اشک ریزش چشم یکی از مشکلات مربوط به چشم است که در طی آن اشک بیش از اندازه ی طبیعی بر روی چشم وجود داشته و در نتیجه ی آن از چشم سرازیر می شود. اشک ریزش چشم دلایل مختلفی دارد که یکی از متداول ترین دلایل اشک ریزش چشم، انسداد مجراهای اشکی است. مجراهای اشکی مسیرهای انتقال اشک هستند که به صورت مسیرها و منفذهای کوچکی در پایین و بالاى گوشه ی داخلى چشم در کنار بینی قرار دارند و اشکی که از سطح چشم زدوده می شود را جمع آوری کرده و به بینی انتقال می دهند. در صورتیکه این مجراها مسدود شوند، اشک از سطح چشم جمع آوری نشده و موجب اشک ریزش چشم می شود. روش های درمان انسداد مجراهای اشکی با توجه به دلایل ایجاد آن متفاوت هستند. بنابراین ابتدا لازم است تا دلایل انسداد مجرای اشکی به درستی تشخیص داده شود.

دلایل انسداد مجرای اشکی:

معمول ترین دلایل انسداد مجرای اشکی شامل موارد زیر می شوند:

• اوليه
• بروز عفونت
• التهاب
• آسیب های فیزیکی
• وجود تومور

علائم انسداد مجرای اشکی

معمول ترین علائم انسداد مجرای اشکی، آبریزش چشم است. سایر علائم شامل موارد زیر هستند:

• تاری دید
• احساس درد
• وجود خون در اشک
• ایجاد ورم چرکی در گوشه ی داخلی چشم
• احساس سوزش در پلک
• قرمزی پلک ها
• متورم شدن پلک

روش های درمان انسداد مجرای اشکی

همانگونه که اشاره شد روش های درمان انسداد مجرای اشکی وابسته به علت ایجاد آن هستند. روش های زیر به عنوان روش های اولیه که کمتر تهاجمی هستند پیشنهاد می شوند:

• ماساژدادن چشم در نوع مادرزادى
• استفاده از آنتی بیوتیک ها: این روش زمانی به کار می رود که عامل انسداد مجرای اشکی، وجود عفونت های باکتریایی باشد.

در صورتیکه روش های کمترتهاجمی نتوانند موجب رفع انسداد مجرای اشکی شوند استفاده از روش های تهاجمی تر، یعنی جراحی، انتخاب بعدی خواهدبود.

روش جراحی اندوسکوپی برای درمان انسداد مجرای اشکی:

از مزایای روش اندوسکوپی در درمان انسداد مجرای اشکی این است که ضرورتی به ایجاد برش و ایجاد زخم برای دسترسی به مجرای اشکی نیست. در روش های کلاسيک جراحی مجرای اشکی، برای رفع انسداد آن ابتدا در کناره ی بینی یک بریدگی ایجاد می شود اما در روش اندوسکوپی، وسیله ای به نام اندوسکوپ پزشک را از این برش بی نیاز می کند. اندوسکوپ یک لوله ی نازک و انعطاف پذیر است که یک دوربین بسیار ریز در انتهای آن قرار دارد. این دوربین وظیفه دارد تا از مجراهای بینی وارد شده و تصاویری را از محلی که نیاز به جراحی دارد در اختیار پزشک قرار دهد.

سپس پزشک ابزار جراحی دیگری را به محل جراحی وارد می کند و با استفاده از تصاویر اندوسکوپ و بدون نیاز به برش می تواند به رفع انسداد مجرای اشکی اقدام کند یا در صورت لزوم مجرای جدیدی را ایجاد کند که برای تخلیه اشک سطح چشم مسیر جدیدی بین چشم و بینی حاصل کند. در این حالت معمولا یک استنت کوچک در مجرا قرار می گیرد که به مدت چند هفته تا ماه در مجرا باقی می ماند تا پزشک از بازماندن آن در طی گذر زمان اطمینان حاصل کند. در برخی موارد که انسداد مجرای اشکی قابل رفع نیست ممکن است است لوله های ریزی به نام لوله های جانز در محل مجرای اشکی وارد شوند که می توانند به صورت دائمی، مجرای اشکی را باز نگه دارند.

مزایای جراحی اندوسکوپیک مجرای اشکی:

• همانگونه که اشاره شد مزیت اصلی این روش این است که نیازی نیست تا برشی در سطح بدن ایجاد شود بنابراین زخمی در صورت تشکیل نمی شود و تاثیری بر زیبایی نخواهد داشت.
• این روش نسبت به روش های مرسوم کمتر تهاجمی است بنابراین مدت زمان ریکاوری و بازیابی سلامتی کوتاه تر است و مشکلات پس از جراحی نیز کمتر خواهدبود.
• مدت زمان ریکاوری استاندارد پس از این جراحی یک هفته است. در برخی افراد برای جلوگیری از عفونت، استفاده از آنتی بیوتیک توصیه می شود.
• با توجه به اینکه در این روش جراحی پزشک می تواند به مشاهده ی آناتومی داخل بینی بپردازد، در صورت نیاز می تواند از سایر مشکلات موجود نیز آگاهی پیدا کند و اطلاعات بیشتری درمورد ساختار داخل بینی به دست آورد.

معایب جراحی اندوسکوپیک مجرای اشکی:

• تجهیزات این نوع جراحی نسبت به روش های مرسوم گران قیمت است بنابراین دسترسی به آن در برخی مراکز درمانی دشوار است.
• مدت زمان این جراحی نسبت به جراحی های مرسوم کمی بیشتر است.
• این جراحی نیاز به دانش بالایی از ساختمان بینی دارد بنابراین لازم است توسط پزشک متخصص صورت بگیرد.
• این جراحی مانند سایر انواع جراحی دارای عوارضی نیز می باشد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• احتمال خون ریزی و عفونت
• احتمال ایجاد کبودی در ناحیه ی اطراف بینی و محل جراحی
• احتمال خون ریزی بینی وجود دارد. این مشکل معمولا پس از یک هفته رفع می شود. در صورت وجود نگرانی یا خون ریزی شدید لازم است با پزشک متخصص مشورت شود.

مراقبت پس از جراحی:

• پس از جراحی اندوسکوپیک، احتمال وجود ناراحتی در بافت جراحی شده وجود دارد. کبودی و قطرات کوچک خونی در ناحیه ی جراحی به مدت 2 تا 4 هفته در محل جراحی مشاهده می شوند.
• جهت جلوگیری از عفونت لازم است تا به مدت 2 هفته از قطره های چشمی یا پمادهای تجویزشده استفاده گردد. گاهی نیز قرص های آنتی بیوتیک تجویز می شوند که به مدت 5 تا 7 روز مصرف می شوند.
• در صورت بروز خون ریزی بینی، از مالش بینی خودداری شود. بهتر است تا انتهای بینی محکم گرفته شود و در صورت ادامه ی خونریزی به نزدیک ترین درمانگاه مراجعه گردد.
• خون ریزی بینی معمولا تا پایان هفته ی اول پس از جراحی وجود دارد. توصیه می شود تا به جای درازکشیدن، از وضعیت نشسته یا در صورت امکان ایستاده در طول روز استفاده شود و هنگام خواب بالشت اضافی در زیر سر برای افزایش ارتفاع سر گذاشته شود.
• هنگام عطسه کردن سعی شود هوا از راه دهان خارج شود.
• از مالش یا انگشت کردن در بینی خودداری شود.
• مصرف آسپرین به مدت چند روز پس از جراحی متوقف شود.
• از ورزش کردن از جمله شنا به مدت حداقل 2 هفته پس از جراحی خودداری شود.
• سفر هوایی به مدت یک هفته پس از جراحی توصیه نمی شود.
• به مدت 2 هفته از مواد آرایشی بر روی صورت استفاده نشود.
• پس از 7 تا 10 روز نیاز به معاینه ی مجدد توسط پزشک متخصص وجود دارد تا بخیه های موجود برداشته شوند.
• پس از 6 تا 8 هفته نیاز به معاینه ی مجدد وجود دارد تا لوله های استفاده شده برداشته شوند. این کار بصورت سرپایی انجام می شود.
• معاینه ی نهایی معمولا 6 ماه پس از جراحی خواهدبود و لازم است تا فرد به پزشک متخصص خود مراجعه کرده و از روند بهبود و وضعیت مجرای اشکی خود مطلع شود.

نسخه اصلی مطلب درمان اشک ریزش چشم با جراحی مجرای اشکی به روش اندوسکوپی را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---