تشخیص سنگ کلیه با سونوگرافی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سنگ کلیه با توجه به سبک زندگی امروزی یکی از بیماری های مرسوم شده است. در واقع سنگ کلیه ذرات کوچک و سختی هستند که درون کلیه ها یا لوله حالب (لوله هایی که ادرار را از کلیه به مثانه می برند) تشکیل می شوند. این سنگ ها در اندازه یک دانه شن تا یک توپ گلف هستند. برای شناسایی بیماری سنگ کلیه روش های مختلفی وجود دارد. تشخیص سنگ کلیه با سونوگرافی یکی از روش های مرسوم در تشخیص آن است.

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه در ابتدا ممکن است علائمی ایجاد نکند تا اینکه سنگ در کلیه شما حرکت کند. در این مرحله، ممکن است این علائم و نشانه ها را تجربه کنید:

• درد شدید در اطرف و پشت دنده
• دردی که به پایین شکم و کشاله ران منتشر می شود.
• درد در ادرار کردن
• قرمز یا قهوه ای بودن ادرار
• ادرار بدبو
• تهوع و استفراغ
• نیاز به ادرار کردن مداوم
• ادرار بیش ازحد معمول
• تب و لرز در صورت وجود عفونت
• ادرار کردن به مقدار کم
• به علت اینکه سنگ کلیه از طریق دستگاه ادراری شما حرکت می کند، درد ناشی از سنگ کلیه ممکن است تغییر کند. به عنوان مثال، تغییر مکان درد از مکانی به مکان دیگر یا افزایش شدت درد.

چنانچه علائم ذکر شده را احساس کردید، پیشنهاد می شود در اولین مرحله به کلینیک سونوگرافی مراجعه کنید و از کلیه هایتان تصویربرداری کنید.

انواع سنگ کلیه

اطلاع از نوع سنگ کلیه به تعیین علت ایجاد آن کمک می کند و سرنخ هایی در مورد چگونگی کاهش خطر ابتلا به آن را در اختیار پزشک قرار می دهد. انواع سنگ کلیه شامل موارد زیر هستند:

• سنگ های کلسیمی: بیش تر سنگ های کلیه از جنس کلسیم هستند و معمولاً به شکل اگزالات کلسیم دیده می شوند. اگزالات ماده ای طبیعی است که در مواد غذایی یافت می شود و روزانه توسط کبد نیز ساخته می شود. برخی میوه ها، سبزیجات، آجیل و شکلات دارای محتوای اگزالات بالایی هستند. نوع تغذیه، مصرف دوز بالای ویتامین D، جراحی بای پس روده و چندین اختلال متابولیکی دیگر می توانند غلظت کلسیم اگزالات را در ادرار افزایش دهند. سنگ های کلسیمی به شکل کلسیم فسفات نیز وجود دارند. این نوع سنگ در شرایط متابولیکی مانند اسیدوز توبولی کلیه شایع تر است. همچنین سنگ کلسیم فسفات در سردردهای میگرنی و مصرف برخی داروهای ضد تشنج مانند توپیرامات (توپاماکس) نیز دیده می شوند.
• سنگ های استروویت: این سنگ ها در پاسخ به عفونت های ادراری تشکیل می شوند و می توانند به سرعت رشد کرده و کاملاً بزرگ شوند؛ اما علائم کمی ایجاد می کند.
• سنگ های اسید اوریکی: سنگ های اسید اوریکی در افرادی که به اندازه کافی مایعات مصرف نمی کنند، افرادی که مایعات زیادی از دست می دهند و افرادی که رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی پروتئین دارند، تشکیل می شوند.
• سنگ های سیستینی: این سنگ ها در افراد دارای اختلالات ژنتیکی تشکیل می شود. این اختلال ژنی باعث دفع مقدار زیادی اسید آمینه ی خاصی به نام سیستین از کلیه ها (سیستینوریا) می شود.

تشخیص سنگ کلیه

بیمارانی که مبتلا به سنگ های ادراری هستند، ممکن است به علت درد پهلو (کولیک کلیوی)، تهوع، استفراع و گاهی اوقات تب مراجعه کنند و ممکن است بدون هیچگونه علامتی باشند. برای تشخیص بیماری، بررسی استاندارد قابل قبول، گرفتن شرح حال و امتحان بالینی بیمار الزامی باشد.

تشخیص کلینیکی به گرفتن عکس امکان پذیر می باشد. چنانچه سونوگرافی در دسترس باشد، باید به عنوان اولین قدم تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد. اگر درد تسکین یابد، ارزیابی های تصویری نباید به تأخیر افتد.

روش انجام سونوگرافی کلیه

همانند بیشتر سونوگرافی ها، سونوگرافی کلیه نیز طی مراحل زیر انجام می شود:

1. بیمار بدون همراه داشتن جواهرات و اشیای فلزی، بر روی تخت دراز می کشد.
2. سونولوژیست مقداری ژل مخصوص سونوگرافی بر روی پوست قرار داده و پروب را بر روی آن حرکت می دهد.
3. موج فراصوت پس از برخورد به ساختارهای داخل بدن منعکس می شود و دستگاه سونوگرافی اطلاعات حاصل از امواج را تحلیل می کند.
4. دستگاه سونوگرافی تصاویر اندام های بدن را روی نمایشگر نشان می دهد. این تصاویر به صورت دیجیتالی ذخیره می شود.
5. اگر قرار باشد مثانه نیز معاینه شود، ابتدا سونوگرافی مثانه پر انجام می شود، سپس از شما خواسته می شود که مثانه را تخلیه کنید تا سونوگرافی مثانه خالی نیز انجام شود.

مزایای سونوگرافی کلیه

به طور کلی استفاده از سونوگرافی در تشخیص سنگ کلیه دارای معایب و مزایای خاصی است. مزایای استفاده از سونوگرافی در تشخیص سنگ کلیه عبارت است از:

• عدم استفاده از اشعه ایکس در این روش تصویربرداری باعث می شود که بیمار از مضرات احتمالی اشعه ایکس در امان باشد.
• این روش قابل تکرار است.
• نسبت به سایر روش ها کم هزینه تر است.
• با استفاده از این روش، اطلاعات آناتومیک خوبی در مدت زمان کوتاه از کلیه ها به دست می آید.
• در این روش تصویربرداری به مواد کنتراست زای درون وریدی نیازی نیست.
• در زنان باردار، بهترین روش تشخیص و شناسایی محسوب می شود.

معایب تشخیص سنگ کلیه با استفاده از سونوگرافی

• در این روش تصویربرداری حتماً نیاز به پر بودن مثانه است.
• در رابطه با رسوبات یا سنگ های مجاری ادراری تصاویر تهیه شده از کیفیت پایینی برخوردار هستند.
• ارزیابی از عملکرد کلیه ارائه نمی شود.

عوارض جانبی سونوگرافی کلیه

سونوگرافی کلیه روش ایمن برای بررسی بیمار و دریافت تصاویر حیاتی بدون خطر ابتلا به اشعه است.در موارد نادر، بیمار ممکن است برخی از حساسیت های خفیف را در مناطقی که مورد آزمایش قرار گرفته اند متوجه شود؛ اما این مورد ظرف چند ساعت پس از عمل کاهش یابد.