرفته اند و مصونیت دارند، حتی اگر از این موضوع آگاه نباشند (بعنی ممکن است در زمان کودکی تنها دوز خفیفی از ویروس آبله مرغان وارد بدن آنها شده باشد) اما تعداد کمی از بزرگسالان در برابر این ویروس ایمن نشده اند و در معرض خطر ابتلا قرار دارند. همچنین هنگامی که سیستم ایمنی بدن تضعیف شود ( مثلاً در فردی که تحت درمان سرطان قرار دارد) ممکن است ابتلای دوباره به آبله مرغان روی دهد.