هیرسوتیسم یاپرمویی یکی از مشکلات نسبتاً شایع در میان زنان است که می تواند باعث نگرانی های ظاهری و حتی نشانه ای از اختلالات داخلی بدن باشد. برخلاف تصور رایج، هیرسوتیسم خود یک بیماری نیست، بلکه یک علامت طبی به شمار می رود که گاهی از وجود بیماری های جدی تر خبر می دهد. به طور طبیعی، موهای صورت زنان باید نازک و روشن باشند؛ اما اگر موهای ضخیم و تیره با الگوی مردانه روی صورت یا بدن رشد کنند، ممکن است نشانه ای از اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا مشکلات غده های بدن باشد. در این مطلب، ضمن آشنایی با علل پرمویی زنان، روش های تشخیص و درمان قطعی هیرسوتیسم را نیز بررسی خواهیم کرد.

هیرسوتیسم چیست؟

هیرسوتیسم به رشد غیرطبیعی و بیش از حد موهای ضخیم و تیره در نواحی خاصی از بدن زنان گفته می شود که معمولاً الگوی مردانه دارد. این مشکل می تواند علل مختلفی داشته باشد؛ از جمله سابقه خانوادگی پرمویی که بدون اختلال هورمونی رخ می دهد، یا افزایش سطح هورمون های مردانه (آندروژن ها) مانند تستوسترون. یکی از شایع ترین دلایل افزایش آندروژن ها در زنان، سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است که معمولاً با علائمی مثل بی نظمی قاعدگی، آکنه و ریزش مو در جلوی سر همراه می شود. هرچند در موارد نادر، تومورهای آدرنال یا تخمدان نیز می توانند عامل بروز ناگهانی هیرسوتیسم باشند. شناخت علت اصلی پرمویی در زنان برای انتخاب بهترین روش درمان اهمیت زیادی دارد.

علائم هیرسوتیسم زنان چیست؟

مهم ترین علائم هیرسوتیسم در زنان شامل موارد زیر می شود:

• رشد موهای ضخیم و تیره روی صورت، به ویژه در نواحی چانه و بالای لب
• افزایش موهای زائد در قفسه سینه، شکم، کمر و ران ها
• بی نظمی در قاعدگی
• آکنه و چرب شدن پوست
• ریزش موی سر به خصوص در قسمت جلوی سر (الگوی مردانه)
• در برخی موارد، صدای بم تر و تغییرات فیزیکی دیگر (در موارد شدید)

هیرسوتیسم و نازایی

هیرسوتیسم می تواند نشانه ای از اختلالات هورمونی باشد که گاهی به مشکلات باروری منجر می شوند. در برخی موارد، پرمویی غیرطبیعی در زنان ناشی از بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است؛ اختلالی که تعادل هورمونی را بر هم می زند و بر تخمک گذاری تأثیر منفی می گذارد. به همین دلیل، تشخیص به موقع علت هیرسوتیسم و شروع درمان مناسب، نه تنها به بهبود ظاهر فرد کمک می کند، بلکه می تواند از بروز مشکلاتی مثل ناباروری نیز جلوگیری کند. مراجعه به پزشک متخصص و بررسی های دقیق، اولین قدم مهم برای کنترل این شرایط و حفظ سلامت باروری زنان است.

هیرسوتیسم در مردان هم وجود دارد؟

هیرسوتیسم یک اصطلاح پزشکی مخصوص رشد غیرطبیعی مو در زنان است و در مردان کاربردی ندارد. در واقع، داشتن موهای ضخیم و تیره در قسمت هایی مانند صورت، قفسه سینه یا شکم برای مردان طبیعی محسوب می شود و نشانه اختلال به شمار نمی آید. به همین دلیل، وقتی درباره هیرسوتیسم صحبت می شود، منظور اصلی رشد غیرطبیعی مو در زنان است که ممکن است ناشی از اختلالات هورمونی باشد.

تشخیص هیرسوتیسم

• پزشک با تمرکز ویژه روی چرخه قاعدگی بیمار، تاریخچه پزشکی او را بررسی می کند.
• در شرایطی که بیمار الگوی قاعدگی منظمی داشته باشد، هیرسوتیسم احتمالاً علت ژنتیکی یا ارثی دارد.
• در مواقعی که فرد قاعدگی نامنظم داشته باشد، علت آن می تواند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد.

موارد زیر همچنین ممکن است به شناسایی تومورها یا بی نظمی های جسمی منجر به هیرسوتیسم کمک کند:

• MRI از مغز
• CT اسکن غده آدرنال
• سونوگرافی از تخمدان

درمان هیرسوتیسم

با مصرف این داروها معمولاً شش ماه به اندازه چرخه زیستی طبیعی یک فولیکول مو زمان می برد تا تغییر محسوسی را در رشد موها مشاهده کنید.

داروهای خوراکی ضد بارداری: قرص های کنترل بارداری یا سایر داروهای ضد بارداری هورمونی که محتوی استروژن و پروژسترون هستند، هیرسوتیسمی را که بر اثر تولید آندروژن ایجاد شده باشد، درمان می کنند. داروهای خوراکی ضد بارداری، درمانی رایج برای هیرسوتیسم در زنانی است که نمی خواهند باردار شوند. ممکن است عوارض جانبی ممکن شامل تهوع و سردرد را به همراه داشته باشد.

آنتی آندروژن ها: این نوع از داروها مانع اتصال آندروژن ها به گیرنده هایشان در بدن می شوند. گاهی پس از شش ماه، مصرف داروهای خوراکی ضد بارداری تجویز می شوند؛ البته اگر داروهای خوراکی ضد بارداری به اندازه کافی مؤثر نباشند. رایج ترین آنتی آندروژن استفاده شده برای درمان هیرسوتیسم اسپیرونولاکتون (آلداکتون، کاروسپیر) است. نتایج مصرف آن معتدل بوده و حداقل شش ماه زمان می برد تا اثرات خود را نشان دهد. عوارض جانبی احتمالی شامل بی نظمی در قاعدگی است. از آنجا که این داروها می تواند باعث ناقص زایی شود، مهم است که حین مصرف آنها قصد باردار شدن نداشته باشید.

کرم های موضعی: افلورنیتین (وانیژا) کرمی تجویزی مخصوص رفع موهای زائد صورت زنان است و باید دو بار در روز به طور مستقیم و در ناحیه درگیر روی صورت استعمال شود. این کرم ها، به رشد آهسته موهای جدید کمک می کند، اما رشد موها متوقف نخواهد شد. برای نتیجه بهتر می توان از لیزر درمانی نیز استفاده کرد.

درمان قطعی هیرسوتیسم

لیزر موی زائد یکی از مؤثرترین گزینه ها برای درمان قطعی هیرسوتیسم به شمار می رود. این روش با هدف قرار دادن مستقیم ریشه مو بدون آسیب به پوست اطراف عمل می کند و با غیرفعال کردن مکانیسم رشد موها، باعث از بین رفتن دائمی فولیکول های مو می شود. ماده ای به نام ملانین که به مو رنگ می دهد، نور لیزر را جذب کرده و با تبدیل آن به حرارت، زمینه نابودی سلول های رشددهنده مو را فراهم می کند. به همین دلیل، لیزر درمانی تحت نظر پزشک متخصص می تواند راهکاری مؤثر و ایمن برای کنترل و درمان قطعی پرمویی ناشی از هیرسوتیسم باشد.

نتیجه گیری
پرمویی یا هیرسوتیسم می تواند نشانه ای از اختلالات مهم در بدن باشد که علاوه بر تغییرات ظاهری، باروری را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمان مناسب، نقش کلیدی در کنترل این مشکل و حفظ سلامت فرد دارد. برای درمان قطعی پرمویی، مشاوره با پزشک متخصص بهترین راهکار است.

نسخه اصلی مطلب هیرسوتیسم زنان چیست؛ درمان هیرسوتیسم را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---